Bí thư Nguyễn Thiện Nhân: "Không thể có đại học vô chủ!"

Sáng nay 6-11, Quốc hội (QH) thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học .

Đăng ký phát biểu, ông Nguyễn Thiện Nhân, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành uỷ TP HCM, đại biểu QH đoàn TP HCM, gửi lời cảm ơn QH vì đã cho ông - "một thầy giáo già" (ông là GS-TS, có nhiều năm giảng dạy tại Đại học Bách khoa TP HCM) - được nêu ý kiến góp ý.

Đồng tình với nhiều nội dung của bản dự thảo luật song Bí thư Thành uỷ TP HCM cũng góp ý với Điều 7, cần phải xác định rõ xác định cơ sở giáo dục đại học công lập do nhà nước là chủ sở hữu đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động. Theo ông Nguyễn Thiện Nhân, chữ "sở hữu" của đại học rất quan trọng bởi chủ sở hữu là người đầu tư cho đại học phát triển nhưng phải là người có quyền quyết định nhân sự.

"Chủ sở hữu mà không được quyết định nhân sự thì vận hành đại học không đúng cách… Nên có khái niệm chủ sở hữu. Đại học tư thục cũng vậy, là do cá nhân tổ chức trong hoặc ngoài nước là chủ sở hữu đầu tư và đảm bảo điều kiện" - Bí thư Nguyễn Thiện Nhân nói.

Bí thư Nguyễn Thiện Nhân so sánh vấn đề sở hữu đại học và vấn đề sở hữu doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tuy khác nhưng có những nét giống nhau. Ông phân tích chúng ta đã mất khá nhiều thời gian để xác định ai là chủ sở hữu DNNN. Trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học, có đề cập đến một số chủ sở hữu nhưng không có định nghĩa. Chủ sở hữu tức là có vốn, có quyền thành lập, quyền đầu tư, quyền quyết định nhân sự và xử lý chế tài khi vi phạm pháp luật.

"Nếu không làm rõ thì sẽ thấy rằng các trường đại học như không có chủ. Rất nguy hiểm! Không thể có đại học vô chủ. Người chủ phải làm đúng các quyền của mình. Đề nghị có điều chỉnh điều này" - Bí thư Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.

Góp ý về Hội đồng trường công lập, ông Nguyễn Thiện Nhân đề nghị bổ sung ai là cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước để thực hiện việc quản lý, giám sát. "Hội đồng trường là cơ quan đại diện cho chủ sở hữu, cho nên, chủ sở hữu phải có một số quyền liên quan tới hội đồng trường. Hội đồng trường sẽ bầu ra chủ tịch của Hội đồng trường, các thành viên. Tất cả những người này, về nguyên tắc phải đảm bảo yêu cầu của chủ sở hữu" - Bí thư Nguyễn Thiện Nhân nói và chỉ rõ dự thảo luật đang quy định "ngược" khi bầu xong mới gửi cho chủ sở hữu duyệt.

Nêu lý do cho đề xuất này, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân dẫn chứng trường hợp đáng tiếc là một giáo sư người Việt sống ở nước ngoài, khi về nước, vị giáo sư này làm hiệu phó một trường. Sau khi bầu là hiệu trưởng mới chuyển sang cơ quan quản lý phê duyệt. "Đó chính là quy trình ngược. Lẽ ra danh sách ứng cử viên đó phải được chủ sở hữu đồng ý đã, rồi trường có bầu hay không là việc của trường. Tôi lưu ý chủ sở hữu phải làm đúng quyền của mình là chọn danh sách đáp ứng yêu cầu chứ không có quyền can thiệp việc bầu của Hội đồng trường" - ông nói.

Về tự chủ đại học, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cho rằng cơ sở giáo dục đại học chịu trách nhiệm giải trình theo quy định của pháp luật là đúng nhưng chưa đủ. "Trách nhiệm phải chịu trước ai? Nêu rõ trước chủ sở hữu, trước người học, trước tổ chức, cá nhân liên quan thì lúc đó mới có cơ chế giám sát từ trong ra ngoài" - ông góp ý.