Cán cân sức mạnh quân sự Israel-Iran giữa thời điểm nóng

Nhưng quân đội của quốc gia nào được trang bị tốt hơn cho một cuộc xung đột quy mô lớn nếu nó xảy ra? Cùng đọc bài viết trên tờ Kommersant.

Israel đang chuẩn bị đối phó với đòn trả đũa từ Iran sau cuộc tấn công chết người vào khu ngoại giao của Tehran ở thủ đô Syria, phản ứng của Iran có thể bao gồm việc sử dụng tên lửa đạn đạo tầm xa, tên lửa hành trình hoặc máy bay không người lái.

Các chuyên gia đã cảnh báo rằng một phản ứng ăn miếng trả miếng trực tiếp có thể chính xác là những gì Israel đang tìm kiếm, cho thấy Iran có thể đạt được kết quả hiệu quả tương đương bằng cách sử dụng các biện pháp bất đối xứng.

Mặc dù hai nước không có chung đường biên giới nhưng mỗi nước đều có các công cụ tên lửa, trên không và hải quân để gây tổn hại nghiêm trọng cho nhau nếu căng thẳng trở nên nóng bỏng. Đây là bảng phân tích về khả năng tương ứng của họ:

Quân đội

Đầu năm 2023, Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ước tính tổng sức mạnh của Lực lượng Phòng vệ Israel là 169.500 quân, cộng thêm 465.000 quân dự bị (phần lớn được triệu tập sau ngày 7 tháng 10).

- Lực lượng mặt đất bao gồm khoảng 126.000 quân và 400.000 quân dự bị.

- Không quân sử dụng 34.000 nhân viên và 55.000 quân dự bị.

- Hải quân có 9.500 quân nhân và 10.000 quân dự bị.

Lực lượng vũ trang Iran có khoảng 420.000 quân, trong đó bao gồm:

- 350.000 quân nhân trong quân đội.

- 37.000 nhân viên trong Không quân.

- 18.000 trong Hải quân.

- 15.000 trong lực lượng Phòng không.

Cộng hòa Hồi giáo cũng có lực lượng gồm 230.000 quân gồm lực lượng tinh nhuệ của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) - 150.000 trong Lực lượng Mặt đất, 40.000 quân bán quân sự, 20.000 trong Hải quân IRGC và 15.000 trong Lực lượng Phòng không và Phòng không IRGC.

Iran cũng có ít nhất 350.000 nhân viên dự bị được huấn luyện để điều động trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.

Ngân sách

Năm 2022, Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm đã tính toán ngân sách quốc phòng của Israel vào khoảng 23,4 tỷ USD (bao gồm 3,18 tỷ USD viện trợ quân sự hàng năm của Mỹ).

Iran có ngân sách quốc phòng gần tương đương. Cộng hòa Hồi giáo bù đắp cho ngân sách nhỏ hơn của mình bằng cách giảm chi phí vận hành và mua sắm vũ khí, cộng với chiến lược tập trung vào các giải pháp bất đối xứng - chẳng hạn như chuyển đổi các tàu chở dầu cũ thành tàu căn cứ nổi phía trước và tạo ra các vũ khí tối tân nhưng có chi phí thấp.

Vũ khí

Cả hai nước đều có ngành công nghiệp quốc phòng nội địa lớn cho phép sản xuất mọi thứ từ vũ khí nhỏ, xe tăng cho đến máy bay không người lái và tên lửa.

Israel đã xây dựng lĩnh vực quốc phòng của mình với sự hợp tác của Mỹ, trong khi Iran - đối tượng bị trừng phạt trong nhiều thập kỷ, đang hướng tới việc sản xuất càng nhiều nhu cầu quốc phòng trong nước càng tốt.

Israel có thể sẽ có một con át chủ bài quan trọng là vũ khí hạt nhân. Mặc dù không xác nhận cũng không phủ nhận việc sở hữu những vũ khí như vậy (trong một chính sách được gọi là "sự mơ hồ có chủ ý"), Israel bị nghi ngờ có tới 80 vũ khí hạt nhân có thể phóng từ máy bay và tên lửa.

