Loại nguyên liệu quan trọng bậc nhất trong xe điện nhưng lại bị các nhà xuất "bỏ rơi", Trung Quốc đã âm thầm nắm giữ đến 98% sản lượng

Các nhà sản xuất xe điện bao gồm cả Tesla, Mercedes đang gấp rút tìm nguồn cung than chì từ các nhà sản xuất ngoài Trung Quốc – một sự “thức tỉnh” khi nhu cầu sử dụng than chì trong pin xe điện tăng vọt và doanh số xe điện đang ngày càng bùng nổ.

Các công ty ô tô đã chậm chạp trong việc lên kế hoạch cho tình trạng thiếu than chì, chủ yếu chỉ tập trung vào các vật liệu pin nổi tiếng như lithium, coban. Tuy nhiên than chì mới là thành phần lớn nhất của pin xe điện tính theo trọng lượng.

Các nhà sản xuất đang lục lọi khắp các quốc gia trên thế giới như Madagascar và Mozambique để tìm nguồn cung trong bối cảnh các dự báo đưa ra rằng xe điện sẽ chiếm hơn 50% thị trường than chì tự nhiên.

Tình trạng thiếu hụt nguyên liệu được sản xuất bên ngoài Trung Quốc sẽ trở nên trầm trọng hơn khi luật pháp tại Mỹ và châu Âu đang ngày càng cắt giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc đối với các khoáng sản quan trọng.

Ông Mark Thompson, Giám đốc điều hành của Tập đoàn Talga Group của Úc, cho biết: “Các nhà sản xuất ô tô đang gặp khó khăn thực sự vì không có khoản đầu tư nào vào than chì của phương Tây”. Trung bình, mỗi xe điện cần 50-100 kg than chì trong bộ pin để tạo cực dương, điện cực âm của pin, gấp khoảng 2 lần lượng lithium.

Công dụng chính của than chì trước đây là sử dụng trong ngành thép, tuy nhiên BMO Capital Markets dự báo doanh số bán xe điện sẽ tăng hơn 3 lần vào năm 2030 lên 35 triệu chiếc. Sự thiếu hụt than chì dự kiến sẽ tăng lên trong những năm tới, với mức thâm hụt nguồn cung toàn cầu dự kiến là 777.000 tấn vào năm 2030.

Báo cáo của Benchmark Mineral Intelligence (BMI) cho biết sẽ cần đầu tư 12 tỷ USD vào năm 2030 và 97 mỏ mới vào năm 2035 mới có thể đáp ứng đủ nhu cầu than chì. Hiện nay Trung Quốc đang sản xuất 61% than chì tự nhiên trên toàn cầu và đang nắm giữ đến 98% nguyên liệu đã qua xử lý để tạo ra cực dương của pin.

Rượt đuổi Trung Quốc

Tập đoàn Talga đang tìm cách cung cấp nguyên liệu cho các nhà sản xuất ô tô như Tesla, Toyota và Ford cũng như các nhà sản xuất pin như Northvolt của Thụy Điển. Talga đã ký thỏa thuận cung cấp không ràng buộc với hai nhà sản xuất pin châu Âu có liên kết với Mercedes-Benz, Stellantis và Renault. Đại diện Mercedes cho biết họ đang đa dạng hóa nguồn nguyên liệu thô, bao gồm cả than chì và đã đối thoại với nhiều nhà cung cấp khác nhau trong một thời gian dài.

Tesla đã đi đầu trong việc đảm bảo nguồn cung than chì, công ty đã đồng ý thỏa thuận với Syrah Resources - Công ty vận hành một mỏ ở Mozambique và với Magnis Energy Technologies. Tuy nhiên, các hoạt động chế biến của phương Tây sẽ phát triển chậm lại và phải mất thêm rất nhiều thời gian.

Ông George Miller, nhà phân tích cấp cao của BMI cho biết: “Trung Quốc vẫn chiếm ưu thế đáng kinh ngạc trong lĩnh vực than chì và chúng tôi dự đoán họ sẽ duy trì sự thống trị trong nhiều năm tới”.

Đến năm 2032, Trung Quốc vẫn sẽ kiểm soát 79% sản lượng một loại than chì đã qua xử lý (loại than chì tinh khiết hình cầu không tráng phủ) so với 100% vào năm 2022, theo BMI.

Ảnh hưởng này của Trung Quốc đối với thị trường có thể gây khó khăn cho các nhà sản xuất ô tô muốn đủ điều kiện nhận trợ cấp xe điện theo Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ (IRA). Cụ thể, IRA yêu cầu một tỷ lệ phần trăm cao nhất định các thành phần pin phải được sản xuất tại Mỹ hoặc tại một quốc gia mà IRA có thỏa thuận thương mại tự do.

Liên minh châu Âu đã đề xuất luật nhằm giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào đối với bất kỳ nguyên liệu thô quan trọng nào xuống 65% vào năm 2030. Tuy nhiên việc đồng ý các thỏa thuận cung cấp than chì rất phức tạp, đòi hỏi phải thử nghiệm an toàn rộng rãi đối với vật liệu đi vào từng kiểu xe điện và có thể mất tới ba năm.

Theo Reuters