Đại biểu Quốc hội: Nhiều doanh nghiệp phải "đi đêm" trong thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để làm dự án

Kiến nghị Nhà nước thu hồi đất đối với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội

Theo đại biểu Vũ Tiến Lộc (Hà Nội), trong bối cảnh đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, trên cơ sở đường lối của Đảng, các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương đã xây dựng các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Trên cơ sở quy hoạch kinh tế - xã hội đó, cấp có thẩm quyền còn phê duyệt các chủ trương thực hiện các dự án là động lực trong phát triển kinh tế - xã hội.

Vì vậy, đại biểu cho rằng tất cả các dự án trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội được các cấp có thẩm quyền, bao gồm cả Quốc hội, Chính phủ và cả UBND các địa phương phê duyệt và thông qua đều là các dự án phục vụ cho mục đích quốc gia, dân tộc. Bởi vì, các doanh nghiệp trong quá trình hoạt động vừa làm ra lợi nhuận của mình lại vừa đóng góp vào sự phát triển của xã hội, tạo ra công ăn việc làm, đóng góp cho ngân sách, đóng góp vào tăng trưởng.

Đại biểu Trần Văn Tuấn - Bắc Giang cũng nêu quan điểm Điều 79 quy định về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia đã liệt kê 31 trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, vì liệt kê các trường hợp cụ thể như vậy có thể vẫn chưa bao quát hết, vẫn chưa thể giải quyết triệt để một trong những bất cập lớn nhất đang đặt ra là khi Nhà nước thu hồi đất, người có đất được bồi thường theo bảng giá đất do Nhà nước ban hành. Trong kh đó,  các doanh nghiệp và người có đất thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án thì giá đất thường cao hơn.

"Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng người dân luôn cảm thấy thiệt thòi, thiếu sự đồng thuận khi Nhà nước thu hồi lại đất. Mặt khác, đối với doanh nghiệp khi triển khai dự án phải thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất cũng gặp không ít khó khăn. Nhiều trường hợp doanh nghiệp phải mất nhiều năm để thỏa thuận, có trường hợp phải đi đêm để thỏa thuận với giá cao hơn, thiếu công bằng với số còn lại, song doanh nghiệp vẫn rơi vào tình trạng dở khóc, dở cười khi đã thỏa thuận chuyển nhượng được trên 90% diện tích, thậm chí còn cao hơn mà vẫn không thể triển khai dự án dù chỉ còn số ít không đồng thuận, làm cho doanh nghiệp phải tăng chi phí, lãng phí nguồn lực, mất cơ hội đầu tư. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khiếu kiện đơn thư phức tạp về đất đai ở các địa phương hiện nay, chiếm đến khoảng 75%", ông Tuấn dẫn chứng.

Đại biểu Trần Văn Tuấn kiến nghị: "Tôi mạnh dạn đề xuất với Quốc hội xem xét, chỉnh sửa, bổ sung Điều 79 và các điều khoản liên quan trong dự thảo luật theo hướng Nhà nước thu hồi đất đối với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội, nhất là thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng thực hiện dự án".

Đồng quan điểm, Đại biểu Phạm Văn Thịnh - Bắc Giang cho rằng: "Nếu như chúng ta duy trì việc thực hiện các khu đô thị, khu dân cư, khu nhà ở thương mại theo hình thức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì không bao giờ thực hiện được. Bởi vì, sẽ có rất nhiều các ý kiến người dân và khi đã thực hiện theo phương án thỏa thuận mỗi người dân có thể nêu ra một giá. Thực tiễn hiện nay nếu như chúng ta vẫn còn duy trì song song hai hình thức là vừa thu hồi và vừa nhận chuyển nhượng thì sẽ tạo ra những bất hợp lý trong xã hội".

Theo ông Thịnh, thực tế trong quá trình triển khai phát sinh những trường hợp như một hộ dân có một thửa đất, một phần đất thuộc công trình trọng điểm về phát triển kinh tế của địa phương (đường cao tốc) và một thửa đất còn lại thì cho các dự án thương mại, dịch vụ khác. Như vậy tự dưng tạo ra sự bất công trong cùng một diện tích đất đó, giá nhà nước thì thấp và giá thương mại thì lại rất cao. Giữa các hộ gia đình khác nhau trong cùng một khu vực thì cũng như vậy, đây được cho nguồn cơn gây ra tình trạng người dân có đơn thư bức xúc cũng như đòi hỏi về quyền lợi của mình. "Vì vậy, tôi đồng tình cao với ý kiến các đại biểu trước đó là chúng ta nên mở rộng hình thức thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội", ông Thịnh nhấn mạnh.

