Người dùng đã đồng ý điều khoản dịch vụ của Zalo, có được rút lại không?

Đến thời điểm hiện tại, người dùng Zalo xôn xao trước việc nền tảng này cập nhật điều khoản sử dụng mới, trong đó yêu cầu người dùng phải chấp nhận toàn bộ điều khoản, bao gồm nội dung liên quan đến việc xử lý và chia sẻ dữ liệu cá nhân. Nếu không đồng ý, tài khoản có thể bị xóa sau 45 ngày.

Vấn đề nghiêm trọng

Theo TS Nguyễn Tấn Sơn, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Kế toán và Luật, Đại học RMIT Việt Nam, việc nền tảng ra điều kiện “bấm đồng ý hoặc bị xóa tài khoản” đặt ra vấn đề nghiêm trọng về tính tự nguyện.

"Trong pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân, sự đồng ý chỉ được coi là hợp lệ khi người dùng có đầy đủ thông tin, có quyền lựa chọn thực sự và không bị ép buộc. Khi doanh nghiệp đưa ra “tối hậu thư” với mốc thời gian 45 ngày, sự đồng ý này khó có thể xem là tự nguyện đúng nghĩa" - ông Sơn nhận xét.

TS Sơn dẫn chiếu Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (BVDLCN) 2025, trong đó Điều 14 quy định rõ các trường hợp được phép xóa dữ liệu cá nhân, như khi đã hoàn thành mục đích xử lý, hết thời hạn lưu trữ theo quy định, hoặc theo yêu cầu hợp lệ của chính chủ thể dữ liệu. Theo ông, Luật không trao cho doanh nghiệp quyền sử dụng việc xóa tài khoản như một công cụ gây sức ép để buộc người dùng phải chấp nhận cho xử lý dữ liệu cá nhân.

Đáng chú ý, cách làm này còn có nguy cơ vô hiệu hóa các quyền cơ bản của chủ thể dữ liệu được nêu tại khoản 1 Điều 4 Luật BVDLCN 2025, đặc biệt là quyền không đồng ý hoặc rút lại sự đồng ý đối với việc xử lý dữ liệu cá nhân. Việc đặt người dùng vào tình thế “hoặc chấp nhận, hoặc mất tài khoản” khiến quyền lựa chọn trở nên hình thức, đi ngược lại tinh thần bảo vệ dữ liệu cá nhân mà luật hướng tới.

Theo TS Nguyễn Tấn Sơn, việc áp dụng mốc “45 ngày” cũng khó được xem là hành vi tạo điều kiện thuận lợi để người dùng thực hiện quyền của mình, như yêu cầu tại khoản 4 Điều 4 Luật BVDLCN. Ngược lại, điều này có thể bị coi là cản trở việc thực thi quyền bảo vệ dữ liệu cá nhân – hành vi bị nghiêm cấm theo khoản 2 Điều 7 của luật.

“Trong bối cảnh các nền tảng số ngày càng đóng vai trò như hạ tầng xã hội thiết yếu, doanh nghiệp không thể tự trao cho mình quyền đơn phương chấm dứt sự tồn tại của tài khoản gắn với dữ liệu cá nhân chỉ vì người dùng lựa chọn bảo vệ quyền riêng tư của họ” – TS Sơn nhấn mạnh.

Người dùng có quyền yêu cầu xóa dữ liệu?

Ở góc nhìn khác, ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena, cho rằng yêu cầu nền tảng xóa dữ liệu cá nhân chỉ có thể được giải quyết hiệu quả khi được luật hóa đầy đủ và có tính bắt buộc.

Trong thực tế, người dùng đã cung cấp nhiều thông tin cá nhân cho các nền tảng mạng xã hội. Khi họ có nhu cầu rút lại hoặc yêu cầu xóa dữ liệu, quyền này chỉ thực sự có ý nghĩa nếu doanh nghiệp buộc phải tuân thủ theo quy định pháp luật.

Theo ông Thắng, cơ quan quản lý nhà nước cần ban hành các quy định cụ thể, yêu cầu các nền tảng mạng xã hội và doanh nghiệp công nghệ phải xóa toàn bộ dữ liệu liên quan khi nhận được yêu cầu hợp pháp từ người dùng, đồng thời có cơ chế giám sát và chế tài rõ ràng. Việc xóa dữ liệu không thể chỉ dừng ở cam kết mang tính thiện chí của doanh nghiệp, mà phải là nghĩa vụ pháp lý.

Trong trường hợp doanh nghiệp đã nhận được yêu cầu hợp lệ nhưng không thực hiện xóa dữ liệu, hành vi này cần được xác định là vi phạm pháp luật và bị xử lý tương xứng, có thể bao gồm trách nhiệm dân sự hoặc thậm chí trách nhiệm hình sự, tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra.