Khi nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới tạm ngừng sản xuất: Doanh nghiệp trên toàn cầu kêu cứu, từ các công ty đa quốc gia cho đến hướng dẫn viên du lịch, tài xế xe tải đều bất lực

Nếu virus corona đẩy nền kinh tế thế giới rơi vào suy thoái, thì Trung Quốc sẽ là nguyên nhân lớn nhất. Các nhà kinh tế đã cảnh báo rằng việc đóng cửa hoạt động tại đây sẽ là mối đe doạ đối với các nền kinh tế lớn, đó là Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu và thậm chí là Mỹ. Các doanh nghiệp lớn như Apple, Microsoft, AB InBev và Pfizer đã thấy rõ tác động.

Là một nền kinh tế gặp nhiều rất nhiều vấn đề ở 4 thập kỷ trước, giờ đây Trung Quốc đã có được tầm ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng tỷ người trên khắp thế giới. Trung Quốc đóng vai trò quan trọng với ông Smerling, những người nông dân ở Chile, hướng dẫn viên người Thái Lan, các nhà sản xuất ô tô ở Ấn Độ, người lái xe tải ở Mông Cổ và vô số những người khác phụ thuộc vào tiềm lực của nền kinh tế này.

Từ châu Mỹ và châu Âu...

Ở một khu công nghiệp phía tây Sân bay Quốc tế O’Hare của Chicago, cách Trung Quốc tới hơn 9.000km, Michael Smerling đang chuẩn bị tinh thần vững vàng cho sức ảnh hưởng của virus corona. Smerling sản xuất balo, túi du lịch và các thiết bị ngoài trời cho các công ty như Bed Bath & Beyond, Nordstrom Rack và Amazon. Hiện tại, nhà kho của công ty ông – LCI Brand, tràn ngập hàng hoá.

Có lẽ số hàng hoá đó sẽ cạn dần trong thời gian tới. Nhà cung cấp phía Trung Quốc của công ty ông đã tạm ngừng hoạt động khi chính phủ yêu cầu đóng cửa để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, về cơ bản thì những khu công nghiệp lớn của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đều đóng cửa. Tuần trước, Smerling đã sa thải 8 nhân viên, tức là khoảng 1/5 số nhân viên làm việc toàn thời gian của ông. Ông chia sẻ: "Đó là quyết định khó khăn nhất trong sự nghiệp của tôi."

Nhà kho của ông Smerling.

Smerling giờ đây thậm chí còn không thể liên lạc được với một số nhà cung cấp, khi nguồn thông tin hạn chế và ông không tin tưởng những đối tác sản xuất mới. Ông chia sẻ: "Mọi kế hoạch của tôi bị đảo lộn. Tôi nhận thấy tâm lý lo lắng đang thể hiện rõ ở các doanh nghiệp nhỏ trên khắp nước Mỹ."

Trung Quốc đã trở thành một thị trường tiêu dùng cực kỳ tiềm năng đối với các loại đá, dầu, thực phẩm và các loại nguyên liệu thô khác trên thế giới. Trước khi Tổng thống Trump "tuyên chiến" với Trung Quốc, thì quốc gia này đã mua hơn 1/4 lượng đậu tương của Mỹ. Ngành khai thác mỏ của Úc, với hơn 200.000 lao động, cũng phụ thuộc vào Trung Quốc.

Sự giàu có nhanh chóng của dân Trung Quốc đã biến họ trở thành một thị trường thiết yếu đối với một loạt các doanh nghiệp từ nhỏ đến lớn – đặc biệt là các công ty sản xuất sản phẩm cao cấp chuyên dụng. Sự phụ thuộc vào Trung Quốc giờ đây đã trở thành "cái giá phải trả" đối với họ.

Glasbau Hahn là một công ty ở Frankfurt, sản xuất kính trưng bày trong bảo tàng cho các bảo tàng như Viện bảo tàng Mỹ thuật Metropolitan (New York). Isabel Hahn – thành viên trong gia đình sở hữu công ty, cho biết khoản thanh toán cho một dự án ở thành phố Trịnh Châu đã bị trì hoãn. Tủ kính đã được lắp đặt, nhưng những hoạt động xây dựng khác ở bảo tàng đã dừng lại. Công ty sẽ không nhận được tiền cho đến khi dự án hoàn thành.

Ngoài ra, Trung Quốc cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Chile, với đồng là sản phẩm được xuất khẩu nhiều nhất. Đối với Chile, cherry giờ đây cũng trở thành mặt hàng xuất khẩu quan trọng. Trong dịp Tết Nguyên đán, nông dân nước này đã xuất khẩu lượng cherry lớn sang Trung Quốc.

Rodrigo Yañez – Thứ trưởng Bộ Thương mại Chile, cho hay: "Cho đến nay, nông sản là lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất." Xuất khẩu đồng đã chịu ảnh hưởng bởi thương chiến Mỹ - Trung, khiến mức giá hàng hoá trở nên đắt đỏ.

