BIDV Hà Tĩnh và khoản tín dụng nghìn tỷ cho công ty chăn nuôi bò

Như chúng tôi đã thông tin, chiều ngày 29/11/2018, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã thực hiện tống đạt các Quyết định và thi hành Lệnh bắt, khám xét đối với 04 bị can có liên quan đến vụ án "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) đó là ông Trần Bắc Hà, nguyên chủ tịch BIDV, ông Trần Lục Lang nguyên phó Tổng giám đốc, ông Kiều Đình Hòa, nguyên Giám đốc BIDV Chi nhánh Hà Tĩnh và bà Lê Thị Vân Anh, nguyên Trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp BIDV Chi nhánh Hà Tĩnh.

Trước đó, Ủy ban kiểm tra trung ương tại kỳ họp thứ 26 và 27 đã có những kết luận liên quan đến sai phạm của ông Trần Bắc Hà và Trần Lục Lang và khẳng định đó là những sai phạm rất nghiêm trọng. Ông Bắc Hà bị khai trừ khỏi Đảng hồi cuối tháng 7.

2 quan chức "thượng cấp" của BIDV một thời, nhất là ông Bắc Hà - người được coi là "linh hồn" của BIDV với hơn 30 năm gắn bó với ngân hàng này bị bắt giam cũng không ít người ngạc nhiên sau những kết luận rằng "vi phạm nghiêm trọng" trước đó. 

Tuy nhiên với chi nhánh BIDV Hà Tĩnh thì không rõ lý do. Hiện cơ quan cảnh sát điều tra chưa công bố rõ nguyên nhân hay hành vi phạm tội cụ thể của các cá nhân nêu trên. Song theo nguồn tin từ Báo tuổi trẻ thì ông Trần Bắc Hà, cựu chủ tịch BIDV cùng 3 thuộc cấp bị khởi tố để điều tra về những sai phạm liên quan đến việc cho dự án chăn nuôi bò ở Hà Tĩnh vay vốn gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng.

BIDV và BIDV Hà Tĩnh cho vay nghìn tỷ

Lần dở lại lịch sử hoạt động của BIDV Hà Tĩnh thì đây là một chi được nhắc đến nhiều trong hoạt động của ngân hàng BIDV - từng nổi bật trên thị trường hồi năm 2015 với hợp đồng tín dụng cho vay dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt.

Thông tin lúc bấy giờ cho biết, Dự án chăn nuôi bò giống & bò thịt do Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà làm chủ đầu tư, thực hiện tại các huyện Cẩm Xuyên, Kỳ Anh với sản phẩm đầu ra là thịt bò hơi và các sản phẩm liên quan cung cấp cho thị trường tiêu dùng trong nước. 

Dự án bắt đầu triển khai từ năm 2015 và đi vào kinh doanh từ năm 2017 với quy mô 150.000 con bò thịt, 70.000 con bò nái, 2.250 con bò đực. Tổng mức đầu tư của dự án trên 5.000 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư cố định là 2.849 tỷ đồng để thực hiện các chi phí liên quan đến đất, xây dựng, máy móc thiết bị, nhập bò. 

Số vốn doanh nghiệp Bình Hà vay BIDV là 2.190 tỷ đồng (tương ứng 76% tổng mức đầu tư) do BIDV Hà Tĩnh làm đầu mối cho vay, trong đó BIDV Hà Tĩnh đầu tư 1.200 tỷ đồng, các chi nhánh trong hệ thống cho vay số tiền còn lại. Dự án đầu tư tín dụng này có thời hạn vay 10 năm, trong đó 2 năm đầu ân hạn. Lãi suất cho vay được áp dụng theo cho vay thương mại trên thị trường, 3 tháng điều chỉnh một lần.

