Liệu sầu riêng và hoa quả nhiệt đới Trung Quốc tự trồng có ''tràn ngược'' sang Đông Nam Á? Việt Nam cần lưu ý gì?

Ông Lim cho biết, ông không cho rằng sản lượng trái cây nhiệt đới ở Trung Quốc có thể tăng vọt vì người trồng phải trả tiền thuê đất canh tác, và đôi khi vùng này còn có bão. So sánh giữa sầu riêng Trung Quốc và Malaysia, ông nói “có thể coi đó là sự bổ sung, hơn là sự cạnh tranh.”

RCEP cũng giúp cắt giảm thuế quan đối với trái cây Đông Nam Á nhập vào thị trường Trung Quốc. Điều đó đã giúp xoài, dừa và sầu riêng của Philippines đến được Trung Quốc, nơi những loại trái cây này còn “khá khan hiếm”, Aaron Rabena, nhà nghiên cứu tại Tổ chức Con đường Tiến bộ Châu Á-Thái Bình Dương ở Manila, cho biết.

Tại cửa hàng trái cây của Chen Shuang ở Thượng Hải, vải thiều, xoài, đu đủ và thanh long Trung Quốc bán chạy hơn các mặt hàng từ Đông Nam Á, vì rẻ hơn. “Nhưng sản lượng trái cây nhiệt đới ở Hải Nam không thể đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước, và… sản lượng của chúng không ổn định lắm,” ông nói và cho biết thêm rằng sầu riêng và táo sáp vẫn phải nhập khẩu.

Nhưng sẽ thế nào nếu Hải Nam tự động hoá trồng trọt và cải thiện kỹ thuật?

Các nhà phân tích  cho rằng, sự tự tin của Đông Nam Á có thể bị bị lung lay, nếu như Hải Nam hội tụ đủ các yếu tố: tham vọng, tự động hóa và giá rẻ, có thể khiến sản lượng trái cây tăng đột biến. Họ đang quan sát xem liệu trái cây Hải Nam có thể thay thế hàng nhập khẩu hay không, nếu như các kỹ thuật trồng trọt được cải thiện.

Ông Lim nói, thời tiết ở Hải Nam có mưa và nóng, khá có lợi, đồng thời cho biết thêm rằng nông dân Trung Quốc rất háo hức tìm hiểu về các chất dinh dưỡng, cắt tỉa cây và nâng cao chất lượng trái cây: “Các trang trại của họ đã tự động hóa để kiểm soát chi phí, đây có thể là bài học cho nông dân Malaysia".

Ông Lim cho biết thêm, các đồn điền sầu riêng của Malaysia có diện tích nhỏ hơn ở Hải Nam, khiến Malaysia gặp bất lợi nếu như đua Trung Quốc về sản lượng.

Một số nhà phân tích cho biết trái cây nhiệt đới cũng có thể được xuất khẩu từ Trung Quốc – thậm chí sang Đông Nam Á. Ông Adam McCarty, nhà kinh tế trưởng của Mekong Economics tại Hà Nội cho biết, chúng có thể bắt đầu tràn vào Việt Nam qua biên giới.

“Có rất nhiều trái cây Trung Quốc trên thị trường, như táo và cam,” anh nói.

McCarty đánh giá, mặc dù Việt Nam có trồng trái cây nhiệt đới phục vụ thị trường nội địa, nhưng còn thiếu sự phối hợp từ trên xuống dưới - điều cần thiết cho một ngành xuất khẩu lớn. Mặt khác, theo Jack Nguyễn, chuyên gia tư vấn kinh doanh Mazars, chỉ cần có trái cây giá rẻ từ Trung Quốc tràn sang là người trồng Việt Nam lao đao.

Trong khi đó, ở Thái Lan, chính phủ hỗ trợ khá hiệu quả cho nông dân của mình. Phòng Thương mại Thái Lan tại Hong Kong cho biết họ đã làm việc liên tục với nông dân và thương nhân để thúc đẩy doanh số bán trái cây Thái Lan. Thái Lan đã bán 3,1 tỷ USD sầu riêng cho Trung Quốc vào năm ngoái, chiếm 96,2% kim ngạch xuất khẩu.

Chính phủ Thái Lan rất tin tưởng rằng xuất khẩu sầu riêng, măng cụt, nhãn, xoài và dừa của họ trên toàn thế giới có thể thu về hơn 5,83 tỷ USD, văn phòng này cho biết.