Khó tìm việc làm, thanh niên Trung Quốc được trả tiền để 'ở nhà, làm việc nhà'

Li, 21 tuổi, hiện dành cả ngày để đi mua hàng tạp hóa cho gia đình ở trung tâm thành phố Lạc Dương và chăm sóc bà ngoại mắc chứng mất trí nhớ. Cha mẹ cô trả cho cô mức lương 6.000 nhân dân tệ (835 USD) một tháng, được coi là mức lương ổn định của tầng lớp trung lưu trong khu vực cô sinh sống.

Li, một học sinh tốt nghiệp trung học cho biết: "Lý do tôi ở nhà là vì tôi không thể chịu được áp lực của việc đi học hay đi làm. Tôi không muốn cạnh tranh gay gắt với các đồng nghiệp của mình. Vì vậy, tôi chọn 'nằm yên' hoàn toàn" cô ấy nói, sử dụng một cụm từ phổ biến ám chỉ việc tránh xa những giờ làm việc mệt mỏi và các giá trị gia đình truyền thống để theo đuổi một cuộc sống đơn giản hơn.

"Tôi không nhất thiết cần một công việc được trả lương cao hơn hay một cuộc sống tốt hơn", cô nói thêm.

Li không đơn độc. Và câu chuyện của Li không phải là một sự bất mãn đơn lẻ, mà là hiện tượng "con trai và con gái toàn thời gian", một thành ngữ có tính xu hướng, lần đầu tiên xuất hiện trên trang mạng xã hội nổi tiếng Trung Quốc Douban vào cuối năm ngoái.

Hầu hết trong số hàng chục nghìn thanh niên tương tự như vậy nói trên mạng xã hội rằng họ đang rút lui về nhà vì đơn giản là họ không thể kiếm được việc làm.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên từ 16 đến 24 tuổi ở khu vực thành thị Trung Quốc đạt 21,3% vào tháng trước, theo các thông tin chính thức từ các cơ quan quản lý ở nước này, Một mức cao kỷ lục, vẫn theo CNN.

Tình trạng thất nghiệp của thanh niên đã cùng với một số trở ngại như tiêu dùng trong nước ảm đạm, sự thoái lui của ngành công nghiệp tư nhân và thị trường bất động sản đang gặp khó khăn, trở thành các vấn đề đau đầu đối với giới lãnh đạo Trung Quốc khi quá trình phục hồi hậu Covid của đất nước đông dân thứ 2 thế giới đang chững lại.

Và vấn đề có thể lớn hơn nhiều so với các dữ liệu công bố chính thức.

Zhang Dandan, Phó Giáo sư tại Đại học Bắc Kinh, đã viết trong mục Ý kiến vào tuần trước cho hãng tin Caixin rằng nếu tính cả 16 triệu thanh niên 'nằm bẹp' ở nhà hoặc dựa vào cha mẹ và do đó không tích cực tìm kiếm việc làm, tỷ lệ thất nghiệp thực sự của thanh niên có thể lên tới 46,5% trong tháng Ba.

Một 'xu hướng đang phát triển'

Trên Douban, khoảng 4.000 thành viên của một nhóm gọi là “trung tâm giao tiếp công việc dành cho trẻ em toàn thời gian” thảo luận về các chủ đề liên quan đến cuộc sống hàng ngày của họ.

Từ thông dụng đã lan sang các nền tảng truyền thông xã hội khác. Trên Xiaohongshu, nền tảng chia sẻ phong cách sống phổ biến nhất của giới trẻ Trung Quốc, hiện có hơn 40.000 bài đăng với hashtag 'con trai và con gái toàn thời gian'.

Chủ yếu ở độ tuổi 20, họ nói rằng họ khác với 'ken lao zu', tạm dịch là 'ăn không ngồi rồi', một hiện tượng phổ biến trước đây đối với những người sinh vào những năm 1980.

Những người ở độ tuổi 30 thời đó đã học tập và nỗ lực hết mình để thăng tiến trong sự nghiệp, và thường làm rất ít việc ở nhà mặc dù phải dựa vào sự giúp đỡ của gia đình để trả tiền thuê nhà và các chi phí khác.

Ngược lại, những 'đứa trẻ chuyên nghiệp' ngày nay dành thời gian cho cha mẹ và làm việc nhà để đổi lấy hỗ trợ tài chính.

"Nếu bạn nhìn chúng tôi từ một góc độ khác, chúng tôi chẳng khác gì những người trẻ tuổi có việc làm", Li nói, người được gia đình ủng hộ quyết định từ bỏ cuộc đua tìm việc làm của cô.

