Lợi nhuận trăm tỷ của các công ty chứng khoán đến từ đâu?

Thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục tăng điểm trong quý III/2023, đây cũng là quý tăng thứ 3 liên tiếp. Động lực tăng của thị trường chủ yếu đến từ xu hướng hạ nhiệt của mặt bằng lãi suất trong nền kinh tế nhờ các chính sách hỗ trợ của NHNN. Tính toán cho thấy VN-Index tăng hơn 3% so với đầu quý.

Đáng chú ý, giá trị giao dịch bình quân trong kỳ đạt 21.174 tỷ đồng với khối lượng giao dịch bình quân đạt hơn 946,94 triệu cổ phiếu; tương ứng tăng 56,04% về giá trị bình quân và tăng 71,62% về khối lượng bình quân so với cùng kỳ năm 2022.

Với sự hồi phục của thị trường chứng khoán cả về mặt điểm số và thanh khoản, nhiều công ty chứng khoán công bố BCTC quý III/2023 với các con số lãi ròng tăng trưởng tích cực so với cùng kỳ năm ngoái. Số liệu cho thấy tổng lợi nhuận nhóm này trong kỳ ước đạt gần 7.000 tỷ đồng, tăng 23% so với quý II liền kề  và gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức lợi nhuận cao nhất trong vòng 6 quý trở lại đây.

CTCP Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) đứng đầu lợi nhuận quý III/2023 của nhóm chứng khoán với lãi ròng đạt 915 tỷ đồng, tăng trưởng gần 58% so với cùng kỳ năm ngoái. TCBS cho biết lợi nhuận công ty tăng mạnh nhờ vào loạt hoạt động kinh doanh như hoạt động cho vay ký quỹ và phải thu ứng trước tiền bán; nghiệp vụ bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán và tư vấn tài chính; và khoản lãi bán tài sản tài chính (trong đó phần tăng chủ yếu nhờ vào chứng chỉ tiền gửi).

Xếp ở vị trí á quân là CTCP Chứng khoán SSI (HoSE: SSI). Quý III/2023 ghi nhận doanh thu hoạt động SSI đạt 1.886,82 tỷ đồng, tăng gần 47% so với cùng kỳ 2022. Trong đó, lãi từ các tài sản tài chính FVTPL đạt 752 tỷ đồng, tăng 75% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, mảng môi giới chứng khoán SSI cũng tăng 57% lên 535 tỷ đồng; khoản cho vay và phải thu 430 tỷ đồng, tương đương tăng 6%. Trừ đi các chi phí và thuế, lãi ròng SSI tăng 119,5% lên đến 678,4 tỷ đồng. Một điểm nhấn đáng chú ý khác trên BCTC của SSI là lãi từ các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (HTM) quý III đạt 113 tỷ đồng, tăng gần 40% so với cùng kỳ.

Về phía CTCP Chứng khoán VnDirect (HoSE: VND), mảng tự doanh đã hỗ trợ đáng kể cho hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán này. Theo đó, lãi từ tài sản tài chính ghi nhận qua lãi/lỗ (FVTPL) chiếm tới hơn phân nửa cơ cấu doanh thu, lên đến 925 tỷ đồng, tăng 38% so với cùng kỳ. Ngược lại, lỗ từ các tài sản FVTPL giảm gần 57% còn 281 tỷ đồng. Tính ra, VND lãi đến 644 tỷ đồng từ hoạt động tự doanh, so với cùng kỳ chỉ đạt 24 tỷ đồng. Ngược với hoạt động tự doanh, lãi từ cho vay margin của VND giảm nhẹ 5% xuống gần 358 tỷ đồng; trong khi đó mảng môi giới tăng 19% lên 301 tỷ đồng.

Trừ đi các chi phí và thuế, lãi ròng VND đạt 636 tỷ đồng, gấp gần 7 lần cùng kỳ.

Tính toán cho thấy 3 công ty chứng khoán "top" lợi nhuận quý III/2023 đạt tổng cộng 2.261 tỷ đồng lãi ròng, chiếm đến 40% lợi nhuận toàn nhóm.

Đứng ở vị trí tiếp theo là CTCP Chứng khoán VPS (VPS) với doanh thu hoạt động quý III/2023 giảm 19% xuống 1.866 tỷ đồng. Dù vậy, nhờ việc tiết giảm mạnh các chi phí, VPS vẫn báo lãi sau thuế 266 tỷ đồng, tăng nhẹ 1% so với cùng kỳ năm ngoái.

CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS) cũng gây chú ý với lãi sau thuế quý III/2023 tăng 36% đạt gần 241 tỷ đồng. VPBankS cho biết lợi nhuận trong kỳ tăng mạnh nhờ vào việc đa dạng hóa danh mục đầu tư, tăng thị phần và quy mô cho vay, đồng thời công ty đưa ra các chương trình thúc đẩy bán hàng, đa dạng sản phẩm kinh doanh phục vụ khách hàng cá nhân và tổ chức, dẫn đến số lượng khách hàng tăng lên đáng kể. Từ đó, doanh thu các mảng như đầu tư tự doanh, môi giới chứng khoán, cho vay margin, tư vấn đầu tư tài chính… đều tăng.

Ngoài các đơn vị kể trên, top lợi nhuận các công ty chứng khoán trong quý III/2023 còn có Chứng khoán HSC (214 tỷ đồng – tăng gần 29,7%), VIX Securities (199,2 tỷ đồng - tăng 126,3%), SHS (199 tỷ đồng – tăng 125,6%), FPTS (183,6 tỷ đồng – cùng kỳ lỗ), VCI (179 tỷ đồng – tăng 46,7%), MBS (166,3 tỷ đồng – tăng 37,2%)….