Có nên trả nợ trước hạn?

TS. Trịnh Thị Phan Lan

Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội

2 bài viết

• Mua nhà bằng tiền vay ngân hàng là một chặng đường dài. Vì thế, không thể tách việc mua nhà ra khỏi kế hoạch tổng thể. Bên cạnh việc mua nhà, bạn cần đảm bảo chi tiêu tối thiểu cho bản thân và gia đình.
  Tại: Lưu ý khi mua nhà: Giá cả, pháp lý, dòng tiền và gì nữa?

Khi vay vốn ngân hàng, ai cũng sẽ muốn hoàn thành kế hoạch trả nợ đúng hạn và đúng quy định vay vốn để không bị rơi vào nợ xấu. Với tình hình tài chính khả quan hơn dự kiến, nhiều người còn muốn tất toán, trả nợ hết toàn bộ gốc và lãi trước khi khoản vay đến hạn. Tuy nhiên, khi trả nợ trước hạn, khách hàng sẽ phải chịu một vài khoản phí. Đôi khi không chỉ bị phạt phí trả nợ trước hạn mà khách hàng có thể bị thu hồi cả khoản lãi suất ưu đãi.

Khi quyết định cấp tín dụng, các tổ chức tín dụng và công ty tài chính phải cân đối nguồn vốn của mình cả về lãi suất lẫn kỳ hạn để có thể đáp ứng nhu cầu của khoản vay. Các hoạt động này đều tốn chi phí. Khi khách hàng tất toán trước hạn, điều này đã làm thay đổi kế hoạch kinh doanh, vì thế các định chế nàphải thu một khoản phí để đảm bảo bù đắp được chi phí và tiếp tục duy trì hoạt động.

Ví dụ khi quyết định cấp tín dụng cho một khách hàng A trong 10 năm, ngân hàng sẽ phải mất chi phí thẩm định hồ sơ, cân đối nguồn vốn, huy động vốn.... Tuy nhiên, chỉ 6 năm là A tất toán khoản vay. Khi đó ngân hàng sẽ không thể nào ngay lập tức tìm được một khách hàng khác để cho vay ngay hoặc có một khoản đầu tư có suất sinh lời tương tự như khoản đã cho A vay. Bên cạnh đó, dù chưa tìm được khoản để tái đầu tư nhưng các khoản tiền gửi huy động từ thị trường vẫn đang bị tính lãi. Trong tình huống ấy, ngân hàng hoàn toàn bị động về dòng tiền. Vì lẽ đó, phí phạt sẽ được thu để bù đắp cho những khoản này.

Bên cạnh đó, thời hạn trả nợ cũng là một điều khoản trong hợp đồng cho vay và các khoản phí phạt thanh toán trước hạn cũng đã được hai bên đồng ý trước trước khi kí kết. Vì thế khi tất toán khoản vay trước hạn, việc khách hàng phải thanh toán các khoản này là phù hợp với các điều khoản hợp đồng.

Việc trả nợ trước hạn cũng đã được quy định tại Điều số 478 Luật dân sự năm 2005: "Đối với hợp đồng vay có kỳ hạn và có lãi thì bên vay có quyền trả lại tài sản trước kỳ hạn nhưng phải trả toàn bộ lãi theo kỳ hạn, nếu không có thỏa thuận khác. Bên vay có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào nhưng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý, còn bên cho vay chỉ được đòi lại tài sản trước kỳ hạn, nếu được bên đi vay đồng ý."

Theo TS.Trịnh Thị Phan Lan, Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, khi đi vay kỳ hạn dài, bên cạnh các vấn đề về lãi suất, khách hàng cũng nên xem xét trước các khoản phí phạt trả trước hạn. Trong trường hợp tài chính dư dả, bạn có thể cân nhắc tất toán sớm khoản vay. Mặc dù chịu phí phạt trả trước nhưng đây là khoản hoàn toàn có thể chủ động được. Hoặc bạn tìm hiểu thêm các kênh đầu tư sinh lời tối ưu dòng tiền khi thị trường có dấu hiệu tốt và dùng tiền lời chi trả cho khoản vay.

Tuy nhiên, việc tìm kiếm một cơ hội sinh lời thay vì thanh toán trước các khoản nợ cũng có thể gặp phải một số vấn đề, như việc tìm được các khoản đầu tư có tính chắc chắn cao và vượt được mức lãi suất cho vay của ngân hàng là điều không hề dễ dàng.

Trong tài chính cá nhân, hành vi tận dụng nguồn tiền lẽ ra dùng trả nợ để đi đầu tư là sử dụng vốn trái với mục đích ban đầu. Điều này có thể gây ra một số rủi ro như mất thanh khoản, bị phát mãi tài sản…

Chẳng hạn như thời điểm "sốt đất", không ít người đã tận dụng những khoản vay "lãi rẻ" chưa đến hạn thanh toán này để tham gia các hoạt động đầu tư lẫn đầu cơ. Số may mắn thì có thể kiếm được chút ít từ những cơn sóng, song những nhà đầu tư còn lại thì phần lớn bị rơi vào cảnh phải bán "cắt lỗ" để duy trì thanh khoản cho cá nhân.

Có trường hợp, một số người sau khi rơi vào cảnh vừa lỗ nặng, lại phải gánh nợ ban đầu đã phát sinh tâm lý muốn "gỡ gạc". Nhóm này đã dùng số vốn còn lại tham gia vào các hoạt động kinh doanh, đầu tư có rủi ro cao hơn nữa. Tuy nhiên, thị trường không thuận lợi thì các nhà đầu tư này "mất cả chì lẫn chài".

Vì lẽ đó, không ít chuyên gia khuyến nghị nên trả nợ trước hạn dù phải chịu thêm các khoản phí phạt. Chỉ khi thực sự có đủ hiểu biết về các hoạt động kinh doanh, có dòng tiền cho hoạt động tài chính cá nhân thật sự vững chắc, có kế hoạch sử dụng các khoản vốn chi tiết và thị trường hết sức thuận lợi thì nhà đầu tư mới có thể cân nhắc đến việc tận dụng dòng tiền chưa trả nợ tham gia các hình thức đầu tư kinh doanh khác./.