Mở rộng dịch vụ thu phí không dừng tại các cảng hàng không

Cần thiết

Theo rà soát của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), hệ thống đường dẫn vào nhà ga 21 cảng hàng không hiện nay do ACV quản lý dài khoảng 60 km, có tổng giá trị đầu tư hơn 2.500 tỷ đồng. Đến thời điểm này, tất cả các điều kiện về cơ sở vật chất, giải pháp kỹ thuật, công nghệ để triển khai thu phí không dừng tại các cảng hàng không, sân bay có lưu lượng lớn đã sẵn sàng và có thể triển khai thực hiện.

Việc triển khai thu phí không dừng tại các cảng hàng không, sân bay trên nền tảng hệ thống thu phí không dừng đường bộ đang triển khai được đánh giá là phù hợp và có cơ sở, không chỉ mang lại nhiều lợi ích xã hội, thuận tiện cho người sử dụng dịch vụ, tăng hiệu quả đầu tư của các dự án thu phí điện tử không dừng, mà còn góp phần giải quyết tình trạng ùn tắc đường ra vào các sân bay hiện nay, nhất là các dịp cao điểm lễ, Tết và tại hai đầu sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất.

Tuy nhiên, để triển khai thu phí không dừng tại các trạm thu phí sân bay, cảng hàng không, cần được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương hoặc Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ GTVT quyết định và chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện. Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường dẫn vào nhà ga, cảng hàng không. Đối tượng thu phí tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay là các xe ô tô ra vào khu vực đón trả khách trong khoảng thời gian nhất định tùy theo từng cảng hàng không, sân bay.

Qua tìm hiểu, hệ thống thu phí không dừng đường bộ trên toàn quốc hiện đã triển khai lắp đặt đồng bộ. Đến nay, đã có 90% số phương tiện cả nước mở thẻ, số lượng giao dịch thông qua hệ thống thu phí không dừng chiếm tới hơn 90% tổng số giao dịch qua các trạm thu phí. Việc thu phí không dừng nhằm bù đắp một phần chi phí đầu tư, quản lý, khai thác, bảo trì, tổ chức phân luồng, bảo đảm an ninh trật tự đối với hệ thống đường dẫn vào nhà ga của cảng hàng không, sân bay, tương tự dịch vụ thu phí đường bộ để hoàn vốn đầu tư, quản lý, khai thác, bảo trì.

ACV và các đơn vị liên quan cũng đã thử nghiệm thành công và sẵn sàng đưa hệ thống thu phí không dừng tại một số sân bay có lưu lượng lớn đi vào hoạt động, để từng bước nhân rộng.

Sớm triển khai

ACV cũng đã có văn bản liên quan tới việc triển khai thu phí không dừng tại các cảng hàng không trình Bộ GTVT và đã làm việc với các đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí điện tử không dừng. Song thực tế, việc triển khai thu phí không dừng tại các cảng hàng không đang vướng mắc do quy định về tài khoản thu phí tại Quyết định số 19/2020 của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư số 45/2021 của Bộ GTVT.

Cụ thể, tài khoản thu phí (còn gọi là tài khoản giao thông) được quy định chỉ để trả phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng. Vì vậy, ACV đề nghị Bộ GTVT và Cục Đường bộ Việt Nam chấp thuận cho phép doanh nghiệp triển khai thực hiện hình thức thu phí tự động không dừng (ETC) và hướng dẫn thủ tục pháp lý liên quan đến sử dụng tài khoản giao thông tại các cảng hàng không mà ACV đang quản lý, khai thác. Bên cạnh đó, ACV sẽ lên phương án lắp đặt thiết bị, kết nối hệ thống thu ETC, cơ bản hoàn thiện giải pháp kỹ thuật lắp đặt thiết bị, sẵn sàng để triển khai thu thí điểm tại các cảng hàng không trực thuộc ACV.

Trước đó, Cục Đường bộ Việt Nam đã có văn bản đề xuất Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép các nhà cung cấp dịch vụ thu phí điện tử không dừng triển khai thí điểm mở rộng thêm dịch vụ thu phí điện tử không dừng tại Cảng hàng không Nội Bài và Tân Sơn Nhất trong 6 tháng, trên cơ sở đảm bảo lợi ích xã hội, hiệu quả dự án theo quy định tại Quyết định số 19/2020 của Thủ tướng Chính phủ, làm cơ sở đánh giá, hoàn thiện hành lang pháp lý theo đúng quy định pháp luật.

Cục Đường bộ Việt Nam đang tập trung thực hiện điều chỉnh, bổ sung Quyết định số 19/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng phù hợp với quá trình triển khai thí điểm.

Hiện nay, trung bình mỗi ngày có khoảng 16.000 - 20.000 lượt phương tiện qua trạm thu phí sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Việc tổ chức thu phí ô tô ra vào sân bay theo lối thủ công, nên lái xe phải dừng xe trước trạm thu phí để trả tiền mặt, dẫn tới cảnh ùn tắc, ảnh hưởng tới hình ảnh quốc gia, khi các trạm thu phí sân bay là một trong những "cửa ngõ" đầu tiên đón tiếp khách quốc tế.

Ngày 27/11/2023, ACV đã phê duyệt báo cáo đầu tư và kế hoạch lựa chọn nhà thầu dự án thu phí tự động áp dụng tại 5 cảng hàng không: Nội Bài, Cát Bi, Đà Nẵng, Phú Bài, Tân Sơn Nhất. Sau khi lựa chọn được nhà thầu và ký hợp đồng trong năm, hệ thống thiết bị sẽ được lắp đặt sau 180 ngày. ACV dự kiến đầu tư hơn 214 tỷ đồng bằng nguồn vốn từ quỹ đầu tư phát triển nhằm hiện đại hóa, đồng bộ các hệ thống thu hiện hữu tại các cảng. Hệ thống này giúp giảm ùn tắc giao thông tại các lối ra, vào sân bay, tạo thuận lợi cho khách hàng, nâng cao chất lượng phục vụ hành khách.