Giá quặng sắt biến động thất thường nhất trên thị trường hàng hóa nguyên liệu

Trong bối cảnh thị trường hàng hóa và tài chính biến động dữ dội, giá quặng sắt đã tăng lên mức cao kỷ lục lịch sử do nhu cầu mạnh mẽ từ ngành thép khổng lồ cả Trung Quốc. Tuy nhiên, sau sóng tăng đó là giai đoạn giá lao dốc, và chỉ mới hồi phục trong thời gian gần đây.

Tuy nhiên, sự biến động không ngừng trong 30 ngày qua đã khiến khoáng sản này trở thành mặt hàng có mức biến động mạnh nhất trong số khoảng 20 mặt hàng giao dịch nhiều nhất trên thế giới.

Mức độ biến động giá quặng sắt hiện nay cao nhất kể từ 2016

Phần lớn những biến động trên thị trường này xuất phát từ những chính sách của Chính phủ Trung Quốc - ảnh hưởng đến nhu cầu từ các nhà máy thép Trung Quốc – nước tiêu thụ sắt thép hàng đầu thế giới.

Nhà phân tích Tomas Gutierrez của Kallanish Commodities Ltd., cho biết: "Khi chính sách thay đổi để giữ sự cân bằng cho các mục tiêu kỳ vọng, triển vọng nhu cầu thép sẽ cải thiện hoặc sẽ xấu đi".

Nền kinh tế Trung Quốc đã hồi sinh mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19 nhờ các chương trình kích thích kinh tế và nới lỏng tiền tệ. Điều đó đồng nghĩa với việc nước này sản xuất ra một lượng thép khổng lồ để cung cấp cho nhu cầu bùng nổ trong lĩnh vực bất động sản và cơ sở hạ tầng. Kết quả là giá quặng sắt đã tăng hơn gấp đôi trong một năm qua.

Giờ đây, áp lực kiềm chế lạm phát của Trung Quốc lại đè nặng lên thị trường này, bởi giảm lạm phát đồng nghĩa với thắt chặt tín dụng và kiềm chế chi tiêu cho hoạt động xây dựng.

Thêm vào đó là nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thực hiện lộ trình cắt giảm lượng khí thải carbon mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết vào năm ngoái. Theo Goldman Sachs Group Inc., điều đó sẽ liên quan đến việc nước này phải sản xuất ít hợp kim hơn – sản xuất hợp kim tạo ra tới 17% lượng khí thải carbon quốc gia.

Đặt cược vào việc Bắc Kinh sẽ đưa ra những chính sách như thế nào để đáp ứng các mục tiêu trái ngược nhau này đã làm đảo lộn thị trường quặng sắt – vốn luôn di chuyển theo sát thị trường thép, một ngành đang trong giai đoạn khó khăn.

Giá quặng sắt kỳ hạn tham chiếu giao dịch trên thị trường Singapore ngày 12/5/2021 đã đạt mức cao kỷ lục 233,75 USD/tấn. Hai tuần sau đó, giá giảm xuống còn 170,50 USD/tấn, mặc dù con số này vẫn cao gấp đôi so với mức trung bình kể từ khi bắt đầu giao dịch, năm 2013.

Những kỷ lục của thép

Không còn nhiều dư địa để quặng sắt tăng nữa. Đó là nhận định của một nhà giao dịch hàng hóa kỳ hạn có 5 năm kinh nghiệm của Sở giao dịch Singapore cho biết. Trung Quốc đã bắt đầu thắt chặt tín dụng và điều đó báo hiệu rằng giá hàng hóa sẽ giảm.

Các nhà máy thép của Trung Quốc liên tiếp phá vỡ kỷ lục. Sản lượng thép nước này đạt mức cao nhất mọi thời đại vào tháng 5 và đã đạt 473 triệu tấn trong 5 tháng đầu năm. Con số đó đang trên đường vượt qua mốc 1,05 tỷ tấn của năm ngoái – mốc mà các nhà chức trách Trung Quốc đã cam kết sẽ là ngưỡng giới hạn trên trong nỗ lực hạn chế phát thải khí từ lĩnh vực gây ô nhiễm cao này. Dường như ngành thép Trung Quốc đã phải chật vật để đáp ứng đủ nhu cầu.

