Chất gây ung thư cấp độ 1, bị cấm tại nhiều quốc gia, từng tàn phá cả một thị trấn của Australia

Tuy nhiên, amiăng, một loại vật liệu rất tiết kiệm chi phí, đã bị 66 quốc gia trên thế giới cấm và bị Tổ chức Y tế Thế giới WHO liệt vào danh sách chất gây ung thư cấp độ 1. Một thị trấn nhỏ ở Australia thậm chí còn bị biến thành "thị trấn ma" vì amiăng!

"Thành phố ma" biến mất

Wittenoom là một thị trấn bị bỏ hoang ở phía Tây nước Úc, nhưng kỳ lạ là không có thông tin nào về thị trấn này trên bản đồ địa phương, ngay cả chính quyền địa phương cũng sẽ khuyên du khách nước ngoài không nên tới đó. Điều này không phải vì trong thị trấn có thứ gì kì bí, ngược lại, đây từng là nơi được xem là "mỏ vàng" công nghiệp.

Năm 1938, toàn bộ thị trấn này đã nhộn nhịp hoạt động vì phát hiện ra nhiều mỏ amiăng. Vào thời điểm đó, amiăng vẫn là vật liệu xây dựng rất phổ biến ở nhiều nước trên thế giới do khả năng cách nhiệt và chống cháy đặc biệt. Bởi vậy, amiăng luôn là mặt hàng được săn đón ở thị trường nhiều nước.

Đương nhiên, thị trấn nhỏ Wittenoom nhanh chóng được chính quyền địa phương coi trọng. Việc trao đổi khai thác và các đoàn lữ hành liên tục tiến đến khiến cư dân của thị trấn kiếm được rất nhiều tiền. Tuy nhiên, thời kỳ tốt đẹp không kéo dài được bao lâu. Nhiều năm trước, hàng loạt chuyện kỳ lạ bất ngờ xảy ra tại thị trấn nhỏ.

Những người thợ mỏ trong thị trấn bị thương và bệnh tật trên diện rộng, công nhân ho liên tục. Cuối cùng, số thợ mỏ và cư dân chết vì những vấn đề sức khoẻ không rõ nguyên nhân đã lên tới hơn 1.000 người. Mãi đến năm 1966, các cơ quan liên quan của địa phương mới tìm ra nguyên nhân gây ra căn bệnh tập thể của thợ mỏ, đó là những người này đã hít phải quá nhiều "sợi amiăng".

Sau khi điều tra, bản thân amiăng không gây ra bất kỳ mối đe dọa nào cho cơ thể con người khi không bị xáo trộn. Tuy nhiên, một khi amiăng bị phân mảnh và mô sợi bị hít vào phổi sẽ gây tổn thương nghiêm trọng cho phổi, là nguyên nhân hàng đầu của bệnh ung thư.

Vì vậy, chính phủ Úc ngay lập tức quyết định dừng các hoạt động khai thác mỏ ở Wittenoom và để đảm bảo an toàn cho người dân, tất cả họ phải sơ tán, vì hơn 3 triệu tấn cặn amiăng còn sót lại ở các khu vực xung quanh.

Kể từ đó, Wittenoom ã trở thành "thị trấn ma" nổi tiếng ở địa phương. Chính phủ Úc cũng đã cấm khách du lịch đến Wittenoom để đảm bảo an toàn về tính mạng, nhưng đây không phải là thị trấn duy nhất bị phá hủy bởi amiăng.

Vào tháng 2 năm 2024, đã xảy ra một vụ ô nhiễm amiăng tại một công viên ở Sydney, Úc. Chính quyền địa phương đã ngay lập tức phong tỏa công viên giải trí này. Hành động nhanh chóng như vậy đủ cho thấy mức độ tàn phá của amiăng ở đất nước này. Sau nhiều nghiên cứu khoa học về sự độc hại của amiăng với sức khoẻ con người, 66 quốc gia trên thế giới đã cấm amiăng và xếp nó vào loại chất gây ung thư cấp độ một.

Amiăng thật sự là gì?

Amiăng có nhiều ứng dụng đa dạng như cách nhiệt, chịu nhiệt độ cao, chống ăn mòn, v.v. Có thể nói nó là vật liệu cực kỳ tiết kiệm chi phí và có tính linh hoạt cao. Amiăng chưa được khai thác bề ngoài trông không khác gì đá nhưng lại chứa vô số sợi dài và cứng, và những sợi xơ này là thủ phạm chính gây ra tổn hại cho sức khỏe con người.

Thông thường, amiăng vô hại, nhưng một khi đá bị vỡ, những sợi cực nhỏ sinh ra sẽ bị hít vào cơ thể con người và không thể nhìn thấy bằng mắt thường, vì những sợi này chỉ có kích thước 0,1 micron, tức là bằng 1/50 độ dày của sợi tóc.

Những mô sợi này sẽ bị hít vào phổi cùng với không khí và bám vào phổi trong thời gian dài. Sau một thời gian dài ủ bệnh, các cơ quan của con người cuối cùng sẽ bị xơ hóa và các bệnh về phổi sẽ hiện ra rõ ràng hơn.

Điều đáng sợ nhất là những căn bệnh liên quan đến amiăng này thường có thời gian ủ bệnh rất dài, dài nhất có thể lên tới 40 năm. Vì vậy, nhiều người hít phải bụi amiăng trong công việc hoặc trong cuộc sống sẽ không xuất hiện bất thường trong thời gian ngắn.

Một số bạn có thể mơ hồ nhớ rằng khi còn nhỏ, khi tò mò chạm vào gạch amiăng dùng để xây nhà, họ sẽ cảm thấy ngứa ngáy hoặc ngứa ran ở tay, tình trạng này kéo dài vài ngày là do chất xơ có trong amiăng.

Các nước châu Á, trong đó có Việt Nam, là những nước có sử dụng nhiều amiăng trong xây dựng đã nhận thấy vấn đề rất nghiêm trọng này từ lâu. Các chuyên gia đã phát hiện ra rằng amiăng amphibole có khả năng gây ung thư cao, trong khi amiăng chrysotile ít gây ung thư hơn. Điều này lí giải vì sao một số nước tại châu Á vẫn sản xuất amiăng và sử dụng chúng trong công nghiệp xây dựng.

Tuy nhiên, với những nghiên cứu khoa học đã được công bố, việc sản xuất và sử dụng amiăng đã được cải thiện hơn rất nhiều với việc đề ra các tiêu chuẩn chống ô nhiễm và trang bị bảo hộ.

Kết luận

Trong một nỗ lực cải thiện chất lượng sống cho người dân, nhiều nước ở khu vực châu Á đã tìm ra các loại vật liệu mới có thể thay thế amiăng và dần tiến tới loại bỏ hoàn toàn amiăng ra khỏi đời sống. Tuy nhiên, vấn đề này còn cần có thời gian. Trong cuộc sống thực, có rất nhiều chất gây ung thư cấp độ 1 còn nguy hiểm hơn amiăng như thuốc lá, rượu, có hại cho cơ thể con người mà không mang lại lợi ích gì, đây mới chính là những thứ bạn có thể thay đổi ngay lập tức trong đời sống hàng ngày.