Có hay không lợi ích nhóm ở dự án thép Cà Ná?

Vừa qua sự cố môi trường Formosa vẫn chưa được làm rõ trách nhiệm của các tổ chức cá nhân thì Bộ Công Thương lại tiếp tục bổ sung dự án thép Cà Ná của Tập đoàn Hoa Sen ở Ninh Thuận, bà Minh Hiền mở đầu vấn đề.

Theo đó, đại biểu của Phú Yên cho rằng có sự bất thường ở dự án này vì nó vốn không nằm trong quy hoạch trước đó. Và bất chấp sự phản đối gay gắt của dư luận, sự phản biện của các chuyên gia, dự án này vẫn được đưa vào quy hoạch với nguy cơ gây ô nhiễm về môi trường biển, không chỉ ở Ninh Thuận mà còn ảnh hưởng đến Khánh Hòa, Phú Yên.

“Tôi đề nghị Bộ trưởng trả lời thẳng trả lời thật trước cử tri cả nước các vấn đề như có hay không lợi ích nhóm trong việc bổ sung quy hoạch dự án; có hay không việc Bộ chạy theo doanh nghiệp, chạy theo dự án. Đầu tư quy hoạch hay quy hoạch theo đầu tư?”, bà chất vấn.

Trước câu hỏi này, Bộ trưởng cho biết hiện nay Việt Nam có trữ lượng sắt khoảng 1,5 tỷ tấn nhưng hàng năm nhập vẫn phải khẩu sắt thép để phục vụ nhu cầu xây dựng. Theo đó, đang là 3 tỷ USD hiện tại và dự kiến đến 2020 là 15 tỷ USD.

“Sắt thép của chúng ta mới chỉ đáp ứng được sắt thép xây dựng, sắt thép chuyên ngành. Còn về sắt thép cơ bản, đặc biệt là sắt thép thô phục vụ cho việc cán thép, luyện thép… phục vụ cho đầu ra thì chưa có trừ một số doanh nghiệp như Hòa Phát, TCT Thép… nhưng quy mô còn nhỏ”, Bộ trưởng nói.

Cũng theo Bộ trưởng, mỏ sắt Thạch Khê có quy mô lớn, nếu được khai thác thì khả năng đóng được 0,3 – 0,4 điểm GDP. Mục tiêu của chúng ta đảm bảo ổn định về kim ngạch phát triển thì phải đảm bảo ngành công nghiệp cơ bản.

Chính vì vậy, Chính phủ chủ trương phát triển bền vững, ưu tiên khai thác đầu tư phát triển, tạo nền tảng cho phát triển các ngành kinh tế khác.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng mạnh mẽ khẳng định “Tôi khẳng định công khai tại diễn đàn này không đánh đổi môi trường lấy công nghiệp, không có câu chuyện dự án thép đưa ra để đánh đổi môi trường, khẳng định luôn tại Quốc hội không có lợi ích nhóm”.

Mặt khác, theo Bộ trưởng quy hoạch về ngành thép có từ năm 2011 và dự án thép Cà Ná đã có sự phê duyệt từ sớm. Quy hoạch này làm theo các quy trình có phê duyệt của của Thủ tướng, có đánh giá DMC. Sau đó năm 2008 – 2009 dự án không được thực hiện vì năng lực tài chính của chủ đầu tư có vấn đề do khủng hoảng tài chính.

Vì vậy, dự án này bị đưa ra khỏi quy hoạch. Tuy nhiên, thời điểm hiện nay, dự án đã được nghiên cứu, được đưa vào quy hoạch và xin chủ trương đầu tư với những cam kết về môi trường, công nghệ…

Bộ Công thương căn cứ theo yêu cầu thực tế cũng như quy hoạch, đã tổ chức khảo sát, đánh giá về môi trường, năng lực nhà đầu tư. “Xin báo cáo đây mới là điều chỉnh về quy hoạch trên cơ sở đánh giá về phát triển, chứ không phải là dự án đã được phê duyệt”, Bộ trưởng nói.

“Chúng ta nói về môi trường, về Cà Ná, chúng ta có đánh đổi muối ở Cà Ná lấy thép hay không? Tôi cho rằng đây không phải đánh đổi. Tôi cho rằng đây là phát triển bền vững ổn định, hài hòa về kinh tế”, Bộ trưởng cho biết

Do đó, ông khẳng định dự án Cà Ná đã được xem xét cẩn trọng đầy đủ quy trình sau đó mới được phê duyệt gần đây nhất.