Cũng cho rằng cần phải xem xét, chỉnh sửa Điều 79 Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Đại biểu Trịnh Xuân An - tỉnh Đồng Nai cho rằng: "Nghị quyết 18 có nêu là tiếp tục cơ chế thỏa thuận trong thu hồi đất nhưng Nghị quyết 18 cũng không yêu cầu tất cả các dự án đều phải thỏa thuận. Tôi cho rằng Điều 79 về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội thì một trong những mục tiêu quan trọng nhất là để phát huy nguồn lực đất đai và nâng cao hiệu quả ruộng đất, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội. Tất cả những quy định tại Điều 79 tôi đều là lợi ích công, nhưng quan trọng nhất đất đai ta phải phát huy được nguồn lực và biến đất đai trở thành sức mạnh của nền kinh tế. Chính vì vậy, tôi đề nghị phải cho phép thu hồi đối với các dự án".

"Tất nhiên, thu hồi đối với dự án đấy quy mô bao nhiêu, dự án có tính chất như thế nào, tôi đề nghị quy định thẳng trong Điều 79, đó là những dự án có quy mô lớn, phải từ 300 hecta trở lên và là những khu đô thị, khu dân cư hiện đại. Như vậy mới đủ tiêu chí để có những đô thị lớn, có những công trình, dự án lớn. Không thể xây dựng một dự án hàng trăm hecta bằng cách đi thỏa thuận với từng hộ dân, từng người một. Tất nhiên, lợi ích của người dân và doanh nghiệp phải hài hòa", ông An cho biết.

Luật đất đai cần tiếp tục tạo hành lang pháp lý phát triển hạ tầng du lịch

Góp ý thêm Điều 79, ông Tạ Văn Hạ - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá - Giáo dục, Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam cho rằng Dự thảo Luật Đất đai ứng xử với du lịch chưa thỏa đáng khi toàn dự thảo có tổng cộng 16 chương, 265 điều với 226 trang giấy, thế nhưng chỉ có 11 từ du lịch, trong đó 2 từ du lịch là dành cho ngành du lịch, 9 từ du lịch khác là dành cho giải quyết vấn đề sửa luật Lâm nghiệp. 

“Theo tinh thần Nghị Quyết 08 của Bộ Chính trị nêu rất rõ phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hướng chiến lược để phát triển kinh tế đất nước, động lực phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Tuy nhiên, Điều 79 về thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia công cộng lại không có du lịch. Chúng tôi đề nghị phải đưa đất phát triển khu du lịch dịch vụ vào trong trường hợp phải được thu hồi đất bởi”, ông Hạ khẳng định.

Ông Hạ cũng cho biết thêm, Khoản 2 Điều 5 Luật Du lịch năm 2017 quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch được hưởng mức ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cao nhất khi Nhà nước ban hành, áp dụng các chính sách về ưu đãi và hỗ trợ đầu tư. Khoản 4 điều luật này cũng nêu Nhà nước có chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư hình thành khu dịch vụ du lịch phức hợp, có quy mô lớn; hệ thống cửa hàng miễn thuế, trung tâm mua sắm phục vụ khách du lịch. Từ những cơ sở trên, ông Hạ đề nghị phải quy định làm sao thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết 08/2017 và đồng bộ với luật Du lịch năm 2017.

Cũng khẳng định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, đại biểu Huỳnh Thanh Phương - tỉnh Tây Ninh đề xuất Nhà nước thu hồi, phát triển quỹ đất để đầu tư hạ tầng cho ngành du lịch. "khung pháp lý phát triển cơ sở hạ tầng du lịch hiện chưa đầy đủ. Tổ chức, cá nhân chưa được tạo thuận lợi tiếp cận nguồn lực đất đai để phát triển cơ sở hạ tầng du lịch. Trong khi đó, phạm vi điều chỉnh của Luật Du lịch không bao gồm việc thu hồi đất xây dựng và phát triển hạ tầng cho ngành này. Điều 79 dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đề xuất nhiều hoạt động sản xuất kinh doanh được hỗ trợ tiếp cận đất đai thông qua Nhà nước thu hồi đất, nhưng không có du lịch.

Ông Phương cho biết, nếu không quy định Nhà nước thu hồi đất phát triển du lịch sẽ tạo ra bất bình đẳng với thành phần kinh tế khác. Cùng với đó, việc giao cho các tổ chức, cá nhân thực hiện dự án nhà ở thương mại hoặc khu đô thị mới kết hợp với kinh doanh, thương mại, du lịch, dịch vụ, khu giải trí, vui chơi, tổ hợp đa năng thường được coi là dự án trọng điểm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Đại biểu tỉnh Tây Ninh khẳng định: “Việc đồng bộ hóa phát triển đô thị kết hợp với du lịch, thương mại sẽ hình thành những khu đô thị mới, thu hút đầu tư quốc tế và khách du lịch trong nước. Để du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn và nâng tỷ trọng khu vực dịch vụ trong cơ cấu GDP, cần đầu tư hạ tầng cơ sở vật chất ngành du lịch. Do vậy, thu hồi đất, phát triển quỹ đất cho du lịch là cần thiết”.

Liên quan đến các vấn đề thu hồi đất trong Điều 79 Dự thảo Luật Đất đai, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng kết luật sẽ tiếp thu các ý kiến xác đáng của đại biểu để nghiên cứu hoàn thiện Dự thảo.