"Họ đi làm ở các thành phố và kiếm được mức lương hàng tháng từ 3.000 đến 4.000 nhân dân tệ (419 USD đến 559 USD). Nhưng họ không thể hỗ trợ bản thân mình. Họ vẫn ăn ở nhà của cha mẹ, sống với họ hoặc nhờ họ trả tiền mua căn hộ hoặc xe hơi của họ. Chi phí sinh hoạt của họ được cha mẹ chi trả một phần", cô nói.

Các nhà xã hội học cho biết kinh nghiệm đau thương của Trung Quốc với các biện pháp nghiêm ngặt đối với đại dịch đã góp phần khiến số lượng thanh niên suy nghĩ lại về mục tiêu cuộc sống của họ một cách triệt để và cha mẹ ủng hộ họ.

Fang Xu, giảng viên tại Đại học California Berkeley, cho biết: "Về mặt tinh thần và tâm lý, người dân ở Trung Quốc đại lục vẫn đang trong quá trình hồi phục sau đại dịch Covid-19".

"Tôi tin rằng mong muốn dành [thời gian] chất lượng cho những người thân yêu của bạn, sự chiêm nghiệm về ý nghĩa của cuộc sống hoặc điều gì là quan trọng nhất trong cuộc sống vẫn còn đọng lại", cô nói.

Cơ hội bị thu hẹp, cạnh tranh gay gắt

Tuy nhiên, tình yêu có thể không chinh phục được tất cả. Xu hướng 'trẻ em làm việc' cũng là một dấu hiệu cho thấy những người trẻ tuổi đang phải đối mặt với các cơ hội bị thu hẹp trong một nền kinh tế trước đây từng dẫn đầu trong nhiều thập kỷ, làm giàu cho các thế hệ hiện đang phải hỗ trợ cho con cái của họ.

Sau đợt bùng nổ các hoạt động đầu năm nay, sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc đã chậm lại và niềm tin kinh doanh vẫn còn yếu. Khu vực tư nhân, xương sống của nền kinh tế và là nguồn tạo việc làm lớn nhất, đã bị ảnh hưởng rất nhiều bởi các qui định ngặt nghèo hơn từ các cơ quan quản lý nhà nước.

Nancy Chen, một cô 'con gái toàn thời gian' ở tỉnh Giang Tây, đã bị ảnh hưởng bởi những khó khăn kinh tế này.

Cô gái 24 tuổi đang giảng dạy tại một trường dạy kèm tư nhân sau khi tốt nghiệp đại học nhưng bị mất việc vào năm 2021 khi các dịch vụ dạy thêm bị chính quyền nghiêm cấm.

Ngoài công việc gia đình, cô ấy còn bận xin việc và thi vào cao học.

Chen nói rằng cô ấy vẫn chưa đạt được bất cứ điều gì vì "sự cạnh tranh khốc liệt". Có 30.000 ứng viên cho ba vị trí tuyển dụng gần đây tại chính quyền thành phố ở tỉnh của cô, Chen nói thêm.

"Nhưng tôi không thể [là con gái toàn thời gian] được lâu. Tôi cần vượt qua các kỳ thi hoặc tìm một công việc. Nếu không tôi sẽ rất lo lắng", cô nói.

Xu hướng tạm thời

Ya-wen Lei, Giáo sư xã hội học tại Đại học Harvard, cho biết bà hy vọng hiện tượng trẻ em chuyên nghiệp sẽ không tồn tại lâu.

"Sự hỗ trợ mà họ nhận được từ cha mẹ trong bối cảnh này không có gì đáng ngạc nhiên, vì nhiều cha mẹ Trung Quốc hỗ trợ con cái họ trong nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống, chẳng hạn như nhà ở, chi phí hôn nhân và chăm sóc con cái", bà nói và cho biết thêm rằng hầu hết những người trẻ tuổi rồi cũng sẽ có việc làm.

George Magnus, cộng tác viên nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc tại Đại học Oxford và Đại học SOAS ở London, cho biết đó cũng không phải là một giải pháp khả thi cho vấn đề việc làm ở Trung Quốc.

"Đó có thể là một giải pháp ngắn hạn để họ có nơi ở, công việc để làm và thu nhập gia đình như một sự đổi chác", ông nói.

"Nhưng nếu những người trẻ tuổi không tham gia vào thị trường lao động để học hỏi các kỹ năng và tìm kiếm các cơ hội tốt hơn, thì họ có thể trở nên thất nghiệp mãi mãi, hoặc vì họ đã thất nghiệp quá lâu, hoặc vì không được tiếp thu các kỹ năng và đào tạo cần thiết", Magnus nhấn mạnh.

Đây là một điều kiện trong đó những sai lệch ngắn hạn, chẳng hạn như trong thị trường lao động, có thể trở thành vĩnh viễn, ông kết luận.