Dành 4 thập kỷ nấu ăn cho các đời Tổng thống Pháp, cựu bếp trưởng điện Élysée tiết lộ thói quen ăn uống khác biệt của những con người quyền lực bậc nhất thế giới

Bernard Vaussion đã dành cả cuộc đời mình trong bếp. Cách đây 6 năm, vị đầu bếp lừng danh ở điện Élysée đã nghỉ hưu ở tuổi 60. Khi mới 14 tuổi, ông chỉ là một thợ làm bánh học việc. Sau đó, ông làm việc cho đại sứ quán Hà Lan và Anh, trước khi trở thành trở thành thực tập sinh tại khu bếp của điện Élysée như một hình thức nghĩa vụ quân sự.

Qua lời kể của Vaussion, 40 năm làm việc tại tầng hầm rộng 500m2 hiện ra đầy thú vị và mê hoặc. Ông được đi công du cùng các Tổng thống Pháp, được ông Jacques Chirac gọi vào để tâm sự sau bữa ăn tối lẻ loi. "Anh nấu ngon lắm", ông Jacques Chirac nói, bắt tay Vaussion.

Đầu bếp Vaussion đã bỏ ra nhiều đêm không ngủ để lên thực đơn cho các dịp quốc yến.

Trước khi bữa tiệc năm 2004 diễn ra, đánh dấu cột mốc 100 năm ngày ký kết Hiệp định Đồng minh Hữu nghị, cựu Tổng thống Pháp Jacques Chirac và phu nhân Bernadette đã đóng vai Nữ hoàng Elizabeth II và Hoàng thân Philip và ăn thử toàn bộ món ăn của Vaussion.

Bếp trưởng Vaussion đã có hơn 40 năm kinh nghiệm nấu nướng tại điện Élysée.

Thật không dễ gì để nấu cho 250 con người chỉ trong 50 phút - khoảng thời gian quy định của một buổi quốc yến. Tuy nhiên, Vaussion không đến nỗi tuyệt vọng như vị đầu bếp hoàng gia ở thế kỷ 17 Francois Vatel - người đã đâm kiếm vào tim chỉ vì thất bại với món cá. "Đôi khi món ăn bị đưa lên muộn, hoặc bất chợt thay đổi xảy ra. Bạn sẽ sợ mọi thứ đổ bổ và cảm nhận được adrenalin đang tăng vùn vụt trong người", ông nói.

Khi có những vị khách nổi tiếng như Nữ hoàng Anh hay cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, Vaussion sẽ trốn lên trên lầu một lúc, đứng nép đằng sau tấm rèm để "nhìn họ bằng xương bằng thịt". Nhân viên điện Élysée sẽ chuyển lời nhận xét của Tổng thống và các vị khách vào ngày hôm sau. 

Khi các Tổng thống Mỹ ăn tối tại điện Élysée, một mật vụ sẽ đứng gác ở trước bếp. George W. Bush sẽ cử vệ sĩ đi đổi bộ dao dĩa khác cho mình. Vệ sĩ của Obama thì kiên quyết chọn ổ bánh mì nhỏ phù hợp với các Tổng thống Mỹ. Khi có các nhà lãnh đạo Israel tới, sẽ có giáo sĩ Do Thái hướng dẫn Vaussion chuẩn bị đúng loại thức ăn.

Điện Élysée từng hủy bữa trưa của cựu Thủ tướng Iraq Nouri al-Maliki sau khi ông này khăng khăng đòi bỏ rượu ra khỏi bàn ăn. Bữa tối với cựu Tổng thống Mohamed Khatami cũng buộc phải biến thành tiệc trà với lý do tương tự.

Cựu Tổng thống Obama cũng từng là thực khách của Bernard Vaussion.

Các Tổng thống Pháp đến rồi đi, nhưng các đầu bếp thì luôn ở lại. Bản thân Vaussion đã làm việc tại điện Élysée từ ngày 2/10/1974. "Dưới thời Pompidou, chúng tôi phục vụ món cá nhồi, thịt cừu và các loại nước sốt cầu kỳ", ông nhớ lại. "Thời ông Giscard d’Estaing, chúng tôi thường chia mọi thứ thành các phần nhỏ hơn. Đó là lúc phong cách nấu nướng hiện đại bắt đầu".

Món ăn ưa thích của cựu Tổng thống Francois Mitterrand là gan ngỗng chiên sơ. Là người chưa từng từ chối các món ăn thượng hạng, ông cũng đặc biệt yêu thích trứng cá muối. Sở thích của ông Nicolas Sarkozy lại có phần lạ lùng. Theo Gilles Bragard - người sáng lập Câu lạc bộ Bếp trưởng, ông Sarkozy ghét mì Ý với nấm truffles và thích uống coca ăn kiêng hơn là rượu vang Château Latour.

"Tôi tự hỏi rằng tại sao người không thích uống rượu, không thích ăn phô mai ‘thối’ lại có thể trở thành Tổng thống Pháp", nhà báo Franz-Olivier Giesbert từng viết. "Ông ấy không có sự đồng điệu với nước Pháp".

Sarkozy còn giảm 25% chi phí cho thực phẩm tại điện Élysée, chủ yếu là do thiếu kiên nhẫn. "Thay vì được phục vụ tại bàn, ông ấy muốn món ăn được bày lên đĩa ngay trong bếp để tiết kiệm thời gian", Vaussion cho biết.

Thậm chí, phô-mai còn bị cấm dưới thời ông Sarkozy, trừ khi có Thủ tướng Đức sang thăm.

Ông Sarkozy ghét phô-mai, nhưng luôn yêu cầu đầu bếp chuẩn bị mỗi khi bà Markel tới điện Élysée.

