Lời nguyền ‘nghiệt ngã’ trong giới công nghệ Trung Quốc: Lao động ngoài 30 tuổi bị chê là già, nguy cơ bị sa thải luôn rình rập

Laobai, 34 tuổi, nhận ra rằng vị trí của anh tại công ty phát triển ứng dụng chia sẻ video ngắn Kuaishou có thể gặp nguy khi một đồng nghiệp 35 tuổi mới bị sa thải.

“Tôi vừa sốc vừa lo. Tôi nhận ra rằng hoàn cảnh của chúng tôi rất giống nhau và điều tương tự có thể sớm xảy ra với tôi”, Laobai nói, sử dụng biệt danh để tránh rắc rối từ công ty cũ.

Và rốt cục thì, chỉ vài tháng sau sinh nhật lần thứ 35 của mình, Laobi đã bị sa thải trong một cuộc tái cơ cấu công ty. Kuaishou đang sa thải những nhân viên cấp dưới ở độ tuổi ngoài 30, theo 5 người biết cuộc tái cơ cấu này chia sẻ, bao gồm cả nhân viên hiện tại và nhân viên cũ.

Cái gọi là lời nguyền tuổi 35 từ lâu đã gây khó khăn cho những người lao động thuộc các ngành nghề lao động trí óc. Trong đó, những nhân viên đứng tuổi được cho là ít sẵn sàng chấp nhận làm việc nhiều giờ vì còn vướng bận việc gia đình.

Khi lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc lao đao, hàng chục nghìn việc làm đã bị cắt giảm trong vài tháng qua, và những người lao động đứng tuổi đặc biệt dễ bị tổn thương. Các công ty công nghệ không hề giấu giếm việc ưu ái những người lao động trẻ và chưa lập gia đình.

“Chủ nghĩa tuổi tác trong lĩnh vực công nghệ là một vấn đề lớn. Luật sư lao động Yang Baoquan có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết: Có quan niệm cho rằng những người lao động lớn tuổi không theo kịp công nghệ mới nhất, không đủ năng lượng để theo kịp công việc nặng nhọc và thậm chí còn phải trả lương nhiều hơn.

Mặc dù luật lao động của Trung Quốc cấm người sử dụng lao động phân biệt đối xử dựa trên các đặc điểm như dân tộc, giới tính và tôn giáo nhưng lại không đề cập rõ ràng đến tuổi tác. Nhưng Yang cho biết một số người đã giải thích luật một cách rộng rãi hơn là cấm phân biệt đối xử với người lớn tuổi. Điều này khiến nhiều người sử dụng lao động sẽ không đưa ra lý do rõ ràng về tuổi tác để sa thải.

Các giám đốc điều hành công nghệ Trung Quốc từ lâu đã công khai bày tỏ ưu tiên đối với những người lao động trẻ tuổi. Năm 2019, chủ tịch Tencent Martin Lau đã công bố kế hoạch cải tổ 10% giám đốc điều hành của công ty, cho biết “công việc của họ sẽ được đảm nhận bởi những người trẻ hơn và nhiệt huyết”. Giám đốc Robin Li của Baidu, trong một bức thư nội bộ vào năm 2019, đã công bố kế hoạch trẻ hóa công ty bằng cách tuyển dụng nhiều lao động sinh sau năm 1980 và 1990”.

Suy nghĩ này đã ăn sâu vào hầu hết các công ty công nghệ.

“Trong độ tuổi từ 20 đến 30, hầu hết mọi người đều tràn đầy năng lượng. Bạn sẵn sàng tiến về phía trước và hy sinh bản thân vì công ty hơn. Nhưng một khi bạn trở thành bố mẹ và cơ thể bắt đầu già đi, bạn làm thế nào để theo kịp lịch trình 996 (chế độ làm việc khuyến khích hoặc ép buộc nhân viên làm việc từ 9h sáng tới 9h tối, 6 ngày mỗi tuần)?”, một cựu giám đốc bán hàng tại hãng giao đồ ăn lớn nhất Trung Quốc Meituan cho biết.

Dữ liệu cho thấy ByteDance, công ty sở hữu ứng dụng video TikTok và gã khổng lồ thương mại điện tử Pinduoduo, có lượng tân binh trẻ nhất trong số các công ty công nghệ Trung Quốc. Độ tuổi trung bình của nhân viên của tại ByteDance là 27, theo số liệu mới nhất từ trang mạng chuyên nghiệp Maimai từ năm 2020. Độ tuổi trung bình của nhân viên tại Kuaishou là 28, còn tại ứng dụng gọi xe DiDi là 33. Theo Tổng Công hội Trung Quốc, độ tuổi trung bình của người lao động ở Trung Quốc là 38,3.

Xu hướng này càng trở nên phổ biến hơn với làn sóng sa thải ngày càng tăng trong lĩnh vực công nghệ, do nền kinh tế suy thoái và những lo ngại về quy định.

Lời nguyền tuổi 35 là mối lo chính đối với giới công nghệ. Một khảo sát của nền tảng tuyển dụng Lagou Zhaopin năm ngoái cho thấy 87% lập trình viên “rất lo lắng” về việc bị sa thải hoặc không thể tìm được công việc mới sau khi bước sang tuổi 35.

Nhiều cơ quan công vụ Trung Quốc hạn chế kỳ thi tuyển công chức đối với những người từ 35 tuổi trở lên. Các quảng cáo tuyển dụng nhân viên trong lĩnh vực dịch vụ, bao gồm cả nhà hàng và khách sạn, tìm kiếm những ứng viên trẻ hơn. Điều này khiến các nhân viên công nghệ ở độ tuổi 30 muốn thay đổi nghề nghiệp hoặc tìm việc làm tạm thời tạm thời gặp khó.

Một lập trình viên 38 tuổi gần đây đã bị một tập đoàn gọi xe lớn sa thải cho biết việc tìm kiếm công việc mới rất khó khăn. “Thị trường việc làm rất tệ, thậm chí còn tệ hơn năm ngoái, đặc biệt đối với những kỹ sư đứng tuổi như tôi”, anh nói.

Theo FT