Cổ phần hoá DNNN "giậm chân tại chỗ": Còn tư tưởng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm

5 tháng đầu năm 2023, chưa có doanh nghiệp nào được cổ phần hoá

Theo Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính), tính đến ngày 20/5, đã có 26 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại doanh nghiệp theo Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ, gồm 1 tập đoàn (Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam), 1 tổng công ty (Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam) thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước và 24 doanh nghiệp thuộc các địa phương (Hà Tĩnh, Hòa Bình, Lai Châu, Ninh Thuận, Thái Bình, Trà Vinh).

Năm 2022, chỉ có 1 doanh nghiệp cổ phần hóa cổ phần hoá là Công ty TNHH MTV Phà An Giang với tổng giá trị doanh nghiệp là 309 tỷ đồng. Trong đó, giá trị thực tế phần vốn nhà nước 278 tỷ đồng.

Trong 5 tháng đầu năm 2023, dù đã có kế hoạch phê duyệt nhưng chưa có doanh nghiệp nào được cổ phần hoá.

Về thoái vốn, năm 2022 ghi nhận thoái vốn nhà nước tại 1 doanh nghiệp với giá trị 195 tỷ đồng thu về 390 tỷ đồng; các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước (DNNN) thoái vốn tại 31 doanh nghiệp với giá trị là 688,7 tỷ đồng, thu về 3.900,6 tỷ đồng. Lũy kế 5 tháng đầu năm 2023, ghi nhận các tập đoàn, tổng công ty, DNNN thoái vốn tại 5 doanh nghiệp với giá trị là 43,9 tỷ đồng thu về 179,2 tỷ đồng.

Tính trong cả giai đoạn 2021 - 2022, số tiền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nộp vào ngân sách nhà nước (NSNN) chỉ đạt 4.848 tỷ đồng, bằng 8% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao (60.000 tỷ đồng).

Xử lý nghiêm trường hợp làm chậm, vi phạm về cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước

Theo Cục Tài chính doanh nghiệp, nguyên nhân khách quan của tình trạng này do những bất ổn lớn của thị trường tài chính trong nước và quốc tế. Dịch COVID-19 khiến việc triển khai cổ phần hóa, thoái vốn phụ thuộc vào tình hình thị trường.

Bên cạnh đó, đặc thù của doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa là doanh nghiệp lớn, phạm vi hoạt động rộng, đa ngành, đa lĩnh vực, nhiều tài sản chuyên ngành, khó xác định giá trị, một số đơn vị vi phạm quy định về quản lý vốn, tài sản đang thực hiện thanh tra, kiểm tra, điều tra. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa là các đơn vị cung ứng, sản phẩm dịch vụ công ích, hoạt động gắn liền với hoạt động của địa phương.

Về nguyên nhân chủ quan, Cục Tài chính doanh nghiệp cho rằng, nhận thức và tổ chức thực hiện của một số cơ quan đại diện chủ sở hữu và người đứng đầu doanh nghiệp còn chưa cao, chưa quyết liệt trong tổ chức triển khai, thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nên còn tư tưởng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm.

“Việc rà soát, lập kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp giai đoạn 2021-2025 chưa được các cơ quan, đơn vị quan tâm đúng mức; công tác chuẩn bị cổ phần hóa, thoái vốn chưa tốt. Nhiều doanh nghiệp chưa hoàn thiện đầy đủ thủ tục pháp lý sắp xếp lại, xử lý các cơ sở nhà, đất theo pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công trước khi cổ phần hóa, thoái vốn; còn nhiều vướng mắc, tồn tại về tài chính chưa được xử lý dứt điểm”, đại diện Cục Tài chính doanh nghiệp chỉ rõ.

Thời gian tới, Bộ Tài chính đề nghị UBND địa phương sớm có ý kiến về phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất của các doanh nghiệp của trung ương đóng trên địa bàn.

Địa phương, bộ ngành phải xử lý nghiêm trường hợp làm chậm, vi phạm quy định về cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan, nhất là người đứng đầu trong công tác sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN, thực hiện các nhiệm vụ, công việc liên quan; coi việc thực hiện nhiệm vụ và kết quả thực hiện sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN là một tiêu chí đánh giá các cơ quan, đơn vị tập thể, cá nhân liên quan./.