Tại buổi lễ ký kết vào tháng 7/2015, ông Kiều Đình Hoà - Giám đốc BIDV Hà Tĩnh cho biết, ngoài hợp đồng tín dụng cho vay trung dài hạn vừa được ký kết, BIDV còn tiếp tục làm đầu mối đầu tư vốn lưu động cho dự án với tổng số tiền trên 1.000 tỷ đồng. Đây là một dự án đầu tư tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp lớn nhất mà Chi nhánh thực hiện từ trước tới nay, có ý nghĩa hết sức quan trọng trong lộ trình tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp tỉnh nhà.

Tháng 1/2016, BIDV kết hợp với Công ty Bình Hà đã khánh thành giai đoạn 1 Dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt tại Hà Tĩnh. Trong đó, BIDV chấp thuận cho vay 3.162 tỷ đồng. Dự kiến, quy mô vốn tín dụng dài hạn BIDV dành cho dự án là 2.190 tỷ đồng, vay ngắn hạn để nhập khẩu bò giai đoạn 1 và 2 là 970 tỷ đồng. Thời điểm này BIDV đã giải ngân cho công ty Bình Hà trên 800 tỷ đồng.

Gói tín dụng nghìn tỷ cho công ty Bình Hà sau đó được nâng lên hơn 1 tỷ USD (tức 20.000 tỷ đồng) theo sự mở rộng của quy mô dự án lên 254.200 con bò/năm trên diện tích 5.000ha đất cùng kế hoạch tạo việc làm cho khoảng 3.000 lao động, lợi nhuận bình quân đạt 1.000 - 1.500 tỷ đồng. Thông tin này được ông Trần Bắc Hà công bố trong buổi Tọa đàm “Phát triển công nghiệp chăn nuôi bò” vào ngày 15/1/2016 ở Hà Tĩnh.

Đại dự án chỉ là "bánh vẽ"

Để thực hiện dự án, tỉnh Hà Tĩnh đã điều chỉnh hơn 1.848 ha diện tích quy hoạch phát triển cao su, hoa màu, rừng sản xuất trên địa bàn 2 huyện Kỳ Anh, Cẩm Xuyên sang quy hoạch phát triển chăn nuôi, trồng cỏ. Ngoài ra, hàng trăm ha diện tích đất rừng sản xuất, đất trồng hoa màu của người dân các xã Cẩm Mỹ, Cẩm Quan (Cẩm Xuyên) và Kỳ Tây, Kỳ Hợp (Kỳ Anh) cũng được thu hồi để triển khai dự án này.

Sau khi được BIDV giải ngân vốn, Bình Hà đã xây 65 chuồng trại, 19 hệ thống kho chứa và các công trình phụ trợ trên 68ha đất, trồng 678 ha cỏ để nuôi bò…Theo Chi cục Chăn nuôi và thú y Hà Tĩnh, đến tháng 6/2017, Bình Hà đã nhập về 43.387 con bò thịt để nuôi béo.

Tuy nhiên, trái với những gì dự án đã vẽ ra, sau gần 3 năm đi vào hoạt động, ngoài việc gây anh hưởng đến môi trường, hiệu quả kinh tế thấp, trang trại tại huyện Kỳ Anh không còn nuôi bò nữa. Toàn bộ số bò nuôi trước đó được chuyển đến trang trại tại huyện Cẩm Xuyên và hiện số lượng không quá 800 con bò thịt và bò nái (tương đương 0,3% số lượng bò dự kiến nuôi trong dự án). Cùng với đó, khu đất được quy hoạch trồng cỏ chuyển sang trồng...chuối và công ty đã thua lỗ nặng.

Liên quan dự án này, ngày 12/6/2018, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ (PC46), Công an tỉnh Hà Tĩnh đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Đinh Văn Dũng - Nguyên Tổng giám đốc Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà (địa chỉ tại Cẩm Quan, Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) với tội danh Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Ngoài ra, Giám đốc Công ty Tân Đại Việt (TP. Hà Tĩnh) Nguyễn Xuân Lương được xác định là đồng phạm và đã bị PC46 khởi tố, bắt tạm giam với cùng tội danh.

Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định Đinh Văn Dũng và Nguyễn Xuân Lương đã có hành vi lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản liên quan đến đại dự án nuôi bò thịt và bò giống tại Hà Tĩnh.