Luật riêng cho nợ xấu: Gỡ được nút thắt?

Kỳ vọng

Trong báo cáo về dự thảo, NHNN nhận định, sau quá trình triển khai các đề án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu các TCTD, mặc dù đã đạt được nhiều kết quả nhất định, nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế như: Nhiều TCTD phải trích lập dự phòng rủi ro lớn khiến hiệu quả kinh doanh không cao, thậm chí, nhiều TCTD thua lỗ; tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã kiểm soát ở mức dưới 3% nhưng nợ xấu có xu hướng tăng trở lại về quy mô, tính đến 31/12/2016, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ xấu do Công ty quản lý tài sản các TCTD (VAMC) quản lý và nợ tiềm ẩn thành nợ xấu có khả năng lên đến 8,86% tổng dư nợ do khâu xử lý tài sản bảo đảm và xử lý nợ xấu còn nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được giải quyết...

Cùng với đó, pháp luật về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm còn nhiều bất cập. Ví dụ như về quyền thu giữ tài sản, Bộ luật Dân sự 2015 đã bỏ quyền thu giữ tài sản đảm bảo của bên nhận bảo đảm, trừ trường hợp luật liên quan có quy định khác. Về quyền nhận tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất thì lại liên quan đến quy định của Luật Đất đai: Trong quá trình VAMC xử lý nợ đã mua, khách hàng vay đồng ý bổ sung thêm tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhưng theo các quy định tại Luật Đất đai 2013, VAMC không được nhận thế chấp quyền sử dụng đất…

Với những bất cập nêu trên, tại cuộc họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật ngày 11/4, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, các vướng mắc pháp lý hầu hết liên quan đến quy định tại các Luật nên để xử lý triệt để các bất cập, khó khăn, vướng mắc này thì cần ban hành Luật riêng để xử lý các khó khăn, vướng mắc trong quá trình cơ cấu lại hệ thống TCTD yếu kém và xử lý nợ xấu.

“Việc ban hành các Luật riêng về cơ cấu lại các TCTD và xử lý nợ xấu là yêu cầu cấp thiết để tạo khuôn khổ pháp lý xử lý TCTD yếu kém và xử lý nợ xấu, thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; đồng thời, đây cũng là yêu cầu cấp bách của thực tiễn để thực hiện hiệu quả, khả thi việc cơ cấu lại TCTD gắn với xử lý nợ xấu, góp phần tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, an toàn, hiệu quả của hệ thống TCTD, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền”, lãnh đạo NHNN nêu rõ.

Chờ cụ thể hóa

Nói về việc NHNN đưa ra lấy ý kiến về dự thảo Dự án nêu trên, Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch HĐTV Công ty luật Basico cho rằng, Luật này ra đời sẽ mang lại hiệu quả to lớn vì giải quyết được những vướng mắc mấu chốt nhất trong thực tế của tái cơ cấu TCTD và xử lý nợ xấu. Theo đó, dự thảo sẽ tăng được quyền chủ động cho TCTD, bởi theo quy định hiện hành, việc xử lý tài sản, phát mại tài sản phụ thuộc chủ yếu vào tòa án nên mất thời gian xử lý, khách hàng tìm cách chống đối.

“Tuy nhiên, thời điểm hiện tại chưa thể nói trước được điều gì vì mới chỉ là dự thảo được NHNN công bố lấy ý kiến. Bản dự thảo này còn thu nhận ý kiến đóng góp, trình Chính phủ, sửa đổi, mất thêm thời gian chờ đợi để ban hành và có hiệu lực… nên có thể còn những thay đổi”, Luật sư Trương Thanh Đức cho hay.

Đồng tình với quan điểm trên, chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Minh Phong cho rằng, với những bất cập trong việc tái cơ cấu TCTD và xử lý nợ xấu hiện nay, “cứ có luật là tốt rồi”. Có luật, có hành lang pháp lý thì việc giải quyết vướng mắc sẽ hiệu quả, cụ thể, giảm sự chồng chéo, mâu thuẫn giữa các quy định pháp luật hiện nay.

Cũng tại cuộc họp Chính phủ nêu trên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ sự đồng tình với NHNN khi ban hành luật riêng để xử lý những “nút thắt” tồn tại lâu năm của ngành ngân hàng. Thủ tướng cho rằng, “nếu chậm trễ sẽ làm ảnh hưởng tới quá trình điều hành kinh tế - xã hội”. Vì thế, Thủ tướng đồng ý với phương án xây dựng 2 văn bản để trình Quốc hội, gồm dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu và dự thảo một luật sửa nhiều luật (Luật Các TCTD và các luật có liên quan).

Như vậy, việc tái cơ cấu và xử lý nợ xấu của các TCTD trong thời gian tới có nhiều kỳ vọng sẽ đạt hiệu quả cao khi hành lang pháp lý được quy định chặt chẽ, cụ thể.