Chuyện lạ gì đây: FED căng mình chống lạm phát nhưng khi giá dầu giảm một nửa, nền kinh tế lớn nhất thế giới lại “lo ngay ngáy”

Cụm từ “suy thoái vận tải” nghe có vẻ khá lạ tai nhưng nó lại đang là vấn đề với nền kinh tế lớn nhất thế giới. Thực tế, việc vận chuyển hàng hóa trên toàn nước Mỹ đang chậm lại, góp phần vào đà giảm một nửa của giá dầu diesel. Khi có ít nhu cầu vận tải hàng hóa hơn, người ta lo ngại một phần của kinh tế Mỹ đang bắt đầu chậm lại.

Cụ thể, dầu diesel bán buôn gần đây giảm xuống chỉ còn 2,65 USD/gallon ở cảng New York, giảm từ 5,34 USD của tháng 5 năm ngoái. Khi đó, giá dầu quá đắt khiến hàng loạt chi phí vận tải, vận hành máy móc xây dựng, trang thiết bị ở trang trại, cảng biển hay nhà máy… đều phi mã.

Tuy nhiên, giá dầu bắt đầu giảm từ nhiều tháng trước, khi mùa đông ấm áp khiến nhu cầu với nhiên liệu sưởi ấm giảm xuống. Ngoài ra, cải tổ trong thương mại dầu mỏ toàn cầu trong khi Nga vẫn bơm một lượng dầu lớn ra thị trường khiến nhưng lo ngại được kiểm soát.

Giờ đây, với việc chính sách lãi suất của FED, vốn ra đời để ghìm cương lạm phát, tác động mạnh hơn nữa vào nền kinh tế, sản lượng sản xuất và thương mại của Mỹ đã sụt giảm, kéo theo nhu cầu với nhiên liệu giảm xuống.

Triển vọng công nghiệp ảm đạm, tương phản với tỷ lệ thấp nghiệp thấp và lĩnh vực dịch vụ tăng trưởng mạnh mẽ, tiếp tục kéo giá dầu tương lai giảm 25% trong năm nay. Sự sụt giảm càng đè nặng lên giá dầu thô, ngay cả khi Trung Quốc tăng cường mua thêm xăng dầu, và kéo tỷ suất lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu như Valero Energy Corp., Marathon Petroleum Corp. và Phillips 66 Co. xuống. Bộ chỉ số năng lượng của S&P 500 đã giảm 1,3% vào năm 2023 dù nó chiến thắng thị trường trong năm ngoái.

Eric Lee, chiến lược gia hàng hóa tại Citi, cho biết: “Nhu cầu với diesel đang bị áp lực từ mọi phía”.

Tài xế Debbie Desiderato, người tự vận hành một chiếc xe tải chở hàng, sống sót qua cơn bão giá năm 2008 khi giá dầu diesel tăng vọt. Vì vậy, cô không hề lo lắng khi giá đạt kỷ lục vào cuối năm ngoái. Tuy nhiên, chi phí lao dốc trong những tháng gần đây lại không mang đến cho cô nhiều lời lãi.

Thay vào đó, nhu cầu vận chuyển hàng hóa ít đi đồng nghĩa với việc những chiếc xe khổng lồ hoặc phải chấp nhận bỏ xó, hoặc phải hoạt động dưới công suất. Chính điều này khiến nhiều tài xế xe tải phải bán xe vì không thể trang trải nổi các chi phí.

“Họ buông tay vì đã quá sức chịu đựng. Bây giờ, tôi vẫn đang gồng gánh nhưng không biết có thể cầm cự được tới bao giờ”, bà Desiderato nói.

Các dấu hiệu về hoạt động công nghiệp chậm lại đã được cảnh báo khắp thế giới trong suốt nhiều tháng qua. Theo Văn phòng Phân tích Chính sách Kinh tế Hà Lan, sản lượng sản xuất và thương mại toàn cầu đã giảm 5,4% trong khoảng thời gian từ tháng 9 năm trước tới tháng Giêng năm nay.

Tại Mỹ, nơi các cửa hàng và kho hàng vẫn đang trong tình trạng quá tải sau sự bùng nổ tiêu dùng thời đại dịch, nhập khẩu container trong 3 tháng đầu năm 2023 đã giảm khoảng 23% so với cùng kỳ năm ngoái, công ty công nghệ hậu cần Descartes Systems Group Inc. cho biết trong một báo cáo. Lượng container nhập khẩu của Mỹ hiện rơi về mức gần bằng năm 2019.

Điều này đồng nghĩa với việc vận tải hàng hóa bằng xe sơ mi rơ moóc sẽ giảm xuống, dẫn tới nhu cầu với dầu diesel giảm theo. Và các công ty hoạt động trong lĩnh vực vận tải đường bộ đã bị trả giá. Chỉ số Trung bình Vận tải Dow Jones đã giảm 7,8% so với đỉnh 52 tuần, được xác lập hồi tháng 2.

Hai công ty vận tải lớn là Knight-Swift Transportation Holdings Inc. và J.B. Hunt Transport Services Inc. đều đã cảnh báo doanh thu hàng quý sẽ sụt giam so với năm ngoái và thấp hơn kỳ vọng của phố Wall. CEO của J.B. Hunt chỉ ra rằng nhu cầu của người tiêu dùng với các thứ hàng to lớn, cồng kềnh như thiết bị gia dụng, nội thất và đồ tập thể dục đã giảm trong năm nay. Và họ đang gặp khó trong việc dự đoán chính xác nhu cầu của khách hàng để chuẩn bị cho năng lực vận tải.

“Nói một cách đơn giản, chúng ta đang trong thời kỳ suy thoái vận tải hàng hóa”, ông Shelley Simpson, Chủ tịch J.B. Hunt, cho biết.

Bob Costello, chuyên gia kinh tế trưởng của Hiệp hội Vận tải đường bộ Mỹ, cho biết ông đã thấy các công ty vận tải lớn, với 200 đến 300 đầu xe, hoạt động khá ổn định. Điều này lại không tốt với các doanh nghiệp vận tải nhỏ hơn, khiến nhiều trong số đó có thể rơi vào tình trạng phải ngừng hoạt động.

Nền kinh tế Mỹ đang khá khác biệt so với mùa thu năm ngoái, khi giá dầu diesel tăng cao kỷ lục so với xăng và dầu thô, biến các nhà sản xuất nhiên liệu thành các cỗ máy mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các cổ đông. Tuần trước, Goldman Sachs Group Inc. cảnh báo rằng lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu sẽ tiếp tục giảm trong những tháng tới.

Trong trường hợp này, giá dầu giảm không phải một chỉ báo tốt cho kinh tế Mỹ. Thậm chí, nó còn thể hiện những áp lực to lớn đang đè nặng lên nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tham khảo: WSJ