Để so sánh, Iran đã từ chối vũ khí hạt nhân - và tất cả các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác, ủng hộ kho vũ khí tên lửa thông thường khổng lồ - nhưng lại có một con át chủ bài thuộc loại khác: khả năng đóng eo biển Hormuz.

Nếu điều đó xảy ra, về cơ bản mang lại cho Tehran sức mạnh có thể làm sụp đổ các nền kinh tế phương Tây khi có tới 30% tổng lượng dầu thô được vận chuyển bằng đường biển qua Hormuz.

Kinh nghiệm chiến đấu

Trải qua hơn chục cuộc chiến tranh và nổi dậy với các nước láng giềng và với người Palestine từ năm 1948 trở đi, Israel cho đến nay là quốc gia có quân đội thiện chiến nhất ở Trung Đông.

Tuy nhiên, cuộc xung đột đang diễn ra ở Gaza đã chứng minh rằng năng lực chiến đấu không phải là thứ được truyền lại giữa các thế hệ, với việc IDF gặp phải những vấn đề đáng kể khi chiến đấu với Hamas và các lực lượng dân quân khác ở Gaza.

Với tốc độ hoạt động chống lại lực lượng Hamas (chỉ có khoảng 25.000-40.000 quân) chậm hơn nhiều so với dự kiến của IDF, và IDF đang phải hứng chịu thương vong nặng nề nhất trong số các cuộc xung đột liên quan đến Israel gần đây.

Iran cũng có kinh nghiệm chiến đấu đáng kể. Cách mạng Hồi giáo năm 1979 được hình thành trong cuộc xung đột tàn khốc với Iraq kéo dài gần hết thập niên 1980.

Trong nhiều thập kỷ kể từ đó, quân đội Iran đã có được kinh nghiệm chiến đấu trong nhiều cuộc xung đột khác - từ các cuộc nổi dậy trong nước đến hỗ trợ tư vấn của IRGC cho Hezbollah chống lại Israel trong Chiến tranh Lebanon năm 2006.

Ngoài ra, Iran còn hỗ trợ chính phủ Syria và Iraq trong cuộc chiến chống lại một loạt lực lượng được nước ngoài hậu thuẫn, các chiến binh thánh chiến trong những năm 2010 trở lại đây.

Đồng minh

Nếu cuộc khủng hoảng giữa Iran và Israel trở nên nóng bỏng hơn, các đồng minh của cả hai bên khó có thể ngồi bên lề.

Đồng minh và nhà tài trợ hàng đầu của Israel là Mỹ - nước có hơn nửa tá căn cứ quân sự lớn bao quanh Iran ở Vịnh Ba Tư và Ả Rập, cùng các cơ sở bổ sung ở các quốc gia bao gồm Iraq, Jordan, Syria và Thổ Nhĩ Kỳ.

Sự hiện diện của Mỹ trong khu vực bao gồm Hạm đội 5 hùng mạnh, trong đó có một nhóm tàu sân bay tấn công được triển khai ở tiền phương, các lực lượng viễn chinh, hậu cần, khai thác/rà phá bom mìn, tàu ngầm và trinh sát.

Mỹ đã sử dụng Hạm đội 5 một cách rộng rãi cho các cuộc chiến tranh ở Trung Đông và Afghanistan trong suốt hai thập kỷ qua.

Về phần mình, Iran có một loạt các đồng minh nhà nước và phi nhà nước trên khắp khu vực được gọi là 'Trục kháng chiến', bao gồm Syria, lực lượng dân quân Lực lượng Huy động Nhân dân của Iraq (chính thức là một phần của lực lượng an ninh Iraq), lực lượng dân quân Hezbollah hùng mạnh của Lebanon, và lực lượng Houthi thiện chiến ở Yemen.

Cộng hòa Hồi giáo Iran cũng có một số đồng minh hùng mạnh ở bên cạnh là Nga và Trung Quốc.

Ngay cả khi họ không trực tiếp tham gia vào các cuộc chiến, họ sẽ cố gắng (tại Liên Hợp Quốc, và ở cấp khu vực và song phương trong khối BRICS + và với các đối tác của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải) giải quyết xung đột càng sớm càng tốt và có thể trừng phạt những kẻ gây chiến bằng các biện pháp kinh tế, ngoại giao...