Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nói về lý do 3 công ty kiểm toán Big4 không phát hiện ra dấu hiệu bất thường tại ngân hàng SCB

Sáng ngày 18/3/2024, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính.

Nêu vấn đề chất vấn tại phiên họp, các đại biểu chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc về các vấn đề liên quan đến sai phạm của các công ty kiểm toán, công ty thẩm định giá trong thời gian qua.

Trả lời chất vấn đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, vừa qua có hiện tượng sai phạm trong kiểm toán độc lập ở một số các vụ án hình sự. Theo Bộ trưởng, điều này liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm: năng lực của cán bộ kiểm toán ở các công ty kiểm toán, tinh thần trách nhiệm của những cán bộ làm công tác kiểm toán trực tiếp, không loại trừ trường hợp cấu kết cố tình vi phạm pháp luật để làm sai.

Về công tác kiểm toán Bộ Tài chính đã thực hiện các chỉ đạo của Đảng, siết chặt từ khâu đào tạo, thi cấp chứng nhận kiểm toán viên, đặt ra các điều kiện theo đúng quy định của pháp luật, được tổ chức thi, đào tạo một cách nghiêm túc. Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục siết chặt hoạt động quản lý hoạt động của các công ty kiểm toán, xử lý nghiêm các sai phạm.

Về các công ty thẩm định giá, Bộ trưởng cho biết, cả nước chỉ có mấy trăm công ty về thẩm định giá, hơn nữa Bộ Tài chính cũng quản lý rất chặt chẽ quy trình thi chứng chỉ đối với thẩm định viên; những sai phạm trong thời gian qua chủ yếu do thẩm định viên cố tình làm sai.

Bộ trưởng lấy ví dụ về giá đất, áp dụng theo phương pháp thặng dư nếu điều tra thì việc thẩm định giá đều sai, bởi tài sản hình thành trong tương lai phải trải qua nhiều bước như lập, phê duyệt thiết kế, lập dự toán nhưng đến khi cơ quan kiểm toán, kiểm tra thì đều chưa đúng quy định. Do vậy, nguyên nhân một phần do quy định của pháp luật, nhưng cũng có một phần nguyên nhân từ cán bộ cố tình làm sai; nếu làm sai thì cần xử lý kỷ luật hoặc xử lý hình sự.

Bộ trưởng cũng lấy ví dụ như về vụ ngân hàng SCB, giai đoạn 2012-2022, 3 công ty kiểm toán hàng đầu là Ernst & Young Việt Nam, Deloitte Việt Nam, KPMG Việt Nam đã thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính của SCB. Đây đều là những đơn vị kiểm toán hàng đầu Big4, tuy nhiên, không phát hiện ra dấu hiệu bất thường tại ngân hàng này. 

"Rõ ràng ở đây do kiểm toán viên, thẩm định viên chứ không phải do công tác quản lý" - Bộ Trưởng nói.

Song Bộ trưởng cũng thừa nhận một số văn bản pháp luật vẫn có những lỗ hổng để cán bộ thẩm định giá người ta lợi dụng. Tuy nhiên, khi xác định cán bộ kiểm toán, thẩm định giá cố tình làm sai thì phải xử lý kỷ luật, thậm chí hình sự.