Công ty Trung Quốc nắm trong tay ‘vận mệnh’ toàn ngành xe điện: Từ Tesla tới Ford đều phải ‘nhờ vả’, tạo ra loại pin có tuổi thọ 16 năm, chạy được 2 triệu km

Tờ Bloomberg nhận định, quá trình điện hoá trong lĩnh vực ô tô sẽ không hề dễ dàng nếu thiếu CATL - nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới. Chính vì vậy, CATL trên thực tế không cần Ford Motor hay Tesla… Chính những nhà sản xuất ô tô toàn cầu này – những công ty đang khao khát chuyển đổi sang xe điện một cách nhanh chóng, mới cần tới gã khổng lồ Trung Quốc.

Trong những tháng gần đây, tin tức về việc Công ty Contemporary Amperex Technology Co (CATL), sẽ tiến vào đất Mỹ với các đối tác như Ford và Tesla đã gây xôn xao dư luận. Việc ngày càng nhiều nhà sản xuất ô tô tìm kiếm sự giúp đỡ từ một công ty Trung Quốc vốn đã thống trị thị trường trong nhiều năm đặt ra một câu hỏi lớn hơn: Làm thế nào mà một công ty duy nhất có thể định vị mình là một bánh răng quan trọng như vậy, khiến thế giới phụ thuộc sâu sắc vào họ đến thế?

Mặc dù ít người sẵn sàng chấp nhận thực tế này, nhưng có một điều không thể phủ nhận đó là sức mạnh vững chắc của CATL không chỉ đến từ quy mô. Pin của họ có trong những chiếc xe Tesla, Mercedes và nhiều loại xe điện khác. Công ty có trụ sở tại Phúc Kiến này sở hữu những công nghệ thực tiễn, thiết lập các mối quan hệ đối tác có mục tiêu và khai thác các thị trường khả thi để sản xuất với giá thấp hơn bao giờ hết.

Cách họ mở rộng quy mô sản phẩm và cơ sở sản xuất là chìa khóa:. Nếu có thể, CATL đã xây dựng các nhà máy khổng lồ và đầu tư vào các mỏ nguyên liệu thô để kiểm soát chặt chẽ nguồn cung. Công ty đã đi sâu hơn vào chuỗi giá trị và cũng hỗ trợ các công ty EV nhỏ.

Điều đó đã dẫn đến một đế chế rộng lớn – nhưng lại bị đánh giá thấp – gồm các đối tác và nhà máy đã khiến gã khổng lồ Trung Quốc gần như không thể thiếu trong quá trình điện khí hóa toàn cầu. Năm ngoái, doanh thu ở nước ngoài của công ty đã tăng 176% và chiếm gần một phần tư doanh số bán hàng của hãng. Tại Nhật Bản, CATL đã liên kết với Daihatsu Motor Co, công ty con sản xuất ô tô cỡ nhỏ của Toyota để cung cấp pin EV. Tại Indonesia, họ đã đầu tư gần 6 tỷ USD vào các công ty khai thác niken thuộc sở hữu nhà nước, một nguyên liệu thô quan trọng. Đó là một động thái khôn ngoan khác vì các nhà sản xuất ô tô như Tesla và Ford cũng đang đổ xô đến lĩnh vực này. Tại Thái Lan, nơi xe điện đang bị tụt hậu, CATL đang cấp phép công nghệ độc quyền cho Arun Plus Co., một công ty con của PTT Pcl. Tập đoàn dầu khí quốc doanh này đang thúc đẩy xe điện, liên kết với Hon Hai Precision Industry Co., còn được gọi là Foxconn, và cam kết chi 1 tỷ USD cho một nhà máy mới. Tại Bolivia, CATL đang giúp xây dựng trữ lượng lithium chưa được khai thác.

Các dự án quốc tế đầy tham vọng nhất của CATL là ở châu Âu, nơi việc thắt chặt quy định đã thúc đẩy việc áp dụng xe điện và triển vọng cho các sản phẩm lưu trữ năng lượng vẫn rất sáng sủa. Công ty có các nhà máy ở Hungary và Đức và đang xem xét một nhà máy thứ 3 trong khu vực. Hàng trăm người đang được thuê để làm việc tại các nhà máy này, tạo ra một sức mạnh kinh tế mạnh mẽ hơn cho sự hiện diện của CATL tại các quốc gia đó.