"Anh không quên phô-mai cho bà Angela chứ?", cựu Tổng thống Pháp hỏi vài lần. Trong cuốn sách xuất bản năm 2012, Roselyne Bachelot - cựu thành viên nội các dưới thời ông Sarkozy - đã nói về thói quen ăn uống của bà Angela Markel.

"Bà ý yêu rượu vang. Bà ấy ăn bánh mì bơ cùng phô mai. Khi họp hành, bà ấy muốn ăn sáng trong phòng ăn… bởi ở đó có buffet. Khi các cuộc họp kết thúc, bà ấy sẽ đi uống rượu ở bar, dù tôi nói rằng mình không uống rượu".

Trái ngược lại với ông Sarkozy, cựu Tổng thống Pháp Francois Hollande đã yêu cầu mỗi mỗi món ăn phải được phục vụ trên một chiếc khay to, để khách có thể tùy ý lấy. "Ông ấy rất thích ăn uống", Vaussion nói. "Ông ấy tự lấy đồ tại bàn và bạn không thể nói ‘Thế là đủ rồi’. Ông ấy tự biết đâu là điểm dừng".

Theo Bragard, cựu Tổng thống Hollande và bạn gái cũ Velérie Trierweiler thường tự quyết định thực đơn cho mình. Ông Hollande thích ăn thịt bò Bourguignon hơn là cá hấp, mousse sô-cô-la hơn là sorbet.

Bếp trưởng Vaussion đã vinh dự được nhận huân chương Bắc đẩu bội tinh - giải thưởng cao quý nhất tại Pháp cho những cống hiến của mình.

Bragard từng thiết kế đồng phục cho các vị bếp trưởng hàng đầu. Ông nhận ra rằng khách hàng của mình không biết mặt nhau. Năm 1977, tại nhà hàng Paul Bocuse, 8 bếp trưởng hàng đầu cho giới lãnh đạo và hoàng gia đã cùng nhau tập hợp, tạo nên Câu lập bộ Bếp trưởng. Đây là câu lạc bộ ẩm thực độc đáo bậc nhất thế giới, bởi các thành viên phải là bếp trưởng của các nguyên thủ quốc gia.

Bếp trưởng Vaussion đã được các đồng nghiệp chọn làm Chủ tịch danh dự của câu lạc bộ này. Khi ông mời họ đến điện Élysée năm 2012, tổng thống Hollande đã nói: "Nghề này rất khó và đòi hỏi nhiều yêu cầu, nhưng rất hữu ích trong quan hệ ngoại giao. Tùy thuộc vào việc mọi người có khiến khách hạnh phúc hay không mà đàm phán có thể thành công không hoặc không thành công. Mọi người cũng đồng hành cùng quá trình này. Nếu làm hỏng một món ăn, sẽ rất khó để chúng ta biện hộ".

Theo Bragard, tôn chỉ của câu lạc bộ này là: "Phong cách ẩm thực tuyệt vời nhất trên thế giới chính là các món ăn do mẹ làm". Nói cách khác, bếp trưởng có trách nhiệm cho khách thấy được đặc sản của đất nước mình. Bên cạnh đó, họ còn phải đảm bảo sức khỏe cho các nguyên thủ quốc gia.

Jerome Rigaud - bếp trưởng Điện Kremlin (Nga), Christian Garcia - đầu bếp riêng của Hoàng tử Monaco, Gilles Bragard - người thành lập CLB Chefs des Chefs và ông Bernard Vaussion (từ trái qua).

Trong điện Élysée, tất cả các đầu bếp đều là đàn ông. Theo bếp trưởng Vaussion, vấn đề là các đầu bếp nam hiếm khi bỏ việc. Ông đã từng thuê rất nhiều thực tập sinh nữ, nhưng không ai làm cố định cả. Cả cựu Đệ nhất Phu nhân Pháp Bernadette Chirac cũng từng nói: "Phụ nữ vào bếp là kiểu gì cũng có chuyện".

Trong 40 năm làm việc tại điện Élysée, Vaussion đã từng nghĩ tới chuyện nghỉ để trở thành đầu bếp tại khách sạn 5 sao hoặc để mở nhà hàng riêng. Ông ấy chỉ có 20 nhân viên dưới trướng tại điện Élysée, trong khi những người đồng nghiệp khác "dẫn dắt cả một lữ đoàn gồm 80 đến 100 người".

Ai là người mà Vaussion ngưỡng mộ nhất? Vaussion gọi Paul Bocuse là "vị thành của nền ẩm thực Pháp, người hồi sinh, xuất khẩu nó ra toàn thế giới". Michel Roth - vị đầu bếp tại khách sạn Ritz cách điện Élysée vài dãy nhà - cũng là người bạn mà ông coi trọng. Đầu bếp Dominique Loiseau càng không thể bỏ qua.

Không giống như những người đồng nghiệp nổi tiếng khác, các đầu bếp điện Élysée phải biết giữ bí mật. Bếp trưởng Vaussion thì không ngại điều này. "Trách nhiệm chính của chúng tôi là làm việc để các Tổng thống được hạnh phúc. Cái giây phút mà bạn được thể hiện con người mình qua việc nấu ăn, những thứ còn lại không còn quan trọng", ông cho biết.

Năm 2012, bếp trưởng Vaussion từng xuất bản cuốn sách Cuisine de l’Élysée. Trong đó có công thức của nhiều món: hàu với nhụy hoa nghệ tây, cá hồi với trứng cá muối, bánh cua với bơ, sò điệp mille-feuille với nấm truffle,... Chỉ vậy thôi cũng đủ khiến thực khách chảy nước miếng.

Dù vậy, bản thân Vaussion lại là người có khẩu vị rất đơn giản. Ông ấy nói rằng món ăn ưa thích của mình là mì Ý hoặc khoai tây.