Điều gì khiến khối ngoại dồn dập bán ròng cổ phiếu Việt Nam trong giai đoạn cuối năm?

Trái với những kỳ vọng, nhà đầu tư nước ngoài lại đang bán ròng triền miên trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tính từ đầu năm 2023 đến nay, giá trị bán ròng của khối ngoại trên HoSE đã vượt 22.600 tỷ đồng.

Thống kê về dòng tiền khối ngoại tại hội thảo có chủ đề "Đi lên từ chân sóng" do FIDT và FiinTrade tổ chức, bà Trương Minh Trang - đại diện FiinTrade (Fiin Group) cho biết, trong năm 2023, khối NĐTNN bán ròng 20.900 tỷ với top bán ròng gồm nhiều cổ phiếu được mua mạnh ở những năm trước (EIB, VPB, STB, MWG, VHM, VNM, DPM, KDC…).

Chuyên gia FiinGroup cũng cho biết phân tách dòng tiền quỹ, tính từ đầu năm 2023 đến nay nhóm quỹ chủ động rút ròng mạnh, hay gọi cách khác là "bán chủ động", còn nhóm ETF vào ròng nhẹ.

Thống kê mới nhất của FiinGroup cho thấy, vào cuối năm 2022, dòng tiền giữa ETF và các quỹ chủ động vào thị trường khá đều. Tuy nhiên, kể từ tháng 9/2023, dòng tiền bán ròng tập trung ở các nhóm chủ động, ngược chiều ETF lại hút ròng. Tính riêng số liệu đến 14/12/2023, xu hướng rút ròng tập trung chủ yếu ở dòng tiền chủ động nước ngoài với giá trị rút ròng hơn 6.300 tỷ đồng . Lũy kế từ đầu năm 2023 đến nay, giá trị rút ròng tại nhóm quỹ chủ động là 27.000 tỷ đồng.

Nhìn nhận về động thái của khối ngoại, ông Huỳnh Minh Tuấn - Chủ tịch HĐQT FIDT cho rằng nhìn lại quá trình hoạt động của thị trường chứng khoán có thể thấy điểm nổi bật nhất là trong khi nhà đầu tư nước ngoài liên tục bán ròng, nhà đầu tư nội đã "gồng gánh" rất tích cực.

Trong 4 tháng gần nhất, dòng tiền nội duy trì phong độ rất tốt nhờ chính sách tiền tệ đảo chiều từ thời điểm cuối tháng 4/2023. Khi dòng vốn rẻ bắt đầu "bơm" ra thị trường, dòng tiền chảy vào chứng khoán khi các kênh đầu tư khác vẫn gặp nhiều thách thức. Nhờ đó, dòng tiền nội được hút vào thị trường mạnh mẽ để cân bằng với đà bán ròng của ngoại khối và nâng đỡ VN-Index giữ vững mốc 1.000 điểm.

Trên thị trường, nhà đầu tư hay có câu nói rất nôm na là "Ra đường sợ nhất công nông, chứng khoán sợ nhất là Tây bán ròng". Trên thực tế, trong khi dòng tiền nội cân thị trường, ông Tuấn nhìn nhận động thái rút ròng của các quỹ chủ động là do hiệu suất thấp, điểm sáng là dòng tiền ETF vẫn duy trì tích cực.

Trong khi các dòng tiền ETF mô phỏng các quỹ chủ động ra nhanh, vào nhanh thì nhóm quỹ chủ động lại có hiệu suất thấp trong thời gian dài. "Nhiều quỹ âm 25-30%, thậm chí thua lỗ nặng hơn. Nếu đặt vai trò cổ đông của các quỹ thì động thái rút ròng là điều tất yếu khi so sánh với hiệu suất các thị trường khác. Thời điểm cuối năm cũng là giai đoạn quyết định để tất toán các khoản đầu tư kém hiệu quả, dẫn đến việc các quỹ bán ròng quyết liệt hơn. 

Ngược lại, các quỹ ETF bị động mô phỏng theo chỉ số vẫn đang duy trì trạng thái cân bằng, nhiều quỹ lớn như Dragon Capital rút ròng không lớn cộng thêm Fubon vẫn đang rục rịch mua ròng. Với định giá thị trường đang ở mức hấp dẫn, ETF sẽ chảy vào mạnh mẽ", ông Huỳnh Minh Tuấn nhận định.

Về bối cảnh vĩ mô, chuyên gia FIDT cho rằng kinh tế Mỹ năm 2024 được dự báo tăng trưởng chậm lại dưới mức tiềm năng nhưng không diễn ra suy thaois hay dự phóng hạ cánh mềm. Dư địa trong chính sách tiền tệ nới lỏng giá rẻ có thể duy thoái cả năm 2024, dòng tiền sẽ chảy vào chứng khoán dựa trên nền tảng vĩ mô Fed cắt giảm lãi suất. 

Đặc biệt, "tin vui" mà vị chuyên gia nhấn mạnh là NHNN có thể gia tăng mua ròng ngoại tệ dựa trên dòng tiền USD, xuất khẩu thặng dư, gia tăng FDI,.... Câu chuyện hoán đối này có thể tác động tích cực hơn động thái bơm tiền bởi tính lan toả sâu rộng hơn.