[Làm giàu tuổi 20] Kiếm được 1 tỷ ở tuổi 25 rồi “đốt” trong chưa đầy 1 năm, founder một cộng đồng nổi tiếng rút ra bài học đắt giá

Ở tuổi 32 nhìn lại hành trình hơn 10 năm đi làm, tôi thấy cuộc sống thật thú vị. Quả thật là phải trải qua những nốt trầm thì chúng ta mới có thể thưởng thức những nốt bổng một cách trọn vẹn.

Tôi bước vào thế giới của marketing vào năm 2010, khi còn đang là sinh viên của Học viện Ngân hàng. Ở thời điểm đó, tôi không có được học về marketing, thậm chí cũng chẳng hiểu nó là gì, ngày đó không có sẵn nhiều tài liệu miễn phí để tự học như bây giờ.

Khi đó, thay vì chọn những công việc làm thêm phổ biến như gia sư hay bồi bàn, tôi chọn những công việc có thể làm qua máy tính. Khoảng những năm 2010, các mô hình website rao vặt và diễn đàn (forum) đang ở thời kỳ đỉnh cao. Công việc đầu tiên của tôi là viết bài, đăng bài bán hàng hoặc giới thiệu thương hiệu lên các diễn đàn hoặc trang rao vặt.

Lúc đó mục tiêu của tôi là số lượng chứ không phải chất lượng. Tôi chỉ tập trung làm sao để đăng được sản phẩm lên nhiều nơi nhất có thể. Tôi cứ làm như vậy trong khoảng 2 năm, mỗi tháng kiếm được 1-2 triệu. Tôi chỉ coi nó như một công việc làm thêm, không hề có ý nghiêm túc với nó.

Những công việc đầu tiên này mang quá ít màu sắc của marketing, thậm chí nói đúng ra thì đó không phải marketing. Nhưng dù sao với một chàng trai non nớt, đó cũng là cơ hội đầu tiên để tôi tiếp xúc với các vấn đề của doanh Nghiệp.

Mọi chuyện thay đổi nhanh chóng vào giai đoạn cuối 2012 đầu 2013, khi đó Facebook dần nổi lên thành kênh giải trí số 1 của người Việt. Các mô hình kinh doanh và marketing trên Facebook cũng phát triển nhanh chóng. Mọi người bắt đầu được tiếp cận với một loạt những khái niệm mới mẻ như: branding, viral, xây dựng cộng đồng, content, thương hiệu cá nhân, remarketing,... Những khái niệm này không phải thời điểm đó mới xuất hiện, mà là thời điểm đó nó mới được sử dụng phổ biến.

Trước đây, chỉ có những người chuyên về marketing, được học bài bản về marketing mới biết. Cũng may mắn bắt kịp con sóng, tôi làm quen với khái niệm Facebook Marketing. Lúc này công việc của tôi đã không còn là tay chân đơn thuần nữa. Tôi đã bắt đầu tìm hiểu nhiều hơn về marketing, bắt đầu làm mọi thứ bài bản hơn.

Tôi mở một agency nhỏ, chuyên làm quảng cáo trên Facebook cho các doanh nghiệp. Doanh nghiệp càng chi nhiều tiền cho quảng cáo thì số tiền tôi thu về càng cao. Tôi tập trung nghiên cứu cách tạo ra những nội dung hiệu quả, kết hợp với quảng cáo để mang lại doanh thu cho khách hàng.

Công việc ngày càng tốt lên, nhờ sự phát triển chung của cả ngành quảng cáo thì đến khoảng giữa năm 2015 tôi có khoản tiết kiệm cá nhân 1 tỷ đầu tiên.

Đang trên đà của thành công, cầm một nhành đào mà cứ ngỡ trong tay có cả mùa xuân. Tôi nghĩ mình lúc đó đã giỏi lắm rồi, tôi đã giúp bao nhiêu doanh nghiệp marketing thành công cơ mà. Tôi quyết định đã đến lúc làm một cái gì đó cho riêng mình.

Tôi bắt đầu dành thời gian tập trung kinh doanh sản phẩm Ruốc Cá Hồi, chủ yếu hướng tới tệp mẹ bầu và trẻ em. Thực ra, sản phẩm này tôi đã bắt đầu làm từ 2014, nhưng chủ yếu là buôn bán nhỏ lẻ. Đến 2015, tôi bắt đầu chuẩn bị để đẩy mạnh toàn diện dự án kinh doanh này..

Tôi chuẩn bị máy móc nhà xưởng để sản xuất quy mô lớn, làm lại toàn bộ bao bì nhãn mác, tiến hành đăng ký bảo hộ thương hiệu, xin các loại giấy phép để lưu hành thực phẩm. Tôi đã làm tất cả những gì tốt nhất có thể, tôi đã chuẩn bị cho những sự đột phá, nhưng mọi chuyện không đơn giản như vậy.

Trước đây khi buôn bán nhỏ lẻ ở mô hình handmade (tự làm tự bán), khách hàng dễ tin tưởng vào chất lượng sản phẩm. Nhưng khi làm việc ở mô hình công ty, người tiêu dùng bắt đầu đặt câu hỏi về quy trình sản xuất công nghiệp. Họ thiếu niềm tin về chất lượng sản phẩm.

