Cuối tuần này Mỹ có thể tung ra "đòn" mới trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc

Tờ Wall Street Journal trích dẫn nguồn tin thân cận cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp đẩy căng thẳng thương mại Mỹ - Trung lên nấc thang mới khi ông dự định sẽ cấm một loạt công ty Trung Quốc đầu tư vào lĩnh vực công nghệ của Mỹ và chặn đường xuất khẩu các mặt hàng công nghệ sang Bắc Kinh.

Theo dự kiến động thái nói trên sẽ được công bố chính thức vào cuối tuần này. Mục tiêu là ngăn chặn Bắc Kinh triển khai các bước đi được vạch ra trong chương trình "Made in China 2025", kế hoạch đầy tham vọng mà Trung Quốc đang thực hiện để trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới trong 10 lĩnh vực công nghệ bao gồm công nghệ thông tin, hàng không vũ trụ, xe điện và công nghệ sinh học.

Bộ Tài chính Mỹ đang phác thảo các quy định dự kiến cấm các công ty có ít nhất 25% cổ phần thuộc sở hữu của nhà đầu tư Trung Quốc mua lại các công ty Mỹ hoạt động trong lĩnh vực mà Nhà Trắng gọi là "công nghệ đặc biệt quan trọng". Kế hoạch vẫn chưa được chốt và các chi tiết còn có thể thay đổi, nhưng kể cả trường hợp tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư Trung Quốc dưới 25% thì doanh nghiệp vẫn có thể bị cấm nếu như bị cho là phía Trung Quốc có thể thâu tóm công nghệ thông qua số ghế trong hội đồng quản trị hay các thỏa thuận nhượng quyền...

Bên cạnh đó, Ủy ban an ninh quốc gia và Bộ Thương mại cũng đang cùng nhau lên kế hoạch "tăng cường" kiểm soát xuất khẩu để ngăn chặn xuất khẩu những công nghệ này sang Trung Quốc.

Các doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính và công nghệ, đang theo dõi động thái này hết sức sát sao vì lo ngại sẽ có những tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của mình.

Như vậy nội các của Tổng thống Trump đang tiếp tục sử dụng những lý do liên quan đến an ninh quốc gia để điều chỉnh chính sách kinh tế. Thuế đánh vào thép và nhôm nhập khẩu từ Canada, Mexico, EU và các đồng minh khác được thực hiện theo điều khoản an ninh quốc gia của đạo luật về quyền kinh tế khẩn cấp (International Emergency Economic Powers Act) IEEPA có từ năm 1977. IEEPA đã từng được sử dụng rộng rãi sau sự kiện khủng bố 11/9/2011 để Mỹ áp đặt lệnh cấm vận lên các quốc gia khác. 

Tuy nhiên một số hiệp hội thương mại cho rằng sử dụng IEEPA ở thời điểm hiện tại giống như quyền hành pháp bị sử dụng sai mục đích, khi nội các của ông Trump có thể tuyên bố mọi vấn đề đều ảnh hưởng đến an ninh quốc gia vì thế họ muốn làm gì cũng được.

Gần đây các công ty Trung Quốc đã bơm một lượng lớn tiền vào Mỹ với số vốn liên tiếp tăng trưởng mạnh mẽ qua các năm. Tuy nhiên từ tháng 1 đến tháng 5/2018, Trung Quốc chỉ đầu tư tổng cộng 1,8 tỷ USD vào Mỹ, giảm 92% so với năm 2017 và đây là mức thấp nhất trong 7 năm trở lại đây.

Một trong những nguyên nhân khiến lượng vốn sụt giảm mạnh là do dưới thời Trump Ủy ban đầu tư nước ngoài (CFIUS) đã trở nên cứng rắn hơn khi thanh tra các thương vụ M&A có yếu tố nước ngoài. Trong nửa đầu năm 2018 đã có nhiều thương vụ có nhà đầu tư Trung Quốc tham gia bị hủy do nguyên nhân này, trong đó có vụ Ant Financial (của Alibaba) bỏ 1,2 tỷ USD thâu tóm Moneygram và tập đoàn HNA thâu tóm quỹ đầu cơ Skybridge Capital.

Lượng vốn FDI Trung Quốc đổ vào Mỹ trong những năm gần đây. Nguồn: CNN.