Trung Quốc đang trên đà sản xuất hơn 1 tỷ tấn thép trong năm nay

Lãnh đạo của một công ty thép có trụ sở ở Thượng Hải cho biết hiện vẫn tồn tại các vấn đề về cấu trúc ảnh hưởng đến nguồn cung quặng sắt tại Trung Quốc. Theo ông, đó là việc dự trữ quặng sắt tại nước này đang ở mức thấp nhất trong lịch sử do lượng xuất khẩu từ những nhà cung cấp lớn là Australia và Brazil mấy tuần gần đây sụt giảm mạnh, và khả năng sản xuất (quặng sắt) trong nước bị hạn chế sau những tai nạn gần đây trong quá trình khai thác.

Tuy nhiên, ít nhất là trong ngắn hạn, Trung Quốc có vẻ đã hạ nhiệt thành công giá nguyên liệu, bao gồm cả sắt và thép – những mối quan tâm cấp bách nhất của nước này.

Để đạt được mục tiêu đó, Bắc Kinh đã đẩy mạnh chiến dịch kiềm chế lạm phát giá hàng hóa trong những ngày gần đây, đặc biệt là tập trung ngăn chặn những đồn đoán công khai cho rằng họ chính là nguyên nhân đẩy giá hàng hóa tăng.

Lu Ting, nhà phân tích cấp cao của Shanghai Metals Market, cho biết: Trong khi triển vọng chính sách đối với thị trường sắt thép (của Trung Quốc) vẫn còn mờ mịt, mùa Hè là mùa xây dựng và sản xuất chậm ở Trung Quốc, điều này sẽ ảnh hưởng đến giá sắt", có nghĩa là giá sắt thép giảm không hẳn do chính sách của Trung Quốc, mà còn do yếu tố mùa vụ.

Về lâu dài, nỗ lực hạ nhiệt giá của Trung Quốc sẽ cần đến hỗ trợ từ sự thay đổi của chu kỳ kinh tế khi các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế đang được tiết giảm dần.

Richard Lu, nhà phân tích cấp cao của CRU Group, cho biết: "Nhu cầu thép có thể giảm xuống do "Trung Quốc đang thoát dần khỏi những chương trình kích thích quy mô lớn và tìm kiếm sự tăng trưởng dựa trên tiêu dùng nội địa".

Sử dụng phế liệu thay thế quặng sắt

Ngoài những vấn đề trên, Trung Quốc đang tiếp tục tìm kiếm các giải pháp thay thế cho việc phụ thuộc quá nhiều vào quặng sắt nước ngoài, bằng cách khuyến khích nhập khẩu phế liệu thép.

Nhưng cũng không có yếu tố nào trong số những yếu tố liệt kê ở đây là đặc biệt quan trọng, bởi sản lượng thép giảm đi sẽ làm tăng giá thép và cải thiện tỷ suất lợi nhuận tại các nhà máy, làm cho nhu cầu tập trung vào các loại khoáng sản hiệu quả hơn và ít ô nhiễm hơn, giá cả cũng phải chăng hơn.

Ông Lu dự báo giá quặng sắt trong 3 tháng tới sẽ dao động ở 180 – 210 USD/tấn.

Vì vậy, một khi giá quặng sắt ổn định, có khả năng thị trường sẽ hình thành một mặt bằng giá mới trong một phạm vi cao hơn từ trước tới nay, đặc biệt là do tác động của những chương trình kích cầu thúc đẩy nhu cầu ở những nơi khác trên thế giới.

"Về triển vọng, chúng tôi hy vọng chính sách của chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục hỗ trợ nhu cầu thép đến năm 2021", Elizabeth Gaines, giám đốc điều hành của công ty khai thác mỏ Australia Fortescue Metals Group Ltd., nhà cung cấp quặng sắt lớn thứ tư thế giới, cho biết.

Bà nói: "Chúng tôi cũng nhận thấy các chỉ số kinh tế bên ngoài Trung Quốc tiếp tục cải thiện, với sản lượng thép ở phần còn lại của thế giới trong 4 tháng đầu năm 2021 tăng khoảng 11% so với cùng kỳ năm ngoái, lên bằng mức trước khi đại dịch Covid – 19".

Tham khảo: Bloomberg