Doanh nghiệp tranh luận “nảy lửa” về điều kiện kinh doanh ô tô

Tại buổi đối thoại diễn ra tại Hà Nội sáng nay (26/2) tại Văn phòng Chính phủ, các doanh nghiệp, hiệp hội ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước và nhập khẩu vẫn có tiếng nói trái chiều và bất đồng về một số quy định tại Nghị định 116 quy định điều kiện sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh ô tô được Chính phủ ban hành và có hiệu lực ngay ngày 17/10/2017.

Buổi đối thoại của Chính phủ với doanh nghiệp ô tô tại Hà Nội sáng nay (Ảnh: Thu Hằng/VOV1)

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng nhấn mạnh: Việt Nam là nước đang phát triển với chủ trương thống nhất là hội nhập sâu rộng trong khu vực và quốc tế, tuân thủ quy định của Luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, Việt Nam cũng cần có bước đi của mình, do vậy, bên cạnh việc tạo điều kiện cho các nước xuất khẩu ô tô vào, Việt Nam cũng cần đảm bảo nền sản xuất tự chủ.

Ông Mai Tiến Dũng khẳng định, Việt Nam luôn tạo điều kiện thuận lợi về mặt thể chế để mở rộng sản xuất, kinh doanh ở Việt Nam.

“Chúng tôi sẽ tổng hợp, lắng nghe và đề xuất với Thủ tướng trên nguyên tắc thông lệ quốc tế và chính sách của Việt Nam. Ngay cả vấn đề kiểm tra xe để giảm nhanh chi phí thông quan, áp dụng các hình thức kiểm tra, hay vấn đề quản lý rủi ro… để thuận lợi cho doanh nghiệp nhập khẩu ô tô, doanh nghiệp xuất khẩu sang Việt nam nhưng cũng đảm bảo được vấn đề an toàn tuyệt đối như vấn đề, bảo đảm an toàn giao thông, vấn đề chất lượng sản phẩm, bảo vệ môi trường…”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu rõ.

Không xin ưu đãi, chỉ mong công bằng

Tại cuộc họp, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Thaco - Trường Hải cho rằng: Quy định về bản sao giấy chứng nhận thể loại cho xe nhập khẩu là cho cả sản xuất trong nước nữa vì Thaco cũng phải xuất trình cho nước ngoài và điều này có từ 2016.

"Không dám nói ở các nước nhưng theo tôi hiểu, ở Châu Âu có quy định này vì mẫu bản của MBW và Mini cung cấp có mẫu chung của Châu Âu", ông Dương nói.

Chủ tịch Thaco ví dụ: Từ tháng 8/2017, Trường Hải nhận được thư ngỏ của BMW thì đến tháng 11/2017 chúng tôi mới được nhận là nhà phân phối. Từ đó đến nay đã nhận được chứng nhận kiểu loại BMW cung cấp cho các mẫu xe của mình đưa về, trong đó có xe Mini của Anh.

Ông Dương cho rằng: Tác dụng của giấy chứng nhận chủng loại này như lý lịch của 1 chiếc xe, nói về công nghệ và các tính năng của xe, được chứng thực của các cơ quan có thẩm quyền chứ không phải là nói bằng phương thức marketing của các hãng.

"Một chiếc xe nhập về chưa có đủ điều kiện để thử nghiệm, kiểm định. Như chúng tôi xuất xe bus sang Đài Loan, chúng tôi phải đưa xe sang họ kiểm định trong 45 ngày, sau đó đạt điều kiện mới cho nhập về và vẫn tiếp tục kiểm tra trên từng lô xe nữa. Vậy thì nếu bỏ chứng nhận kiểu loại thì cần có trung tâm kiểm định đủ thẩm quyền như thế này. Vậy không cần loại bỏ quy định chứng nhận tiểu loại này mà nên chăng chỉ cần rà soát lại để thống nhất có một mẫu chứng nhận tiểu loại của Việt Nam cho phù hợp", ông Dương nêu ý kiến.

Ông Dương khẳng định: "Hiện nhiều DN trong nước đã chuyển từ chiến lược sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước sang thành nhập khẩu nguyên chiếc từ nước ngoài. Tôi khẳng định không xin ưu đãi một cái gì cho DN sản xuất trong nước mà chỉ xin được làm giống nhau. Hiện phụ tùng liên quan đến chứng nhận chất lượng thì cũng tôi cũng phải có chứng nhận của nhà sản xuất nước ngoài thậm chí đăng kiểm đi theo chúng tôi tới từng đơn vị sản xuất thiết bị mà chúng tôi nhập về để làm.”

Nghị định 116/2017 quy định chặt chẽ về xe nhập khẩu (Ảnh minh họa: KT)

Bày tỏ quan điểm tại buổi đối thoại, ông Lê Ngọc Đức - Tổng Giám đốc của Tập đoàn Thành công cho rằng: Đất nước 100 triệu dân phải có nền công nghiệp ô tô trong nước. Giấy chứng nhận kiểu loại là tất cả thông số về 1 cái xe để đảm bảo an toàn vận hành, hoạt động.

