Hàng loạt kịch bản lừa đảo mới nở rộ trên không gian mạng dịp cuối năm: Nhận biết để bảo vệ mình

Lừa đảo bình chọn trên Facebook

Thời gian gần đây, các phương thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thông tin cá nhân đã ngày càng biến tướng và tinh ti. Nhiều cuộc thi online trên mạng, người tham gia càng được nhiều lượt bình chọn thì khả năng thắng giải càng cao nên nhiều người nhờ bạn bè, người quen trên mạng xã hội tham gia bình chọn cho mình, cho con cái.

Lợi dụng việc này, các đối tượng đã tìm cách đưa những đường link giả mạo, xâm nhập vào một tài khoản cá nhân và gửi lời mời bình chọn cho hàng trăm tài khoản khác là bạn bè, người quen của bị hại. Và nếu ai chấp nhận lời yêu cầu tham gia bình chọn, tài khoản của họ tiếp tục bị hack, bị dùng để đi lừa đảo.

Các đối tượng sẽ lợi dụng vào những mối quan hệ như giả dạng bạn bè, người thân, đối tác để khiến nhiều người không mảy may nghi ngờ mà đăng nhập vào website, nhập các thông tin như tên đăng nhập và số điện thoại, mật khẩu Facebook. Đường link bình chọn, trang web có giao hiện rất chi tiết và y như thật.

Sau khi hack xong, các đối tượng nghiên cứu mục tin nhắn messenger, xem cách thức chủ tài khoản thường nhắn tin rồi giả làm chủ tài khoản nhắn tin cho bạn bè, người thân của họ để mượn tiền với nhiều lý do khác nhau; sau đó yêu cầu chuyển tiền vào các tài khoản ngân hàng do đối tượng cung cấp, hẹn mấy giờ trong ngày chuyển trả lại rồi chiếm đoạt.

Không dừng lại ở đó, tin tặc còn lợi dụng nhu cầu bức thiết khôi phục tài khoản, chúng nhắn tin vào số điện thoại, hay bình luận vào tin nhắn của facebook cá nhân để tiếp tục lừa đảo. Nếu người tin dùng cả tin, liên hệ với số điện thoại chúng cung cấp, hay gửi giấy tờ tùy thân… cho chúng thì coi như lại bị lừa thêm một lần nữa.

Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, CATP Hà Nội khuyến cáo người dùng mạng xã hội:

- Khi nhận được yêu cầu từ người thân bằng tài khoản mạng xã hội, cần phải xác minh thông tin qua việc gặp mặt trực tiếp, gọi điện thoại bằng số điện thoại được lưu trong danh bạ, không kiểm tra qua các ứng dụng mạng xã hội.

- Tuyệt đối không nhập thông tin cá nhân vào những đường link lạ. Nếu lỡ nhập và cảm thấy bất thường, người dùng nên lập tức đổi mật khẩu hay khóa tài khoản, thẻ ngân hàng,…

- Khi sử dụng mạng xã hội, cần thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, quyền riêng tư trên các tài khoản mạng xã hội. Không nên chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội.

Thông báo "sai dữ liệu dân cư" đánh cắp thông tin cá nhân

Mới đây, xuất hiện các đối tượng giả mạo người của UBND phường/xã hoặc quận/huyện gọi điện thông báo công dân bị sai thông tin trên hệ thống dữ liệu dân cư; đối tượng mời công dân đó ra trụ sở làm việc để chỉnh sửa dữ liệu; sau đó, đối tượng tìm cách dụ dỗ, gợi ý hướng dẫn từ xa để công dân thực hiện việc chỉnh sửa đó mà không cần tới trụ sở. Trên cơ sở đó, đối tượng nhanh chóng khai thác các thông tin cá nhân của công dân để thực hiện việc lừa đảo, chiếm đoạt tài sản...

Theo đó, Công an phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội vừa cảnh báo trên nhóm Zalo cộng đồng về việc xuất hiện thủ đoạn lừa đảo công nghệ cao giả mạo người của UBND quận thông báo công dân sai dữ liệu dân cư...

Theo Trung tá Nguyễn Mạnh Cường, Trưởng Công an phường Mễ Trì, sáng 18-11, trên địa phường đã xuất hiện hình thức lừa đảo mới. Cụ thể, vào thời điểm trên, một công dân trên địa bàn phường nhận được điện thoại của người tự giới thiệu đang làm việc ở Nguyễn Cơ Thạch thông báo công dân bị sai lệch dữ liệu.

Ban đầu người gọi điện thoại mời công dân ra đường Nguyễn Cơ Thạch để chỉnh sửa dữ liệu, nhưng sau đó gợi ý hướng dẫn từ xa để lừa đảo. “Tôi khẳng định dữ liệu dân cư của cư dân có hộ khẩu tại đây, chỉ đồng chí Cảnh sát khu vực mới có thể chỉnh sửa” - Trung tá Nguyễn Mạnh Cường nêu rõ.

