Buồn của nền kinh tế lớn nhất thế giới: Xuất hiện tín hiệu cảnh báo trong thị trường lao động, dự đoán năm 2026 khó khăn hơn

Mặc dù doanh nghiệp không tiến hành các đợt sa thải hàng loạt, nhưng nhiều công ty đã cắt giảm nhân sự, đặc biệt vào giai đoạn cuối năm. Hoạt động tuyển dụng cũng chững lại. Số lượng nhân viên nghỉ việc cũng giảm.

Tốc độ tăng tiền lương chậm lại. Tỷ lệ thất nghiệp tăng dần trong suốt năm và đạt mức cao nhất trong 4 năm vào tháng trước. Số người thất nghiệp tại Mỹ tăng hơn 700.000, lên 7,8 triệu người.

Tính từ đầu năm đến nay, kinh tế Mỹ chỉ tạo thêm gần 500.000 việc làm. Con số này giảm mạnh so với 1,6 triệu việc làm được tạo ra trong 11 tháng đầu năm 2024. Tỷ lệ thất nghiệp cũng tăng, chủ yếu trong nửa cuối năm. Đến cuối tháng 11, tỷ lệ này đạt 4,6%, mức cao nhất kể từ năm 2021.

Nhiều yếu tố đang tác động lên thị trường việc làm. Các doanh nghiệp phải cân đối giữa nhu cầu tiêu dùng vẫn ổn định và những bất ổn liên quan đến thuế quan, cũng như tác động của trí tuệ nhân tạo đối với lực lượng lao động. Chính phủ cũng tiến hành cắt giảm mạnh biên chế.

Báo cáo việc làm bị trì hoãn được công bố hôm thứ Ba tuần trước cho thấy thêm nhiều dấu hiệu thị trường lao động suy yếu.

Tỷ lệ thất nghiệp của người Mỹ gốc Phi đã tăng hơn 2 điểm phần trăm kể từ đầu năm. Mức tăng này nhanh hơn đáng kể so với các nhóm khác. Điều này đe dọa làm xói mòn những thành quả việc làm mà người lao động da màu đạt được trong và sau đại dịch.

Các nhà kinh tế cho rằng thất nghiệp gia tăng trong cộng đồng người Mỹ gốc Phi là tín hiệu cảnh báo đối với toàn bộ thị trường lao động. Lao động da màu thường nắm giữ các công việc có kỹ năng thấp hoặc vị trí đầu vào. Đây là những công việc thường bị cắt giảm đầu tiên khi kinh tế suy yếu.

Đặc biệt, người trẻ đang gặp nhiều khó khăn trong thị trường lao động Mỹ hiện nay. Nhiều công việc ở cấp độ đầu vào đang chịu tác động từ trí tuệ nhân tạo.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh thiếu niên từ 16 - 19 tuổi đã tăng gần 5 điểm phần trăm kể từ đầu năm. Tỷ lệ thất nghiệp của nhóm từ 20 - 24 tuổi, bao gồm nhiều sinh viên mới tốt nghiệp đại học, cũng tăng lên trong năm nay, dù đã hạ nhẹ trong tháng 11.

Tỷ lệ thất nghiệp cao ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến người lao động trẻ. Vì họ bỏ lỡ cơ hội tích lũy kỹ năng và kinh nghiệm vào giai đoạn quan trọng của sự nghiệp. Điều này khiến họ khó bắt kịp trong những năm sau.

Tăng trưởng tiền lương cũng đã chậm lại trong năm nay.

Khi nhu cầu tuyển dụng hạ nhiệt, doanh nghiệp không còn phải đưa ra các mức tăng lương mạnh như giai đoạn ngay sau đại dịch. Đối với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), việc tiền lương hạ nhiệt là tín hiệu tích cực cho thấy lạm phát vẫn được kiểm soát. Tuy nhiên, điều này không mang lại nhiều an ủi cho người lao động, trong bối cảnh họ vẫn phải xoay xở với thu nhập sau nhiều năm lạm phát cao.

Chính phủ liên bang là khu vực dẫn đầu xu hướng cắt giảm việc làm trong năm nay. Bộ Hiệu quả Chính phủ của chính quyền Tổng thống Donald Trump đã nhanh chóng thu hẹp quy mô lực lượng lao động liên bang từ đầu năm 2025. Các đợt sa thải, chương trình hoãn nghỉ việc và các chương trình tự nguyện nghỉ việc khác, bao gồm cả thúc đẩy nghỉ hưu sớm, đã kéo số lượng công chức liên bang tính đến tháng 11 xuống mức thấp nhất trong hơn một thập kỷ.

Các lĩnh vực nhạy cảm với thuế quan và biến động kinh tế, như dịch vụ lao động tạm thời, sản xuất và vận tải - kho bãi, cũng đã cắt giảm nhân sự trong năm nay. Ngành công nghệ cũng cắt giảm việc làm khi doanh nghiệp tăng tốc đầu tư vào trí tuệ nhân tạo.

Dù vậy, thị trường vẫn có điểm sáng. Một lĩnh vực đã đóng góp phần lớn tăng trưởng việc làm trong năm 2025 là giáo dục và dịch vụ y tế. Nếu không có lĩnh vực này, thị trường lao động Mỹ thực tế đã mất hơn 100.000 việc làm từ đầu năm đến hết tháng 11, thay vì vẫn ghi nhận sự tăng trưởng.

Theo WSJ