Chiến lược cây gậy - củ cà rốt và lý do tại sao Donald Trump không nói chuyện với ông Tập Cận Bình kể từ khi vào Nhà Trắng

Sau 2 tuần làm Tổng thống, Donald Trump đã nói chuyện với 18 nguyên thủ quốc gia và lãnh đạo trên thế giới, cả trên điện thoại lẫn gặp mặt trực tiếp. Nhưng tên của Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình rõ ràng không thấy đâu.

Cuối tuần trước, ông Trump thực hiện điện đàm với Tổng thống Ukraine - Petro Poroshenko và Thủ tướng New Zealand - Bill English. Trước đó, Donald Trump đã nói chuyện với 16 lãnh đạo nước ngoài kể từ ngày đầu tiên nhậm chức Tổng thống - với tập trung chính là về an ninh Mỹ.

Sau đây là bản danh sách đầy đủ những lãnh đạo nước ngoài mà Tổng thống Donald Trump đã nói chuyện kể từ ngày vào Nhà Trắng.

1. Tổng thống Mexico - Enrique Pena Nieto

2. Thủ tướng Canada - Justin Trudeau

3. Tổng thống Indonesia - Joko Widodo

4. Thủ tướng Israel - Benjamin Netanyahu

5. Tổng thống Ai Cập - Abdel-Fattah El-Sissi

6. Thủ tướng Ấn Độ - Narendra Modi

7. Thủ tướng Anh - Theresa May

8. Thủ tướng Nhật Bản - Shinzo Abe

9. Thủ tướng Đức - Angela Merkel

10. Tổng thống Nga - Vladimir Putin

11. Tổng thống Pháp - Francois Hollande

12. Thủ tướng Úc - Malcolm Turnbull

13. Quốc vương Ả rập xê út - Salman bin Abd al-Aziz Al Saud

14. Thái tử UAE - Mohammed bin Zayed

15. Quốc vương Jordan - Abdullah II

16. Tổng thống Ukraine - Petro Poroshenko

17. Thủ tướng New Zealand - Bill English

Ông Tập và ông Trump thực tế đã có cơ hội tiếp xúc nhưng đó là trước khi ông Trump được tấn phong. Người đứng đầu Trung Quốc đã gửi điện đàm chúc mừng và gọi điện cho Trump ngay sau khi ông thắng cử vào tháng 11. Lần tiếp xúc mới đây nhất giữa 2 vị nguyên thủ là tấm thiệp chúc mừng - ông Trump nói với tờ WSJ trong một phỏng vấn được công bố ngày 13/1 rằng ông đã nhận được "một tấm thiệp đẹp từ vị Chủ tịch Trung Quốc".

Bằng một phép so sánh với người tiền nhiệm, 10 ngày trước lễ tấn phong năm 2009, cựu Tổng thống Obama và cựu Chủ tịch nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã bàn bạc đến cân bằng thương mại toàn cầu qua điện thoại. Tháng 3/2013, một ngày sau khi ông Tập chính thức trở thành Chủ tịch nước, ông Obama gọi cho ông Tập để chúc mừng.

Khoảng trống giao tiếp đặc biệt này đã khiến những nhà quan sát Trung Quốc phải nhíu mày, đặc biệt khi những căng thẳng giữa hai nền kinh tế lướn nhất thế giới đang gia tăng trên một số vấn đề như Biển Đông, Đài Loan và thương mại. Hồi tháng 1 tại diễn đàn WEF Davos, ông Tập Cận Bình đã khiển trách chính sách bảo hộ nhưng không nhắc đến tên ông Trump.

Ông Trump cũng không có bất cứ lời chào hỏi hay chúc mừng Tết Nguyên đán từ phía cá nhân nào tới ông Tập. Đây là một động thái trái ngược với những người tiền nhiệm. Thay vào đó, quyền Thứ trưởng Ngoại giao Thomas Shannon chỉ đưa ra một thông cáo chúc mừng thay mặt Tổng thống Donald Trump. Đặc biệt, con gái của Donald Trump - Ivanka Trump đã đưa cô con gái 5 tuổi đến dự buổi tiệc khai xuân ở đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ - một động thái thu hút được sự quan tâm đặc biệt của truyền thông Trung Quốc.

Một bài báo được đăng trên tờ Tân hoa xã nói đây là lối "ngoại giao công chúa" và nhận định đó là chiến lược "cây gậy và củ cà rốt" cho phép ông Trump duy trì vị thế cứng rắn đối với Trung Quốc trong khi vẫn giữ thể diện cho người dân quốc gia này.