... đến châu Á

Tại Mông Cổ, khai thác than xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm gần 1 nửa doanh thu xuất khẩu của quốc gia này và tạo cơ hội việc làm cho những người như Battogtokh Uurtsaikh. Battogtokh đang băn khoăn không biết phải làm gì tiếp theo. Anh là một tài xế xe tải, thường lái chiếc xe chở than 70 tấn từ một khu mỏ lớn ở sa mạc Gobi đến biên giới Trung Quốc. Lịch trình chạy xe đòi hỏi anh phải đi đến một con đường cao tốc 2 làn, thường xuyên chứng kiến cảnh tắc đường từ 1-2 tiếng cùng nhiều xe chở than khác. 

Đối với Battogtokh, đây là cách duy nhất để mang đến một tương lai tốt đẹp hơn cho những đứa trẻ. Nhu cầu của Trung Quốc đối với than đá đã giúp công việc này trở thành một trong những nghề được trả lương cao nhất ở Mông Cổ. Trong một tháng làm ăn thuận lợi, anh có thể kiếm được tới 1.600 USD.

Anh Battogtokh Uurtsaikh đang lái xe trên sa mạc Gobi.

Hồi tháng 1, Mông Cổ đã đóng cửa biên giới. Kế hoạch trả khoản vay mua xe tải của Battogtokh đang gặp khó khăn. Anh chia sẻ, khoản tiền anh cần trả cho ngân hàng là 7.300 USD. Battogtokh đang nuôi 2 con nhỏ, một bé trai 7 tuổi và bé gái 3 tuổi. Ở thời điểm này, anh đang cần 1 công việc mới. Anh nói: "Tương lai của các con phụ thuộc vào công việc của tôi bây giờ." 

Một số người bạn của anh vẫn cố gắng chở than đến khu biên giới, với hy vọng sẽ tìm được người mua. Battogtokh cho hay: "Nhưng họ không thể nhận được tiền từ các ông chủ người Trung Quốc. Họ còn không có tiền để mua thức ăn."

Nhu cầu của Trung Quốc không chỉ dừng lại ở nguyên liệu thô. Khi nói đến lĩnh vực mua sắm, thì họ cũng không hề kém cạnh so với Mỹ. Dân Trung Quốc là những khách hàng chi tiền mạnh tay nhất thế giới cho ô tô, smartphone và hàng xa xỉ.

Life Together – một nhà sản xuất Hàn Quốc, từng ghi nhận 40% doanh thu đến từ Trung Quốc. Hãng sản xuất kem, mặt nạ dưỡng da và các sản phẩm làm đẹp này đặt kỳ vọng lớn vào việc thúc đẩy doanh số bán hàng trên JD.com, khi họ dự kiến sẽ thử nghiệm bán hàng ở trang web này.

Song Woonseo – nhà sáng lập của Life Together, và nhóm cộng sự đã mất 6 tháng để phát triển các sản phẩm dưỡng da phù hợp với thị trường đông dân nhất thế giới. Thế nhưng, "cơn bão" virus corona bỗng ập đến. Nguyên liệu sản xuất từ phía Trung Quốc đều không thể vận chuyển đến Hàn Quốc, khi có lệnh hạn chế đi lại.

Du thuyền trên sông Chao Phraya (Bangkok) vốn chật kín khách giờ đây chỉ có vài người.

Người tiêu dùng Trung Quốc còn được coi là một "lực lượng hùng mạnh" bên ngoài biên giới đất nước. Trung bình mỗi năm, họ chi tới hơn 250 tỷ USD cho việc du lịch, cao hơn đáng kể so với người Mỹ. Hiện tại, hầu hết lại đang ở nhà vì chính phủ đã yêu cầu tạm hoãn tổ chức các tour và bán tour du lịch.

Hiện tại, các khu chợ nổi tiếng vốn thu hút rất đông khách du lịch Trung Quốc, như Huai Kwang và Ratchada, đều vắng vẻ, người bán còn đông hơn khách mua hàng. Thậm chí, một số chủ cửa hàng còn đóng cửa vì quá chán nản. Saichon Chuenchoo – một hướng dẫn viên ở Thái Lan, chia sẻ: "Tôi không có bất kỳ một khách hàng nào." Bởi vậy, anh đang phải tiết kiệm để nuôi gia đình dù có công việc thứ hai.

Saichon cho hay, không phải hướng dẫn viên du lịch nào cũng may mắn như anh. Khoảng 10.000 hướng dẫn viên du lịch ở Thái Lan đã mất việc kể từ khi dịch bệnh lây lan. Một số công ty tổ chức tour du lịch thậm chí còn nợ tiền nhân viên, yêu cầu họ trả tiền cho các dịch vụ logistics, khiến họ nợ tới 3.000 – 4.000 USD.

Tham khảo New York Times