Nếu nói một cá nhân làm thực phẩm handmade không sử dụng chất bảo quản, thì khách hàng có thể tin. Nhưng nói một công ty sản xuất chuyên nghiệp mà không có chất bảo quản, khách hàng không tin. Tôi càng đẩy mạnh quảng cáo, khách hàng lại càng có vẻ thiếu niềm tin.

Khi tôi bắt đầu phân phối sản phẩm vào các hệ thống bán lẻ như siêu thị, một loạt vấn đề mới liên tiếp xảy ra. Tôi thiếu kinh nghiệm đàm phán với các chuỗi bán lẻ, nên bị ép giá, ép công nợ, dẫn đến chết dòng tiền.

Tôi không có kinh nghiệm quản lý hàng tồn kho và hàng trên kệ, dẫn đến tình trạng quá nhiều sản phẩm hết hạn không bán được. Sản phẩm Ruốc Cá Hồi của tôi không có chất bảo quản, nên thời hạn sử dụng rất ngắn. Đưa hàng lên kệ siêu thị khoảng 1 tháng mà chưa bán được, là phải chuẩn bị để thu hồi rồi. Tôi quay cuồng trong việc xử lý hàng tồn, thu hồi công nợ.

Cứ thế, bán siêu thị không ổn, bán online cũng phập phù, đến lúc nhận ra bản thân đã thất bại thì tôi cũng đã đốt hết một số tiền kha khá. Do tập trung vào kinh doanh, nên mảng agency của tôi cũng xuống dốc không phanh. Nhân sự nhập nhèm chuyện tiền nong, tiền công ty bị thất thoát. Chuyên môn thì không đảm bảo, khiến cho khách hàng không hài lòng và hủy hợp đồng.

Vậy là chỉ trong vòng chưa đầy 1 năm, từ chỗ nghĩ mình đã có tất cả, tôi bỗng hoài nghi tột độ về năng lực của bản thân.

Tôi mất vài tháng sống trong chán nản. Tôi không chấp nhận cái thất bại đó, nhưng cũng không biết phải tiếp tục thế nào. Tôi chả muốn đụng tay vào việc gì nữa.

Trong những lúc thiếu động lực nhất, tình cờ một người đồng nghiệp cũ giới thiệu cho tôi một cơ hội công việc. Cụ thể là vị trí quản lý bộ phận digital marketing của một doanh nghiệp dược phẩm. Tôi nhanh chóng nhận lời, đó là vào giữa năm 2016. Tôi nghĩ rất đơn giản, cần phải tập trung vào một cái gì đó để quên đi thất bại. Công việc mới này chỉ là lối thoát cho những tháng ngày buồn chán.

Nhưng tôi không thể ngờ, công việc đó lại mở ra cho tôi một chân trời rộng lớn. Để vận hành hoạt động digital marketing cho doanh nghiệp, tôi đã chủ động đi học một khóa marketing toàn diện. Tôi nhận ra thế giới của marketing như một sa mạc vô biên, còn tôi chỉ như một hạt cát bé nhỏ.

Quảng cáo hay content, tất cả chỉ là công cụ. Quan trọng là tư duy tổng thể để phối hợp tất cả các hoạt động. Quảng cáo không là gì nếu không phối hợp tốt với bộ phận kinh doanh, bộ phận trade marketing,...

Sau 3 năm ở vị trí quản lý, tôi đã học được cách nghiên cứu thị trường, định vị thương hiệu, từ đó có thể lập kế hoạch marketing phù hợp nhất với nguồn lực của doanh nghiệp.

Đến lúc này, tôi mới hiểu thất bại của bản thân trước đây là tất yếu. Một đứa trẻ cứ ngỡ quảng cáo là marketing, cứ nghĩ giỏi truyền thông là sẽ kinh doanh được.

Cuối năm 2019 tôi rời công ty, ra ngoài mở lại một agency của riêng mình. Vẫn là tôi, nhưng chàng trai của 2019 đã rất khác với chàng trai của ngày xưa, đã chín chắn, đã hiểu rằng mình bé nhỏ, đã thấm thía giá trị của kiến thức và trải nghiệm.

Giờ đây, tôi đã có gia đình và một sự nghiệp ổn. Ở tuổi 32 nhìn lại hành trình hơn 10 năm đi làm, tôi thấy cuộc sống thật thú vị. Quả thật là phải trải qua những nốt trầm thì chúng ta mới có thể thưởng thức những nốt bổng một cách trọn vẹn.

Thông tin cá nhân: Phùng Thái Học

• Founder WOWAgency - Đơn vị chuyên cung cấp content phục vụ hoạt động Marketing.

• Founder cộng đồng Tâm Sự Con Sen - Một trong những cộng đồng chuyên môn lớn nhất của người làm Content hiện nay với hơn 300k thành viên.

• Blogger Content & Digital Marketing tại phungthaihoc.com

• Giảng viên Digital Marketing tại FPT SkillKing