Kiểm soát 70% chuỗi cung ứng, Trung Quốc bỗng ra lệnh hạn chế xuất khẩu "hàng hiếm" của thế giới khiến nhiều chuỗi cung ứng pin xe điện điêu đứng

Theo Reuters, Trung Quốc vừa đề xuất áp dụng các hạn chế xuất khẩu mới đối với một số công nghệ liên quan đến sản xuất pin và xử lý khoáng chất quan trọng như lithium và gali. Thông tin này được công bố vào ngày 2/1, đánh dấu bước tiếp theo trong chiến lược kiểm soát các lĩnh vực mà nước này đang thống trị toàn cầu.

Lithium và gali là hai trong số những khoáng sản quan trọng nhất đối với ngành công nghệ hiện đại, đặc biệt là trong sản xuất pin xe điện (EV), thiết bị điện tử và công nghệ quốc phòng. Trung Quốc hiện kiểm soát khoảng 70% hoạt động chế biến lithium toàn cầu - một lợi thế lớn trong chuỗi cung ứng pin EV toàn cầu.

Theo tài liệu được Bộ Thương mại Trung Quốc công bố, các công nghệ mới liên quan đến chiết xuất và xử lý hai khoáng sản này, cũng như sản xuất các thành phần pin, có thể bị hạn chế xuất khẩu. Nếu được thực thi, những biện pháp này sẽ củng cố vị thế của Trung Quốc trên thị trường quốc tế, đồng thời gây áp lực lớn đối với các quốc gia phụ thuộc vào công nghệ và nguồn cung của nước này.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, người dự kiến nhậm chức nhiệm kỳ hai vào cuối tháng này đã nhiều lần tuyên bố sẽ áp đặt các biện pháp thuế quan và hạn chế thương mại đối với Trung Quốc. Động thái của Bắc Kinh có thể được coi là một bước đi phòng ngừa, đảm bảo rằng họ duy trì quyền kiểm soát đối với các công nghệ chiến lược, ngay cả trong bối cảnh cạnh tranh thương mại leo thang.

Adam Webb, người đứng đầu bộ phận về nguyên liệu thô cho pin tại Benchmark Mineral Intelligence, nhận định rằng những hạn chế này sẽ giúp Trung Quốc duy trì vị thế thống trị trong chuỗi cung ứng pin. "Đây là một bước đi nhằm duy trì thị phần của Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất hóa chất lithium, đảm bảo các lợi thế cho chuỗi cung ứng pin trong nước của trung Quốc", ông nói.

Dù vậy, ông Webb cũng cảnh báo rằng các biện pháp này có thể tạo ra thách thức lớn đối với các nhà sản xuất lithium phương Tây, vốn đang phụ thuộc vào công nghệ của Trung Quốc để sản xuất hóa chất lithium.

Đáng nói, các hạn chế xuất khẩu không chỉ tác động đến các đối thủ cạnh tranh nước ngoài mà còn ảnh hưởng đến chính các công ty Trung Quốc. Những công ty sản xuất pin lớn như CATL, Gotion và EVE Energy có thể gặp khó khăn trong việc mở rộng hoạt động ra nước ngoài nếu không được phép xuất khẩu công nghệ chế biến và sản xuất.

Mặt khác, đối với các quốc gia phụ thuộc vào nguồn cung khoáng sản và công nghệ từ Trung Quốc, việc thắt chặt kiểm soát xuất khẩu sẽ làm gia tăng chi phí và làm phức tạp chuỗi cung ứng. Các nước phương Tây, vốn đang tìm cách giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, sẽ phải đối mặt với những thách thức mới trong việc đảm bảo nguồn cung lithium và gali cũng như phát triển công nghệ thay thế.

Trong khi iPhone chỉ cần một lượng nhỏ lithium, một pin EV trung bình cần khoảng 8 kg (18 pound) lithium. Đó là lý do tại sao bất kỳ hạn chế mới nào đối với công nghệ khai thác lithium có thể đặc biệt quan trọng khi nhu cầu toàn cầu về ô tô điện tăng lên. Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết thế giới đang trên đà chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu lithium vào năm 2035.

Ngoài ra, một số công nghệ liên quan đến chiết xuất gali, một vật liệu quan trọng trong ngành bán dẫn và quốc phòng, cũng nằm trong danh sách bị hạn chế. Đây là tín hiệu cho thấy Bắc Kinh đang nỗ lực kiểm soát toàn diện các ngành công nghiệp chiến lược, không chỉ giới hạn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Tham khảo: CNN, Reuters