Đi chơi quên đường về, bác sĩ báo động căn bệnh ai cũng có thể gặp

 Không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, sa sút trí tuệ còn tạo các gánh nặng về kinh tế cho gia đình, xã hội. Căn bệnh này có thể gặp ở mọi giới và thường xuất hiện từ nhóm tuổi trung niên.

Ngày 15/8, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cho biết, vừa tiếp nhận nữ bệnh nhân N.N.T (65 tuổi, ngụ TPHCM). Bà T có tiền sử đái tháo đường và được chỉ định điều trị bằng thuốc hơn 4 năm qua. Gần đây bệnh nhân thường lặp lại một câu hỏi nhiều lần . Khoảng 1 tuần trước khi nhập viện, bà đi chơi nhưng trong cùng một ngày có tới 3 lần không nhớ đường về nhà.

Sau khi nhập viện, người bệnh được thực hiện các xét nghiệm đánh giá, kiểm tra về thần kinh và tâm lý. Bệnh nhân được bác sĩ chẩn đoán bị sa sút trí tuệ giai đoạn trung gian. Bà T đã được chỉ định nhập viện để theo dõi diễn tiến bệnh, đồng thời hướng dẫn chăm sóc và tập luyện cải thiện chức năng.

Sa sút trí tuệ đang được xếp vào nhóm bệnh lý báo động đỏ trên toàn thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cứ 3 giây, toàn cầu lại có 1 người mắc căn bệnh này. Khi bệnh tiến triển, người bệnh không thể tự chăm sóc bản thân, không thể sinh hoạt bình thường nếu không có người thân hỗ trợ. Người bệnh sa sút trí tuệ có thể không nhận biết được người thân, có các triệu chứng rối loạn hành vi tâm thần, thường cáu gắt, nghi ngờ, kích động dẫn đến không hợp tác trong quá trình điều trị.

TS.BS Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh, Trưởng Đơn vị Đột quỵ Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cho biết, sa sút trí tuệ là hội chứng lâm sàng do nhiều nguyên nhân gây nên. Trong đó, bệnh lý thoái hóa thần kinh - Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất. Tiếp đến là các bệnh lý liên quan đến mạch máu, cụ thể là đột quỵ. Ngoài ra, sa sút trí tuệ còn liên quan đến một số nhóm bệnh như nhiễm trùng thần kinh, thiếu vi chất dinh dưỡng.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh lý sa sút trí tuệ ở cộng đồng. Theo BS Tống Mai Trang, khoa Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược, nguy cơ khởi phát bệnh mở rộng theo từng giai đoạn độ tuổi. Ở độ tuổi thanh thiếu niên, học vấn thấp là tiền đề dẫn đến sa sút trí tuệ trong tương lai.

Trong khi đó, người thuộc nhóm tuổi trung niên (40 - 60 tuổi) có nguy cơ sa sút tăng cao nếu rơi vào các trường hợp giảm thính lực, chấn thương đầu, tăng huyết áp, béo phì, uống nhiều rượu bia. Ở giai đoạn cao niên, các bệnh lý như đái tháo đường, đột quỵ, trầm cảm hoặc thói quen hút thuốc lá, lối sống thụ động, ít tiếp xúc xã hội sẽ làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức.

Theo các bác sĩ, sa sút trí tuệ không phải là hiện tượng lão hóa tự nhiên, để nhận biết sớm, người bệnh và người nhà có thể dựa vào 10 dấu hiệu cảnh báo gồm: giảm trí nhớ; khó khăn khi thực hiện các công việc quen thuộc; khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ để biểu đạt ý; mất định hướng về thời gian và nơi chốn; giảm khả năng đánh giá tình huống; thay đổi về thái độ và hành vi; khó khăn trong việc hiểu thông tin về thị giác và không gian; thu rút khỏi công việc và các hoạt động xã hội.

Khi phát hiện những triệu chứng trên, người bệnh cần đi thăm khám để được chẩn đoán, điều trị sớm. Những trường hợp có yếu tố nguy cơ sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện bộ test tâm thần kinh với các câu hỏi khảo sát trí nhớ, khả năng sử dụng ngôn ngữ, xử lý tình huống, mức độ tập trung chú ý.

Theo BS Mai Trang, khoảng 40% các yếu tố ảnh hưởng đến não bộ gây sa sút trí tuệ có thể điều chỉnh được nếu phát hiện sớm. Bệnh nhân sẽ được trị liệu theo tình trạng bệnh bằng các bài tập cải thiện chức năng, xây dựng một lối sống lành mạnh, hạn chế các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu bia, căng thẳng kéo dài.