“Đo nhiệt” lãi suất cuối năm

Trong điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, hệ thống NH đang trong quá trình tái cơ cấu nhưng với nhiều nỗ lực trong chỉ đạo, điều hành, NHNN đã duy trì ổn định các mức lãi suất điều hành, hỗ trợ các TCTD giữ ổn định lãi suất huy động (LSHĐ) và giảm lãi suất cho vay (LSCV). Hiện mặt bằng lãi suất cả huy động và cho vay giảm nhẹ, tỷ giá có tăng nhưng không đáng kể. Còn hai tháng nữa sẽ kết thúc năm tài chính 2016, với hiện tượng CPI liên tục tăng, nhu cầu tín dụng tăng… liệu hai tháng “chốt sổ” cuối năm nay lãi suất sẽ diễn biến theo xu hướng nào? Liệu xu hướng này có kéo sang đầu năm 2017?

Nhớ lại trước đó, hưởng ứng lời kêu gọi của Chính phủ và NHNN, một số NHTM đã thực hiện giảm LSCV, tháo gỡ khó khăn cho DN. Đơn cử như Vietcombank giảm LSCV ngắn hạn với 5 lĩnh vực ưu tiên và các DN khởi nghiệp. Các khoản vay ngắn hạn mới áp dụng lãi suất tối đa 6%/năm, giảm 1% so với trước. Đây cũng là mức lãi suất được BIDV áp dụng mới cho các khách hàng vay lĩnh vực ưu tiên, DN khởi nghiệp...

Không chỉ có khối NHTM Nhà nước, thị trường cũng đã ghi nhận sự vào cuộc của các NHTMCP như LienVietPostBank, HDBank... Bên cạnh đó, các nhà băng còn đưa ra các gói hỗ trợ lãi suất nhằm tích cực cho vay trong mùa cao điểm. HDBank mở gói tín dụng ưu đãi hạn mức 18.000 tỷ đồng lãi suất ngắn hạn chỉ từ 6,5%/năm. SHB ra mắt đồng thời hai chương trình “Đồng hành phát triển cùng DN lớn” và “Lãi suất siêu ưu đãi dành cho khách hàng DNNVV” với tổng gói tín dụng lên tới gần 11 ngàn tỷ đồng, mức lãi suất ưu đãi chỉ từ 5,5%/năm...

Theo một chuyên gia tài chính, việc một số NH giảm LSCV cũng có thể sẽ tạo ra xu hướng chung. Hiện tại, mặt bằng LSHĐ tương đối ổn định, thanh khoản khá dồi dào nên cũng không gây sức ép tăng LSCV. “Theo tôi, thời gian tới, các NH có thể duy trì mặt bằng lãi suất như hiện nay.

Tôi cũng hy vọng việc chi phí vốn giảm có thể trở thành xu hướng chung, đẩy mặt bằng LSCV từ nay tới cuối năm giảm ít nhất là 0,5%” - vị này cho hay. Một yếu tố nữa cũng được chuyên gia lưu ý, thời gian qua NHNN đã mua vào 11 tỷ USD, tăng dự trữ ngoại hối. Điều này càng khiến thanh khoản VND trên thị trường dồi dào. Cuối năm, để hoàn thành chỉ tiêu kinh doanh các NH cần đẩy mạnh tín dụng, tập trung nguồn vốn vào các hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Việc nhóm các NHTM Nhà nước – vốn là những NH đang chiếm thị phần lớn chi phối trên thị trường, việc giảm LSCV sẽ tạo ra sức lan tỏa cho khối NHTMCP giảm lãi suất thời gian tới. Nhận định của Công ty chứng khoán Vietcombank (VCBS) trong báo cáo kinh tế vĩ mô quý III/2016 cũng dự báo mặt bằng LSHĐ và cho vay những tháng tới nhiều khả năng ổn định và chỉ biến động nhẹ quanh mức hiện tại.

Nhận định về xu hướng lãi suất những tháng đầu năm 2017, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu rất có thể LSCV tiếp tục giữ ở mức ổn định, bởi thời điểm này các hoạt động sản xuất kinh doanh chưa đẩy mạnh. Tuy nhiên, LSHĐ thời điểm đó có thể trái chiều với LSCV.

Chia sẻ thêm, ông Hiếu cho rằng vào những tháng đầu năm, dịp lễ Tết, NH luôn tìm cách để thu hút nguồn vốn huy động. Trong trường hợp đó thì tất yếu LSHĐ có thể ngược chiều LSCV. Nhưng vị chuyên gia này cũng không loại trừ khả năng, với tình hình ổn định về thanh khoản như hiện nay, rất có thể mặt bằng LSHĐ sẽ ít biến động.

Thanh khoản ổn định khiến mặt bằng lãi suất ít biến động

Tuy nhiên một yếu tố quan trọng tác động mạnh đến lãi suất là tỷ lệ lạm phát đang trở nên đáng lo ngại. CPI những tháng gần đây tăng, nhất là CPI tháng 10/2016 tăng 0,83% so với tháng trước. Đây là mức tăng hàng tháng mạnh nhất trong vòng 3 năm trở lại đây khiến Công ty chứng khoán MB (MBS) đưa ra nhận định: Xu hướng tăng lên của lạm phát sẽ khiến xu hướng giảm lãi suất vừa hình thành khó được nhân rộng. Một chuyên gia nhận định: khi lạm phát cao, NHNN luôn giảm cung tiền bằng cách tăng lãi suất khiến tăng trưởng tín dụng chậm lại.

Nếu trường hợp lạm phát hai tháng tới tăng mạnh thì rất có khả năng xu hướng mặt bằng lãi suất đang ở mức ổn định có thể đảo chiều. Tuy nhiên, vị này cũng lưu ý, đó là về mặt lý thuyết. Còn thực tế phải xem lạm phát tăng ở mức nào. “Nếu lạm phát giữ được ở mức 5% thì tôi không nghĩ sẽ tác động lên lãi suất, đẩy mặt bằng lãi suất đi lên. Còn đương nhiên, với trường hợp tăng hơn 5%, nhiều khả năng NHNN sẽ có những động thái thắt chặt lại chính sách tiền tệ bằng cách tăng lãi suất” – ông nói.

Ở vị trí người trong cuộc, CEO của một NHTMCP nêu quan điểm: Mục tiêu lạm phát trong 5 năm tiếp theo được dự kiến là từ 3 - 4%. Như vậy là thấp hơn 1% so với mức lạm phát mục tiêu năm 2016. Do đó LSHĐ sẽ khó có khả năng tăng thêm, LSCV theo đó cũng có xu hướng giảm.