Trước đó, vào ngày 17/11, anh T, trú tại phường Quỳnh Lôi, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội cũng đã nhận được một cuộc điện thoại với nội dung tương tự. Người gọi điện thoại cho anh T tự xưng là Ngô Trung Kiên, cán bộ bộ phận một cửa của UBND phường Quỳnh Lôi.

Người tên Ngô Trung Kiên thông báo dữ liệu dân cư của anh T. bị sai, đề nghị ra bộ phận một cửa của UBND phường để chỉnh sửa. Người tên Kiên còn thể hiện mình là một cán bộ tốt, hướng dẫn cẩn thận và đưa ra lời khuyên với anh T. “nên sớm ra bộ phận một cửa để chỉnh sửa dữ liệu, không ảnh hưởng đến các hoạt động giao dịch dân sự”.

Đáng chú ý, thông tin cá nhân mà “cán bộ bộ phận một cửa” như tên tuổi, ngày tháng năm sinh, địa chỉ nơi ở đều rất chính xác khiến anh T. bán tín bán nghi.

Anh T sau đó đã trực tiếp liên lạc với UBND phường Quỳnh Lôi, được lãnh đạo phường xác nhận tại bộ phận một cửa của UBND phường không có người tên Ngô Trung Kiên.

Cũng với thủ đoạn liên quan đến cơ sở dữ liệu dân cư, anh Đ.T.T. trú tại phường Nguyễn Du, quận Hai Bà Trưng bất ngờ nhận được thông báo của một người tự xưng là Cảnh sát khu vực Công an phường sở tại, cho biết anh T chưa đi làm CCCD.

Theo vị "Cảnh sát khu vực" này, trên hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư, anh T chỉ mới có CMND 9 số mà chưa có số thẻ CCCD gắn chíp. Trong khi đó, anh T đã đi làm hồ sơ cấp CCCD gắn chíp và được nhận thẻ CCCD gắn chíp từ tháng 07-2021. Anh T đã sử dụng thẻ CCCD trong giao dịch dân sự, cổng dịch vụ công trực tuyến. Nghi ngờ người gọi điện thoại cho mình giả danh công an, anh T đã trình báo cơ quan chức năng.

Một trường hợp khác, anh T, người dân ở phường Tân Mai, quận Hoàng Mai, Hà Nội cũng nhận được cú điện thoại (10 số) của một nam thanh niên tự xưng là G, cán bộ bộ phận 1 cửa của phường sở tại. Người này nhắn anh T ra ngay bộ phận 1 cửa quận Hoàng Mai, mang theo CCCD để chỉnh sửa thông tin, vì bị trùng khớp với thông tin của người khác. Người tự xưng tên là G còn nói giọng nghiêm trọng: 

"Nếu anh T không ra làm lại thông tin cá nhân, sau này có vấn đề gì thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật". Vì biết bộ phận 1 cửa phường sở tại không ai tên là G, anh T đã vặn hỏi người đang đối thoại và thấy bị "bóc mẽ", nam thanh niên lạ đã không còn cách trả lời nào khác, buông ngay một câu chửi tục tĩu rồi cúp máy...

Thủ đoạn lừa đảo công nghệ cao trong thời gian qua có nhiều diễn biến phức tạp. Các đối tượng với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội tinh vi, có xu hướng đan xen, kết hợp giữa nhiều hình thức lừa đảo khác nhau.

Công an Thành phố khuyến cáo, các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp cần đề cao cảnh giác khi nhận các cuộc gọi điện thoại từ người lạ, tự xưng là cán bộ các cơ quan Nhà nước và các cơ quan tư pháp, tiến hành tố tụng hình sự, để thông báo, yêu cầu điều tra vụ án qua điện thoại hoặc giả danh nhân viên ngân hàng, bưu điện, bảo hiểm, thanh tra, hải quan... yêu cầu nhận tiền, quà bưu phẩm có giá trị lớn hoặc đóng các khoản phí, trả các khoản nợ không xác định. Không làm theo các yêu cầu, hướng dẫn của nhóm đối tượng liên lạc trên qua điện thoại.

Khi nhận các cuộc điện thoại có dấu hiệu nêu trên, người dân cần bình tĩnh, không lo sợ, nhanh chóng liên hệ với người thân, bạn bè để được tư vấn. Trường hợp có nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thông báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để được hướng dẫn xử lý.

---

Trong năm 2023, đã có hơn 15.900 phản ánh về trường hợp lừa đảo do người dùng Internet Việt Nam gửi đến qua các hệ thống cảnh báo. Trong đó, hơn 91% liên quan đến giả mạo, lừa đảo trong lĩnh vực ngân hàng - tài chính.

Dịp cuối năm cũng là thời điểm lừa đảo trực tuyến "bùng nổ", do đó người dân cần cảnh giác trước những hình thức lừa đảo trên không gian mạng như: Dùng mã độc đánh cắp thông tin, mã hóa dữ liệu của người dùng để chiếm đoạt tài sản; Lừa đảo bán xe xịn giá rẻ khiến nhiều người sập bẫy; Lừa đảo bằng dịch vụ hẹn hò trực tuyến, mua bán dâm;...