An toàn thực phẩm, Tết này chờ Nghị định!

Chỉ còn hơn 1 tháng nữa là đến Tết, các cơ sở sản xuất kinh doanh đang hối hả chuẩn bị hàng hóa phục vụ nhân dân. Năm nay, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm sớm thu hút các ngành chức năng và địa phương vào cuộc, có nơi ra quân khá rầm rộ. Tuy nhiên, người tiêu dùng có được đảm bảo an toàn hay không thì chưa ai dám khẳng định, bởi việc xử lí những hành vi cung cấp thực phẩm bẩn, thực phẩm mất an toàn còn chưa đủ sức răn đe.

Xin nói ngay đó là Nghị định 178 có hiệu lực từ ngày 31/12 tới đây, trong đó qui định mức xử phạt hành chính bằng tiền nặng hơn gấp nhiều lần so với Nghị định 91 hiện hành. Ngoài ra, những cá nhân, tổ chức có hành vi sản xuất, vận chuyển, buôn bán thực phẩm bẩn, mất an toàn còn phải chịu nhiều hình phạt bổ sung khác. 

Đối với vi phạm nghiêm trọng như vụ rượu nếp 29 Hà Nội thì cùng với Nghị định còn có chế tài trong Luật hình sự nữa. Nhưng người tiêu dùng đã có thể yên tâm chưa? Câu hỏi này chưa ai dám khẳng định, bởi chế tài tăng mạnh mà vẫn chưa đủ sức răn đe. Vấn đề bất cập nằm ở năng lực thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lí vi phạm.

Từ nay đến cuối năm và nhất là vào dịp gần Tết, chắc chắn sẽ còn xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm, không ai dám chắc không còn những vụ nghiêm trọng như vụ 6 người ở Quảng Ninh tử vong vì uống cồn công nghiệp chế ra thành rượu nếp.

Dạo qua các chợ đầu mối, chợ bán lẻ bây giờ đã thấy tràn ngập bánh mứt kẹo Tết với đủ màu sắc, đa số không rõ xuất xứ. Nhiều mặt hàng Tết chế biến sẵn, kể cả sản xuất trong nước cũng như nhập khẩu cũng không rõ nguồn gốc, có loại sử dụng nguyên liệu từ động vật chết do bệnh hoặc chết không rõ nguyên nhân, đã thối rữa ; có loại sử dụng chất cấm, chất độc hại. Nông sản thực phẩm như thịt, thủy hải sản, trái cây, rau, củ, quả, rá đỗ,... cũng không an toàn vì sai phạm từ khâu nuôi trồng.

Trong hơn một tháng qua, cơ quan chức năng đã phát hiện khoảng 10% mẫu thịt gà, thịt lợn sử dụng hóa chất cấm trong chăn nuôi. Đối với rau quả nhập khẩu cũng phát hiện tỉ lệ tương tự có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng, trong đó có cả củ cải trắng, cà rốt, quýt... Cần nói rõ thêm là trong thời gian này, cả nước nhập khẩu gần 700.000 tấn hàng hóa có nguồn gốc thực vật, nhưng cơ quan chức năng chỉ kiểm tra được 96 mẫu rau quả mà thôi.

Năm nào chúng ta cũng vào cuộc sớm, hô hào rầm rộ và năm nay lại sắp có chế tài mạnh hơn, nhưng vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn bất cập, càng sát Tết càng khó khẳng định. Khi xảy ra vụ việc nghiêm trọng thì nhiều cơ quan lên tiếng nhưng chẳng ai nhận trách nhiệm cụ thể. 

Một miếng ăn từ khi nuôi trồng, chế biến ở trong nước hay nhập khẩu cho đến khi vào dạ dày người tiêu dùng trải qua sự kiểm soát của dăm ba bộ ngành chức năng, nhưng không có người chịu trách nhiệm chính. 

Chẳng lẽ cứ mãi kêu gọi người tiêu dùng phải thông thái, nên gần đây việc thanh tra, kiểm tra được thực hiện nhiều hơn, song mới chỉ tập trung kiểm soát thuốc bảo vệ thực vật, cơ sở giết mổ, cơ sở thủy sản, còn chất lượng cây con giống vẫn bị bỏ ngỏ, việc kiểm soát thực phẩm nhập khẩu cũng lỏng lẻo.

Dịp Tết này, theo kế hoạch sẽ có 9 đoàn liên ngành Trung ương đi kiểm tra tại 18 tỉnh, thành phố trọng điểm. Các địa phương cũng sẽ lập đoàn thanh tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, làm từ nay cho tới tháng 2/1014. 

Tuy nhiên, thanh tra, kiểm tra chỉ làm trọng điểm thì chưa đáp ứng được yêu cầu, và đáng lo hơn là việc xử lý vi phạm lại chưa nghiêm, nhất là ở tuyến xã và tuyến huyện thường có tới 80% số cơ sở vi phạm mà không bị xử lí vì những lí do khác nhau.

An toàn thực phẩm trong dịp Tết năm 2014 đang chờ Nghị định 178 để có chế tài mạnh hơn, nhưng nếu vẫn thực thi như vậy thì còn bất cập. Sai phạm phải bị xử lí nghiêm mới đủ sức răn đe. Cơ quan chức năng và các địa phương với đầy đủ lực lượng, công cụ, trang thiết bị, kinh phí mà còn không làm nổi thì người tiêu dùng chẳng thể nào mà thông thái cho được./.          

Theo Giang Trung Sơn