Xuất khẩu điện thoại tăng: Chủ yếu dựa vào doanh nghiệp FDI

4 tháng đầu năm, xuất khẩu (XK) điện thoại của Việt Nam tăng mạnh, trong đó có sự đóng góp trụ cột của khối doanh nghiệp (DN) đầu tư nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, những con số đẹp về tăng trưởng XK này sẽ trọn vẹn hơn nếu đóng góp vào ngân sách và tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Chủ yếu dựa vào DN FDI

Theo Bộ Công Thương, trong 4 tháng đầu năm, mặt hàng điện thoại các loại và linh kiện có kim ngạch XK cao nhất, đạt 5,8 tỷ USD, tăng đến 92,3% so với cùng kỳ năm trước.

Trên thực tế, mặt hàng điện thoại XK của Việt Nam tăng chủ yếu do khu vực các DN FDI sản xuất, chiếm tới 98,2%. Chẳng hạn, về linh kiện điện tử, máy tính của Samsung Vina (Bắc Ninh) mỗi tháng XK đạt hơn 1 tỷ USD. Đặc biệt,  dự án thứ 2 của Samsung tại Thái Nguyên với vốn đầu tư 3,2 tỷ USD dự báo sẽ đem lại giá trị XK 20 tỷ USD mỗi năm.

Ngoài Samsung, các tập đoàn khác như Intel của Mỹ, Canon, Nidec, Fujitsu của Nhật, Foxconn của Đài Loan... cũng góp phần thúc đẩy ngành XK linh kiện điện thoại  cao cấp.

Ông Nguyễn Phước Hải- Phó Chủ tịch Hiệp hội các DN điện tử Việt Nam- nhận xét: XK tăng trưởng chủ yếu nhờ FDI là điều đáng quan ngại. Bởi lẽ chúng ta đang XK giùm cho các nước khác khi hầu hết lợi nhuận sẽ chuyển ra nước ngoài và đây là vấn đề rất lớn của nền kinh tế trong dài hạn. Thực tế, DN trong nước không gia tăng xuất khẩu được sẽ làm cho nền kinh tế tiếp tục khó khăn.

XK nhiều, giá trị gia tăng ít

Thời gian qua, các DN FDI đầu tư vào Việt Nam như Samsung, Nokia, Intel, Foxconn… nhập khẩu (NK) hầu hết linh kiện từ nước ngoài, sau khi lắp ráp lại XK gần như 100%. Tuy các DN này lập kỷ lục về XK điện thoại, nhưng thực tế Việt Nam chỉ được hưởng phần gia công, lắp ráp trong chuỗi giá trị to lớn đó. Vì vậy, cho dù đây là các dự án có vốn đầu tư rất lớn, tạo nhiều việc làm, nhưng giá trị gia tăng gần như không có, không giảm nhập siêu, không tạo ra các tác động lan tỏa sang các DN trong nước.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, NK điện thoại các loại và linh kiện tại Việt Nam cũng tăng nhanh. Năm 2010, NK gần 1,5 tỷ USD; năm 2011 gần 2,6 tỷ USD; năm 2012 là hơn 5 tỷ USD, bình quân 1 năm tăng 83,6%, cao hơn nhiều các con số tương ứng của tổng kim ngạch NK của Việt Nam (15,8%/năm).

 Riêng 4 tháng đầu năm nước ta đã NK 2,277 tỷ USD điện thoại và linh kiện, tăng tới 89,2% so với cùng kỳ năm trước. Khu vực FDI NK chiếm 86,3%.