Hiểm họa của chất tạo nạc thịt lợn và cách nhận biết

Theo số liệu của Bộ Công an, trong năm 2015 đã có trên 20 doanh nghiệp tham gia nhập khẩu 9.140kg Salbutamol về VN. Tuy nhiên, trong 6 tấn đã được bán ra thị trường, chỉ có 10kg được sử dụng đúng quy định. Phần lớn lượng thuốc nhập về được bán ra ngoài cho chăn nuôi làm chất tạo nạc cho lợn.

Salbutamol vốn là chất được sử dụng để chế thuốc làm giãn phế quản trị hen suyễn và hiện vẫn được Bộ Y tế cấp phép. Tuy nhiên, từ lâu Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) đã khuyến cáo không sử dụng chất này trong chăn nuôi. Tại Việt Nam, từ năm 2002, chất này cũng bị cấm sử dụng trong chăn nuôi.

Chính vì lý do này, nhiều đơn vị trong nước đã "lách luật" để nhập khẩu Salbutamol về với mục đích làm thuốc chữa bệnh nhưng thực chất lại bán ra ngoài để làm chất tạo nạc cho cho lợn. Và điều này, theo các chuyên gia sẽ để lại hậu quả khôn lường.

Theo PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học - Công nghệ thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội, người chăn nuôi thường pha chất này với thức ăn cho lợn trong khoảng 1-2 tháng, thậm chí là 15 ngày. Sau khi sử dụng khoảng nửa tháng, người chăn nuôi phải cho lợn xuất chuồng vì nếu không chúng sẽ thoái hóa, có thể chết.

"Do đó, nếu ăn phải thịt lợn vỗ béo bằng chất tạo nạc, người sử dụng sẽ ăn trực tiếp tồn dư của các chất đó", PGS Thịnh cho hay.

“Salbutamol và Clenbutarol đều được hấp thu dễ dàng qua đường tiêu hóa. Vì vậy, chất này còn tồn dư trong thịt bao nhiêu thì người sử dụng sẽ hấp thụ bấy nhiêu", PGS Thịnh cho biết thêm.

Về tác hại, PGS Thịnh cho biết, nếu Salbutamol được tích lũy trong cơ thể một thời gan dài, người tiêu dùng sẽ bị nhiễm độc gây nhức đầu, run tay chân, buồn nôn, nhịp tim nhanh, làm tăng hoặc hạ huyết áp, rối loạn tiêu hóa. Trường hợp ngộ độc nặng có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Riêng về khả năng gây ung thư, chuyên gia này cho biết hiện nay chưa có công bố chính thức về điều này. Tuy nhiên, chất tạo nạc vẫn là hóa chất có khả năng gây hại cho sức khỏe con người.

Sử dụng chất tạo nạc có thể bị phạt tù tới 5 năm

Trao đổi với VietNamNet, ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra Chuyên đề, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho hay, việc nhiều người sử dụng chất cấm Salbutamol làm chất tạo nạc cho lợn là mối họa đối với sức khỏe của cả cộng đồng và toàn xã hội. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, chế tài chỉ mới dừng lại ở mức xử vi phạm hành chính.

"Theo quy định hiện tại, các cơ sở sản xuất sử dụng chất cấm trong chăn nuôi chỉ bị phạt từ 70-100 triệu, không đủ sức răn đe", ông Dũng nhận định.

Tuy nhiên, theo ông Dũng, sau khi dư luận xã hội lên tiếng, các cơ quan chức năng tích cực vào cuộc, chế tài đối với việc buôn bán, sử dụng chất cấm trong chăn nuôi như Salbutamol đã được thay đổi để tăng tính răn đe.

Ông Dũng cho biết, kể từ 1/7, sau khi Bộ Luật hình sự 2015 sửa đổi có hiệu lực, hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng chất cấm, gây ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng sẽ bị phạt từ 100 triệu tới một tỉ. Các trường hợp nghiêm trọng có thể bị phạt từ 1-5 năm.

"Tôi cho rằng mức phạt mới sẽ có tính răn đe đối với những hành vi vi phạm này", ông Dũng nói.

Tuy nhiên, theo ông Dũng, bên cạnh việc tăng chế tài, một vấn đề quan trọng hơn là cần thắt chặt khâu quản lý đầu vào của những chất cấm như Salbutamol. "Một khâu rất lớn là quản lý đầu vào trong thời gian qua đã bị buông lỏng", ông Dũng nói.

Nhiều công ty được cấp hóa đơn nhập khẩu Salbutamol sau đó đã cho nhân viên bán ra cho công ty khác để bán ra ngoài làm thức ăn chăn nuôi.

Hiện tại, Cục quản lý dược của Bộ Y tế đã tiến hành siết chặt quản lý đối với chất tạo nạc Salbutamol. Theo đó, Bộ Y tế đã ngừng cấp hạn ngạch nhập khẩu đối với Salbutamol. Sắp tới sẽ sửa lại Luật Dược, đưa Salbutamol vào danh sách thuốc phải quản lý đặc biệt để quản lý chặt chẽ khâu nhập khẩu và phân phối.