'Bếp phó vượt mặt bếp trưởng': Sản phẩm Made in China được người châu Âu ưa chuộng, EU 'đứng ngồi không yên'

Khi Laima Springe-Janssen muốn tìm một chiếc ô tô điện để thay thế chiếc SUV chạy xăng do Pháp sản xuất của mình, cô đã cân nhắc các mẫu xe của Volvo và Nissan.

Nhưng những tính năng bổ sung của chiếc xe Volvo mà Laima muốn mua sẽ khiến cô phải bỏ thêm nhiều tiền, trong khi chiếc Nissan lại thiếu “yếu tố thú vị”. Cuối cùng, cư dân Copenhagen, Đan Mạch này đã mua một chiếc SUV nhỏ gọn của thương hiệu BYD đến từ Trung Quốc.

Springe-Janssen nói: “Tôi thực sự rất yêu thích chiếc xe này. Với mức giá khoảng 50.000 USD, chiếc SUV Atto 3 được trang bị tất cả những tiện ích như camera hành trình 360 độ, hai năm sạc pin miễn phí và thêm một bộ lốp mùa đông dự phòng.”

Chồng của Laima cũng thích chiếc xe đến nỗi anh đang cân nhắc mua một chiếc BYD khác để thay thế chiếc Skoda của mình.

“Tôi xin lỗi, Châu Âu. Về nhà thôi. Trung Quốc có một đề nghị tốt hơn”, Springe-Janssen nói.

Làn sóng xe điện Trung Quốc tràn vào châu Âu

Theo hãng tin AP, thái độ của Springe-Janssen nhấn mạnh cách các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang thu hút khách hàng khi họ thâm nhập sâu vào thị trường xe điện châu Âu, thách thức các thương hiệu bản địa lâu đời ở một ngành đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi năng lượng xanh của lục địa này.

Mối đe dọa cạnh tranh đã thúc đẩy Liên minh châu Âu (EU) mở cuộc điều tra về sự hỗ trợ của Bắc Kinh cho ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc. Điều đó làm gia tăng căng thẳng liên quan đến công nghệ giữa phương Tây và Trung Quốc - một trong những đối tác thương mại lớn nhất của châu Âu.

Nhà phân tích ô tô độc lập Matthias Schmidt cho biết, làn sóng xe điện Trung Quốc tràn vào châu Âu vì thuế nhập khẩu ô tô ở châu lục này chỉ là 10% so với 27,5% ở Mỹ. Châu Âu cũng có thị trường pin xe điện lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc.

Theo hãng tin AP, những người mua ô tô quan tâm đến vấn đề biến đổi khí hậu ở châu Âu đang phải vật lộn với chi phí sinh hoạt ngày càng tăng cao, trong khi xe điện Trung Quốc có giá cả phải chăng nhưng lại được trang bị nhiều tính năng và thiết kế thời trang. Những lo ngại về mối đe dọa đối với các nhà sản xuất ô tô và việc làm tại châu Âu không phải là yếu tố ảnh hưởng đến họ.

John Kirkwood - một người về hưu ở Anh - 3 năm trước đã thay chiếc Volkswagen Passat của mình bằng một chiếc MG5 vì mức giá 30.000 bảng Anh (36.000 USD) có thể đánh bại dễ dàng đối thủ gần nhất của nó - một chiếc Kia có giá cao hơn hàng nghìn USD.

"Nó đẹp, nó yên tĩnh, nó tinh tế”, Kirkwood cho biết và nói thêm rằng, ông không mấy lo lắng về việc người Trung Quốc nắm quyền sở hữu thương hiệu Anh MG.

Theo AP, MG – thuộc sở hữu của SAIC Motor, nhà sản xuất ô tô lớn nhất Trung Quốc – là nhà sản xuất xe điện lớn nhất của Trung Quốc tại châu Âu. BYD, được hỗ trợ bởi nhà đầu tư tỷ phú Warren Buffett, cũng đang tăng trưởng nhanh chóng.

Ngoài ra còn có Geely - công ty sở hữu Volvo của Thụy Điển và một loạt các thương hiệu xe điện bao gồm Polestar, Lynk & Co. và nhà sản xuất xe thể thao Lotus của Anh.

Đằng sau họ là hàng loạt công ty khởi nghiệp như NIO và Xpeng.

Doanh số bán hàng tổng hợp của những hãng xe Trung Quốc chỉ chiếm một phần nhỏ trong số 9,2 triệu xe được bán ở châu Âu mỗi năm, nhưng họ đã “ngấu nghiến” một phần thị trường xe điện nhỏ hơn với tốc độ đáng kinh ngạc.

Theo dữ liệu của nhà phân tích Schmidt, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 3% thị trường ô tô các loại của Tây Âu nhưng lại chiếm 8,4% thị trường xe điện, tăng từ mức 6,2% của năm ngoái và gần như bằng 0 trong năm 2019.

Điều tra hoạt động xuất khẩu xe điện Trung Quốc “bất kể thương hiệu”

Sự gia tăng kể trên đang làm dấy lên lo ngại về ngành công nghiệp ô tô của châu Âu - một trung tâm kinh tế tập trung ở Pháp và Đức, sử dụng hàng triệu công nhân - có thể duy trì tính cạnh tranh khi chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang điện.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết, “thị trường toàn cầu hiện đang tràn ngập ô tô điện rẻ hơn của Trung Quốc”, với mức giá “được giữ ở mức thấp giả tạo nhờ các khoản trợ cấp khổng lồ của nhà nước”.