Mặc dù không phải là ưu tiên, nhưng Mỹ cũng không hoàn toàn bị bỏ qua. Vào năm 2020, CATL đã mua một nhà máy ở Glasgow, Kentucky, đầu tư gần 100 triệu USD trước khi Đạo luật giảm lạm phát của Mỹ ra mắt, thúc đẩy sự bùng nổ của nhà máy sản xuất pin, với kế hoạch thuê khoảng 350 công nhân. Gần một phần ba số vốn này đủ tiêu chuẩn theo chương trình Đầu tư Kinh doanh Kentucky. Hai năm trước, công ty đã mở một chi nhánh bán hàng ở Detroit, chi nhánh đầu tiên ở Bắc Mỹ.

Vậy tại sao CATL lại trở nên quan trọng như vậy trong chuỗi cung ứng ô tô và xe điện? Rõ ràng là từ nỗ lực của các nhà sản xuất khác, việc tạo ra pin tốt ở quy mô lớn không hề dễ dàng. Không còn nghi ngờ gì nữa, các khoản tài trợ và trợ cấp hào phóng của Bắc Kinh tập trung vào pin đã giúp ích nhiều cho CATL. Tuy nhiên, chúng chỉ chiếm một phần tương đối nhỏ trong doanh thu ngày càng tăng của công ty này. Và, thực tế là, các công ty khác cũng đã được hưởng lợi từ sự hào phóng của nhà nước. Điều đó không mang lại cho CATL một lợi thế lớn so với các công ty trong nước.

Mỗi nhà máy mà CATL xây dựng giờ đây có chi phí thấp hơn, đồng thời nguồn cung cấp nguyên liệu thô và linh kiện được đảm bảo hiệu quả trong khi CATL vẫn nắm chắc các hoạt động nghiên cứu và phát triển. Công suất sản xuất pin ước tính sẽ tăng từ 1 lên 800 gigawatt giờ vào cuối năm sau, tăng hơn gấp đôi so với cuối năm 2022. Công ty chỉ chi hơn 48 tỷ NDT (6,97 tỷ USD) để làm như vậy và đã cơ cấu lại các hợp đồng định giá hàng hóa một cách khéo léo, giúp tạo ra lợi nhuận. Với hơn 5.500 bằng sáng chế trong nước và 1.065 bằng sáng chế quốc tế, CATL đã quyết liệt bảo vệ tài sản trí tuệ của mình, tiến hành các cuộc chiến pháp lý để bảo vệ mình.

Dẫu vậy, sự mở rộng không phải là không có khó khăn. Tỷ suất lợi nhuận gộp của CATL đã giảm một nửa trong sáu năm qua từ mức rất cao 43,7% trong năm 2017 xuống mức 20% (vẫn cao) vào tháng 12.

Nhưng, mặc cho điều đó, với tốc độ này và với các xúc tu được gắn chặt trên khắp thế giới, thật khó để CATL bị thay thế - hoặc dễ dàng bị nhân bản trong tương lai gần.

Cha đẻ của "siêu pin" chạy 16 năm

Hồi năm 2021, CATL tuyên bố đã có thể sản xuất được những viên pin với tuổi thọ hơn 16 năm, và cung cấp năng lượng cho một chiếc ô tô điện chạy quãng đường gần 2 triệu km. Trong khi những viên pin được sử dụng trong xe Tesla hiện nay có tuổi thọ khoảng 8 năm, và chỉ chạy được gần 250.000 km.

Kéo dài tuổi thọ của một viên pin có ý nghĩa rất lớn trong ngành công nghiệp xe điện. Bởi nó có thể được tái sử dụng trong những chiếc xe điện khác, giúp cắt giảm đáng kể chi phí sản xuất, giảm giá bán và giúp nhiều người có thể tiếp cận với công nghệ mới này hơn.

Chủ tịch Zeng Yuqun của CATL cho biết: "Nếu bất cứ ai đặt hàng, chúng tôi sẽ bắt đầu sản xuất. Giá thành sẽ cao hơn khoảng 10% so với những viên pin hiện nay, nhưng lợi ích mà nó đem lại là vô cùng lớn".

Viên pin mới do CATL sản xuất hứa hẹn sẽ làm bùng nổ thị trường xe ô tô điện trên toàn cầu, khi mà xu hướng này đang được các nhà sản xuất ô tô theo đuổi. Theo dự đoán của Chủ tịch Zeng, số lượng xe điện sẽ vượt mặt xe chạy bằng xăng vào khoảng năm 2030 -2035.

Nguồn: Bloomberg