75% khoản nợ trong nước của Chính phủ sẽ phải đáo hạn trong 3 năm tới

Đó là thông tin được đưa ra tại buổi đối thoại cấp cao về cải cách chi tiêu công của Nhóm đối tác tài chính công, được thực hiện bởi Bộ Tài chính và Ngân hàng Thế giới (WB) trong sáng ngày 3/6.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, thời gian qua Việt Nam đã đạt thành tích quan trọng, tăng trưởng kinh tế đạt 6,68% là mức cao nhất trong 5 năm gần đây, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp và xuất khẩu tăng.

Việc tham gia các hiệp định thương mại tự do, hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và việc Việt Nam đàm phán và ký kết TPP, Hiệp định Việt Nam – EU là nền tảng quan trọng Việt Nam tham gia vào sân chơi chung của khu vực và toàn cầu.

Tuy nhiên, sự phục hồi chậm kinh tế thế giới đã gây ra khó khăn cho Việt Nam. Đó là giá dầu vẫn duy trì mức thấp, thiên tai hạn hán ảnh hưởng quá trình phát triển. Quá trình tái cơ cấu kinh tế trong ba lĩnh vực đầu tư công, hệ thống ngân hàng và DNNN đặt ra nhiều thách thức.

“Khó khăn vĩ mô đặt ra nhiều thách thức cho cải cách tài chính công, làm gia tăng bội chi ngân sách và làm tăng tỷ lệ nợ công, tăng bội chi ngân sách Nhà nước ở cả trung ương và địa phương” – Bộ trưởng đánh giá.

Thực tế này cũng được ông Sebastian Eckardt, chuyên gia cấp cao Ngân hàng Thế giới cũng chỉ ra rằng dư nợ tăng do bội chi ngân sách tăng liên tục. Đáng chú ý, các khoản nợ liên quan đến khu vực ngân hàng và nợ của DNNN đang làm trầm trọng hơn và có nguy cơ dễ bị tổn thương với lộ trình nợ hiện nay.

Các khoản nợ cũng ngày càng phụ thuộc nhiều vào nợ trong nước. Mặc dù điều này làm giảm áp lực rủi ro tỷ giá, song lại làm tăng lãi suất bình quân và rút ngắn đáng kể kỳ hạn của nợ công. Điều này dẫn đến, chi trả lãi hiện nay chiếm tới 8% tổng thu của Chính phủ và trên 75% nợ trong nước sẽ đáo hạn trong ba năm tới.

Trong khi đó, cơ cấu chi đã thay đổi đáng kể theo hướng chi thường xuyên chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Cụ thể, chi đầu tư đã giảm nhưng chi trả lãi đang tăng lên; chi thường xuyên ngoài (không bao gồm chi trả lãi) tăng về tỷ trọng; chi lương tăng lên cả do yếu tố tăng biên chế và tăng lương.

Do đó, chuyên gia của WB cho rằng nếu không cải thiện tình trạng tài khóa hiện nay, lộ trình nợ sẽ sớm đưa Việt Nam rơi vào vùng rủi ro về áp lực nợ. Theo đó, cần có biện pháp để đảm bảo tài khóa bền vững; Tối ưu hóa chi phí và kỳ hạn nợ công; tăng cường nguồn thu và hành thu trên cơ sở ổn định và tăng dần tỷ lệ thu trên GDP; nâng cao hiệu suất chi tiêu trên cơ sở hạn chế và từng bước giảm tỷ lệ chi trên GDP.

Theo khuyến nghị của bà Victoria Kwakwa, Phó Chủ tịch phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của Ngân hàng Thế giới, tình hình tài khóa hiện nay cho thấy cần phải có kế hoạch củng cố tài khóa trong trung hạn, khi mà nợ công đang tăng lên cao. Với mục tiêu đảm bảo thâm hụt ngân sách, giảm xuống mức 4% trong năm tới thì cần phải có biện pháp quyết liệt để tăng thu ngân sách và hiệu quả chi tiêu.

Đồng quan điểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng cho rằng việc cơ cấu lại ngân sách là cần thiết. Trong đó, cần thúc đẩy tăng trưởng nguồn thu nội địa, cơ cấu chi phù hợp, đảm bảo tỷ lệ chi thường xuyên, đầu tư và trả nợ, bội chi vào 4% GDP, đảm bảo an toàn cải thiện quốc gia.