Donald Trump, Shinzo Abe, cây gậy đánh golf dát vàng và 700.000 việc làm cho nước Mỹ

Một trong số các cuốn sách thuộc loại “gối đầu giường” của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe là “The Art of Deal” – cuốn sách nổi tiếng mà trong đó tác giả Donald Trump tự bạch khá nhiều về công việc kinh doanh của mình. Và có vẻ như tháng 11 năm ngoái, ông Abe đã có cơ hội vận dụng những bài học mà cuốn sách nhắc đến. Trong khi cả thế giới vẫn đang ngạc nhiên với chiến thắng của ông Trump, Thủ tướng Nhật Bản đã lên máy bay tới Mỹ gặp vị tỷ phú vừa đắc cử. Cuộc gặp đầu tiên với một vị lãnh đạo thế giới của ông Trump diễn ra ngay tại tòa tháp mạ vàng ở chính giữa New York. Và món quà mà ông Abe mang theo là một cây gậy đánh golf dát vàng.

Cách đây ít ngày, người đứng đầu Nhật Bản lại bay tới Mỹ để tham dự hội nghị thúc đẩy quan hệ hợp tác Mỹ - Nhật. Lần này ông mang theo một món quà to lớn hơn: kế hoạch tạo ra 700.000 việc làm cho nước Mỹ. Phát biểu trước Quốc hội Mỹ, ông Abe cho biết mục tiêu là nâng cấp cơ sở hạ tầng của Mỹ. Nhật Bản sẽ đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt cao tốc ở Texas và California, hỗ trợ nâng cấp các nhà máy điện hạt nhân đang xuống cấp của Mỹ và hợp phát trong lĩnh vực tự động hóa cũng như phát triển vũ khí công nghệ cao. Một phần trong số tiền đầu tư đến từ quỹ hưu trí lớn nhất thế giới có giá trị 1.200 tỷ USD của Nhật Bản.

Ông Abe hành động nhanh chóng trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ đang nổi lên ở bên kia bờ Thái Bình Dương. Theo Jesper Koll, người đang làm cố vấn cho chính phủ Nhật, thay vì “than khóc” về số phận của Hiệp định tự do thương mại châu Á Thái Bình Dương (TPP) vốn đã bị ông Trump làm cho “chết yểu” ngay trong ngày đầu nhậm chức, ông đang cố gắng kêu gọi một hiệp định song phương với ông chủ mới của Nhà Trắng. Và cuối cùng thì ông Trump đã phát đi những tín hiệu tích cực về những hiệp định song phương có thể khỏa lấp khoảng trống mà TPP để lại.

Bữa tối thân mật giữa vợ chồng ông Abe và vợ chồng ông Trump. Nguồn: New York Times.

Takao Toshikawa, một nhà báo kỳ cựu chuyên bình luận về chính trị, nhận định phản ứng nhanh nhạy của ông Trump trước lời hứa đầu tư của Nhật thể hiện cam kết rằng ông sẽ không coi nhẹ liên minh phòng thủ quân sự giữa hai quốc gia. Trước đó ông Trump từng đe dọa sẽ giảm sự hiện diện của quân đội Mỹ trên thế giới trừ khi các đồng minh tăng chi phí gách vác. Nhưng trong chuyến thăm mới đây tới Tokyo, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã gọi Nhật là “một mô hình chia sẻ chi phí” và thể hiện cam kết sẽ giúp sức bảo vệ lãnh của Nhật Bản, trong đó có quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) mà Nhật và Trung Quốc đang tranh chấp.

Ông Abe đã có buổi chơi golf thân mật tại Mar-a-Lago, khu nghỉ dưỡng của ông Trump nằm bên bờ biển Florida. Ngoại giao sân golf vốn là một nét truyền thống của Nhật Bản. Năm 1957, Thủ tướng Nobusuke Kishi (cũng là ông của ông Abe) đã chơi golf cùng Tổng thống Mỹ đương nhiệm lúc đó là ông Dwight Eisenhower. 3 năm sau, Nhật và Mỹ ký hiệp ước an ninh mà Bộ trưởng Mattis vừa tái khẳng định.

Tuy nhiên ông Abe cũng đang đứng trước một rủi ro. Một khảo sát được tờ báo thuộc hàng nhiều người đọc nhất Nhật Bản Yomiuri Shimbun thực hiện cho thấy chỉ có 8% những người được hỏi kỳ vọng mối quan hệ ngoại giao với Mỹ cải thiện dưới thời ông Trump. Và mối quan hệ thân thiết hơn cũng sẽ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ Trung – Nhật.