EC - cơ quan điều hành của EU - đã chính thức mở cuộc điều tra trong tháng này, đồng thời cho biết, quá trình này sẽ mất tới 13 tháng và kết quả có thể được thể hiện trên thuế nhập khẩu.

Trong bối cảnh đó, Bắc Kinh bày tỏ “sự bất bình mạnh mẽ” và tuyên bố sẽ “bảo vệ vững chắc” quyền lợi của các công ty Trung Quốc. Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, cuộc điều tra của EU dựa trên “các giả định chủ quan”, thiếu bằng chứng và đi ngược lại các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Theo dữ liệu của Schmidt, có một vấn đề phức tạp hơn. Đó là các nhà sản xuất ô tô toàn cầu sản xuất ô tô ở Trung Quốc và đã xuất khẩu 164.300 chiếc trong năm nay sang châu Âu, bao gồm cả mẫu SUV iX3 của BMW được sản xuất tại Thẩm Dương và Model 3 và Y của Tesla được sản xuất tại Thượng Hải. Điều đó có nghĩa là cứ 5 chiếc xe điện bán ra ở châu Âu thì có 1 chiếc là hàng nhập khẩu từ Trung Quốc .

Một phát ngôn viên của EC cho biết, cuộc điều tra đang xem xét hoạt động xuất khẩu xe điện của Trung Quốc “bất kể thương hiệu”.

Stellantis - công ty sở hữu các thương hiệu ô tô Peugeot và Citroen của Pháp cũng như Alfa Romeo và Fiat của Ý – tuyên bố sẽ chống lại xe điện của Trung Quốc. CEO Carlos Tavares của Stellantis cho biết, hãng sản xuất ô tô số 3 thế giới đang đáp trả “cuộc xâm lược của Trung Quốc vào thị trường châu Âu” bằng mẫu xe compact giá rẻ Citroen e-C3 mới.

Theo AP, Stellantis đang phải đối mặt với áp lực gia tăng từ cuộc đình công của công đoàn tại Mỹ về việc làm tại nhà máy pin xe điện.

Các giám đốc điều hành của hãng xe điện Aiways - một công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Thượng Hải do cựu giám đốc bán hàng Volvo Trung Quốc đứng đầu - đã bác bỏ cáo buộc rằng Bắc Kinh đang cung cấp sự giúp đỡ.

Alexander Klose - phó chủ tịch phụ trách hoạt động ở nước ngoài của Aiways - cho biết: “Chúng tôi không bán hàng ở Trung Quốc, chúng tôi không được trợ cấp ở Trung Quốc… Đúng, rõ ràng là chúng tôi có một số trợ cấp để đặt nhà máy ở đâu đó, tôi nghĩ đó là điều mà mọi người ở Châu Âu đều có.”

Aiways đang tập trung vào châu Âu và Israel thay vì Trung Quốc - nơi thị trường ô tô quá đông đúc đến mức “chúng tôi không nghĩ việc cạnh tranh vào lúc này là điều hợp lý”, Klose nói.

Ông cũng nói rằng, EU nên nỗ lực hướng tới một tương lai xanh “thay vì ngăn chặn sự cạnh tranh”.

Xe điện Trung Quốc đang cố gắng trở nên nổi bật

Một lý do khiến các công ty Trung Quốc có thể cung cấp ô tô chất lượng cao với giá cả phải chăng bắt nguồn từ các quy định khi vào thị trường Trung Quốc. Theo đó, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu cần phải hợp tác với các công ty địa phương, cung cấp cho họ những bí quyết sản xuất ô tô quan trọng.

Nhà phân tích Schmidt cho biết: “Họ giống như những bếp phó của các công ty phương Tây. Tình hình hiện nay là những đầu bếp phó đó đang mở nhà hàng của riêng họ, và trong một số trường hợp còn tốt hơn cả nhà hàng của bếp trưởng.”

Một nguyên nhân cũng giúp cuộc chơi có lợi hơn cho các hãng xe Trung Quốc đó là động cơ chạy bằng pin ít phức tạp hơn so với động cơ đốt trong và cần ít công nhân hơn. Theo nhà phân tích Schmidt, đó là một vấn đề đối với các thương hiệu châu Âu có lực lượng lao động lớn và sẽ cần nhiều năm để cải tổ hoạt động.

Trong khi đó, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đang cố gắng trở nên nổi bật trong một lĩnh vực đầy cạnh tranh.

Thương hiệu con Ora của nhà sản xuất SUV Great Wall Motors đang hướng tới phụ nữ với những chiếc xe được thiết kế phù hợp với ngoại hình và nhu cầu hàng ngày của phụ nữ.

Ora Funky Cat, với đèn pha tròn và biểu tượng dấu chấm than trên nắp ca-pô, có mức giá 32.000 bảng Anh (38.600 USD), đã thu hút nhà biên kịch người Anh Justin Nicholls - người đã mua chiếc xe cho vợ mình.

“Vẻ ngoài thật đẹp và công nghệ cũng thật tuyệt. Nó rất dễ lái nhưng lại có cảm giác như một chiếc xe lớn hơn rất nhiều và mang lại cảm giác cao cấp”, ông nói.

Chiếc xe cũng hấp dẫn Nicholls vì khác biệt với những chiếc Volkswagens, Peugeot và BMW thường thấy trên đường phố nước Anh. “Tôi nghĩ nó đặc biệt hơn nhiều so với những chiếc xe châu Âu”, ông nói.