Gỡ khó cho xuất khẩu quế

Huyện Văn Yên là thủ phủ của cây quế với tổng diện tích và sản lượng lớn nhất trong cả nước. Quế Văn Yên được trồng ở 25/25 xã, thị trấn của huyện, với tổng diện tích trên 55.000 ha; trong đó, diện tích quế tập trung trên 30.000 ha, diện tích quế hữu cơ đạt chứng nhận 7.281 ha.

Trên địa bàn huyện có 212 cơ sở, hộ gia đình sản xuất, kinh doanh giống quế với tổng sản lượng quế vỏ khô đạt trên 6.000 tấn/năm, sản xuất lá quế trung bình 65.500 tấn/năm, sản lượng gỗ quế đạt trên 60.000 m3/năm; gieo ươm hàng năm từ 40 đến 50 triệu cây giống quế để cung ứng cho các địa phương trong và ngoài huyện…

Theo báo cáo của Sở Công Thương Yên Bái, thời gian qua, hoạt động xuất khẩu chung của tỉnh đã dần ổn định và có giá trị tăng tưởng tốt, lũy kế 11 tháng của năm 2023 ước đạt 318,45 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ; đạt 90,9% kế hoạch năm (cả năm ước đạt 350 triệu USD).

Riêng nhóm hàng nông lâm sản chế biến ước đạt 79,9 triệu USD; trong đó, mặt hàng quế xuất khẩu trực tiếp ước đạt 1,2 triệu USD. Theo đánh giá của ngành chức năng, giá trị này quá thấp so với tiềm năng thế mạnh và giá trị của cây quế.

Hiện sản phẩm quế của Yên Bái đa số được doanh nghiệp xuất khẩu thông qua trung gian nên giá cả và thị trường không ổn định, giá trị chưa cao. Việc xúc tiến xuất khẩu ngành quế của tỉnh cũng như tại huyện Văn Yên còn gặp nhiều khó khăn do chưa thiết lập được mối liên kết bền chặt giữa cơ sở sản xuất với nhà kinh doanh và giữa nhà kinh doanh với nhau để hình thành hệ thống phân phối ổn định.

Bên cạnh đó, hoạt động xuất khẩu còn nhiều hạn chế, quy mô xuất khẩu nhỏ, năng lực cạnh tranh thấp do giá thành cao và chất lượng sản phẩm chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường các nước nhập khẩu. Hoạt động xúc tiến thương mại hiện cũng chưa hiệu quả một phần do chính chất lượng hàng hóa của doanh nghiệp, mẫu mã thô sơ, chưa phong phú đa dạng; chưa đáp ứng được các yêu cầu về chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, nhãn mác, mã vạch, thương hiệu…

Chia sẻ về những khó khăn của sản xuất quế, ông Nguyễn Quế Anh, đại diện Hợp tác xã Quế hồi Việt Nam cho rằng, hiện vùng nguyên liệu quế hữu cơ chưa đáp ứng được yêu cầu. Khâu làm chứng nhận sản xuất quế hữu cơ còn gặp nhiều khó khăn; thiếu mặt bằng để xây dựng nhà xưởng; thị trường ngày càng thu hẹp cũng là thách thức đối với ngành quế.

Theo ông Lưu Trung Kiên - Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Yên, chưa bao giờ cây quế của địa phương gặp khó khăn như hiện nay. Để khôi phục lại thị trường đòi hỏi doanh nghiệp phải gắn kết với nhau từ khâu trồng, chế biến, bảo quản đến xuất khẩu. Huyện sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền để người trồng quế đảm bảo theo quy trình; nâng cao chất lượng, sản phẩm quế, tăng cường tìm kiếm thông tin tình hình trong nước và thế giới để định hướng sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp phù hợp với thực tế.

Tại hội nghị, đại diện Vụ Chính sách thương mại Đa biên, Bộ Công Thương cũng đã thông tin về tình hình đàm phán và thực thi các FTA hiện nay và cơ hội với ngành quế; các vấn đề doanh nghiệp Việt Nam gặp phải khi tận dụng FTA; kiến nghị giải pháp tận dụng FTA hiệu quả. Đồng thời mong muốn các cơ quan quản lý cần tăng cường tìm kiếm đối tác cho các doanh nghiệp; xây dựng hệ sinh thái ngành cho các địa phương; nghiên cứu thông tin về thị trường; thay đổi từ gia công sản phẩm quế sang làm thương hiệu…

Để khắc phục những khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu quế, Phó Giám đốc Sở Công Thương Yên Bái Nguyễn Đình Chiến cho biết, thời gian tới, ngành sẽ đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối trực tiếp doanh nghiệp với các Thương vụ, Tham tán ở nước ngoài; tìm kiếm mở rộng thị trường, hệ thống phân phối; thúc đẩy tiêu thụ, xuất khẩu ngành hàng quế của địa phương, đưa sản phẩm từ quế của tỉnh Yên Bái đến với thị trường nước ngoài, đặc biệt là những nước trong Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.