"Ở Việt Nam, xe ô tô là 1 loại tài sản lớn với người dân, là phương tiện tham gia giao thông. Nếu không có giấy chứng nhận tiểu loại hoàn toàn có thể đưa xe đến các trung tâm thử nghiệm quốc tế và khi đó xe đưa về Việt Nam, Cục đăng kiểm mới có căn cứ đánh giá xem xe có hồ sơ đó với với xe đưa ra kiểm nghiệm có đúng là 1 hay không", ông Đức nói.

Về thử nghiệm theo từng lô, theo ông Đức, đây là điều cần thiết bởi các thương hiệu lớn, như Volkswagen cũng vẫn phát hiện sai phạm, gian lận. Vậy nên nếu chỉ kiểm nghiệm lô đầu tiên thì lấy gì đảm bảo những lô sau đó vẫn đảm bảo trong khi nhà sản xuất trong nước thì cái nào cũng phải kiểm nghiệm, từ thiết bị nhập về cho tới khi hoàn thiện cả xe.

Có sự phân biệt đối xử?

Về phía liên doanh vừa sản xuất ô tô và nhập khẩu xe hơi Việt Nam, nhiều ý kiến cho rằng Nghị định 116 gây khó dễ cho họ. Phía doanh nghiệp Mỹ cho biết: Quy định của Chính phủ cần rõ ràng thống nhất để các nhà sản xuất ô tô nước ngoài biết cái mà họ cần thực hiện. Có 1 số quy định trong Nghị định gây ra khác biệt giữa nhà sản xuất ô tô và nhập khẩu ô tô trong nước.

Đại diện phía doanh nghiệp Mỹ đề nghị tạm hoãn Nghị định 116 để xem xét lại rõ ràng hơn, Chính phủ cũng giải thích rõ hơn nghị định này cũng như Thông tư 03 để doanh nghiệp ngoại cân nhắc việc xuất khẩu ô tô sang Việt Nam.

Theo ông Toru Kinoshita - Tổng giám đốc Toyota Việt Nam: Một số quy định hành chính trong Nghị định 116 không phù hợp vì nó làm gián đoạn và gần như ngưng hoạt động nhập khẩu ô tô từ các nước và những lượng ô tô dung lượng nhỏ hầu như không sản xuất được trong nước thì cũng không nhập khẩu được, làm ảnh hưởng nền kinh tế.

Ông này cho rằng, quy định của Nghị định 116 làm tăng chi phí và thời gian thông quan làm thời gian xe nhập về và đến tay khách hàng chậm hơn, phải chờ đợi thêm. Quy định tạo ra sự phân biệt và chênh lệch giữa sản xuất ô tô trong nước và bên ngoài.

Ông Phạm Văn Dũng - Tổng Giám đốc Ford Việt Nam nêu quan điểm: Quy định chứng nhận tiểu loại không phù hợp thông lệ quốc tế vì đã được thực hiện tại nước sở tại, theo yêu cầu của nước đó nên nước đó phải đứng ra đánh giá, chứng nhận theo tiêu chuẩn của mình.

"Hiện Ford đã có chứng nhận tiểu loại cho xe của Mỹ, DN tự chứng nhận tiểu loại. Chứng nhận tiêu chuẩn khí thải thì không cấp cho xe về Việt Nam vì Việt Nam tuân theo tiêu chuẩn khí thải của EU chứ không phải Mỹ. Vậy nên dù có lấy được chứng nhận này thì cũng rất khó khăn và tốn kém hơn rất nhiều cho DN. Xe của Mỹ đang là tiêu chuẩn EURO 5", ông Dũng cho biết.

Theo ông Phạm Ngọc Thuỷ, thành viên Hội đồng tư vấn cải cách của Thủ tướng, tinh thần Nghị định 116 là đi đúng hướng, thể hiện rất quan trọng với mục tiêu phát triển sản xuất trong nước, sáng lọc các doanh nghiệp nhỏ, thu hút dòng vốn lớn.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh: Mgành kinh doanh có điều kiện thì phải có điều kiện. Quy trình ra Nghị định 116 tuân thủ nghiêm quy trình, phải bảo vệ của người tiêu dùng.

“Quyền lợi của 100 triệu dân mong muốn có sản phẩm tự hào thương hiệu quốc gia. Việt Nam mong muốn có thương hiệu ô tô, mong muốn hoàn toàn chính đáng. Chính phủ mong muốn qua Nghị định này để khẳng định và bảo vệ đầu tư của các doanh nghiệp,” ông Đỗ Thắng Hải nêu rõ, đồng thời khẳng định, “không có phân biệt DN trong nước hay FDI”.

Nghị định 116/2017 quy định chặt chẽ về xe nhập khẩu như: Yêu cầu có giấy chứng nhận về xuất xứ, kiểu loại được chứng nhận bởi cơ quan nước ngoài; thứ hai các lô hàng về phải kiểm định với từng lô xe được nhập khẩu về Việt Nam; thứ ba kiểm tra các kiểu loại về khí thải và an toàn giao thông theo quy định; sở hữu hoặc thuê đường thử có tổng chiều dài lên tới 800m…

Chiếu theo những quy định này thì nhiều doanh nghiệp đang lắp ráp hay nhập khẩu xe tại Việt Nam khó có thể đáp ứng. Chỉ có những doanh nghiệp đầu tư lâu dài, bài bản… mới có thể tiếp tục việc kinh doanh, nhập khẩu ô tô./.