Đường sắt 427 km kết nối Việt Nam và siêu cường châu Á: Trị giá 179.126 tỷ đồng, đi qua 10 tỉnh thành?

Quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh

Cục Đường sắt Việt Nam vừa đề xuất Bộ Giao thông Vận tải thẩm định và phê duyệt Quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh với điểm đầu tại ga Lào Cai (từ điểm nối ray với đường sắt Trung Quốc) và điểm cuối tại ga Hạ Long (thuộc tuyến Kép - Hạ Long). 

Dự án có tổng chiều dài khoảng 427 km, bao gồm 41 ga thuộc 10 tỉnh/thành là Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh.

Tuyến đường gồm 2 đoạn chính là Lào Cai - Nam Hải Phòng - cảng Lạch Huyện dài 391,065 km và Nam Hải Phòng - Cái Lân dài 50,590 km. Trên tuyến còn có 2 đoạn nhánh là Nam Hải Phòng - cảng Nam Đồ Sơn dài 12,632 km và Nam Đình Vũ - Đình Vũ dài 7,418 km.

Theo dự báo nhu cầu và khối lượng các hạng mục công trình, tư vấn đề xuất đầu tư xây dựng đoạn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào năm 2030; đoạn Hải Phòng - Quảng Ninh sẽ nghiên cứu triển khai sau năm 2030, đồng thời với tuyến đường sắt ven biển Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng - Quảng Ninh.

Tổng vốn đầu tư dự kiến cho tuyến đường sắt này là 179.126 tỷ đồng, trong đó chi phí giải phóng mặt bằng là 23.448 tỷ đồng; chi phí xây dựng và thiết bị là 107.260 tỷ đồng; phần còn lại dành cho tư vấn, quản lý dự án và dự phòng.

 Ưu tiên đầu tư đường sắt chiến lược kết nối với Trung Quốc

Kết thúc chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường từ ngày 12-14/10, Tuyên bố chung giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa đã được công bố.

Trong đó có nội dung hai bên nhất trí thúc đẩy kết nối chiến lược phát triển giữa hai nước, đẩy nhanh thúc đẩy kết nối hạ tầng giữa hai nước về đường sắt, đẩy nhanh công tác nghiên cứu khả thi tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Trước đó, trong chuyến thăm cấp Nhà nước đến Trung Quốc ngày 19/8, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình chứng kiến các ban, bộ, ngành, địa phương hai nước ký kết 14 văn kiện hợp tác. Trong đó, có Giấy Chứng nhận bàn giao Hồ sơ Kết quả dự án viện trợ Việt Nam lập quy hoạch tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Hay gần đây, Chính phủ đã quyết định hỗ trợ 4 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2024 cho Bộ Giao thông Vận tải để lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Cụ thể, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã ký Quyết định số 864/QĐ-TTg về việc hỗ trợ 4 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2024 cho Bộ Giao thông vận tải để lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng như đề nghị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Bộ Kế hoạch và Đầu tư chịu trách nhiệm về các nội dung báo cáo, đề xuất, bảo đảm đúng quy định.

Hồi tháng 2/2024, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 57/TB-VPCP thông báo kết luận của Thường trực Chính phủ đề cập đến nội dung đầu tư một số tuyến đường sắt quốc gia. Trong đó, thường trực Chính phủ yêu cầu Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan khẩn trương làm việc với phía Trung Quốc để thống nhất biên bản ghi nhớ, phương án hỗ trợ, hợp tác đầu tư về đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Trước mắt cần tập trung đầu tư tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (phấn đấu khởi công trong năm 2025), nghiên cứu phương án sử dụng vốn vay ưu đãi nước ngoài (xác định rõ: lãi suất vay ưu đãi, giá trị vay và thời gian vay) và phương án phát hành trái phiếu để đầu tư.

Vai trò của tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh mang lại nhiều lợi ích quan trọng về kinh tế, xã hội, và giao thông cho khu vực và cả nước.

Đầu tiên, tuyến này kết nối các vùng kinh tế trọng điểm của miền Bắc Việt Nam, giúp tăng cường giao thương giữa các tỉnh Lào Cai, Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh. Điều này thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, đặc biệt là thương mại qua biên giới với Trung Quốc tại Lào Cai và Quảng Ninh.

Bên cạnh đó, Hải Phòng sở hữu cụm cảng biển lớn nhất miền Bắc (Lạch Huyện và Đình Vũ), từ đây hàng hóa có thể được vận chuyển qua đường biển đến nhiều thị trường quốc tế khác. Tuyến đường sắt này giúp hàng hóa từ Trung Quốc hoặc các tỉnh biên giới phía Bắc nhanh chóng được đưa ra cảng Hải Phòng để xuất khẩu, mở rộng thêm cơ hội thương mại quốc tế cho cả Việt Nam và Trung Quốc.

Đường sắt này trong tương lai giúp điều phối luồng hàng hóa hiệu quả, tránh tình trạng ùn tắc tại các cửa khẩu biên giới. Hàng hóa từ Trung Quốc có thể được chuyển thẳng đến cảng Hải Phòng để xuất khẩu đi các nước khác mà không cần qua nhiều khâu trung gian, tối ưu hóa quy trình xuất khẩu.

Việc sử dụng đường sắt cũng sẽ giúp giảm tải cho hệ thống đường bộ, đặc biệt là trên tuyến quốc lộ 5, giảm áp lực giao thông và hạn chế tai nạn giao thông, đồng thời giảm thiểu chi phí vận chuyển và bảo dưỡng đường bộ.

Vận tải bằng đường sắt thường có chi phí thấp hơn so với đường bộ, đặc biệt là khi vận chuyển hàng hóa nặng và số lượng lớn. Điều này giúp giảm chi phí logistics và tăng cường cạnh tranh cho các doanh nghiệp của Việt Nam.

Nhiều mặt hàng nông sản và hàng hóa tiêu dùng của Việt Nam, như gạo, hoa quả, thủy sản, đồ gỗ được xuất khẩu sang Trung Quốc qua cửa khẩu Lào Cai. Đường sắt sẽ giúp bảo quản tốt hơn và duy trì chất lượng của các sản phẩm nhạy cảm với thời gian và nhiệt độ.

Tuyến này cũng đi qua các điểm du lịch nổi tiếng của Lào Cai, Hải Phòng, Quảng Ninh và Hà Nội nên sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho du khách trong và ngoài nước di chuyển giữa các địa điểm này, góp phần phát triển du lịch cho các tỉnh mà tuyến đi qua.