Nhật Bản có nguy cơ cao bị nền kinh tế lớn nhất châu Âu soán ngôi thứ ba thế giới

Theo dữ liệu kinh tế công bố vào ngày 15/1 của Đức, nước này gần như chắc chắn sẽ vượt qua Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới vào năm 2023.

Tổng sản phẩm quốc nội của Nhật Bản, tính bằng đồng đô la Mỹ, bị ảnh hưởng do đồng yên mất giá so với đồng bạc xanh, trong khi GDP của Đức được thúc đẩy bởi lạm phát.

Theo dữ liệu Đức công bố, GDP danh nghĩa của nước này vào năm 2023 đã tăng 6,3% so với một năm trước lên khoảng 4.120 tỷ euro. Con số này tương đương khoảng 4.500 tỷ USD dựa trên tỷ giá hối đoái trung bình của Ngân hàng Nhật Bản vào năm 2023.

Số liệu thống kê GDP của Nhật Bản trong giai đoạn từ tháng 10 đến tháng 12 năm ngoái sẽ được Văn phòng Nội các công bố vào tháng 2.

Nhưng Công ty Nghiên cứu và Tư vấn Mitsubishi UFJ ước tính GDP danh nghĩa của nước này vào năm 2023 là 591.000 tỷ yên, tương đương khoảng 4.200 tỷ USD. Con số này thể hiện mức tăng 5,7% so với cùng kỳ năm trước của đồng yên nhưng lại giảm 1,2% so với đồng đô do đồng yên suy yếu.

GDP danh nghĩa hàng năm của Nhật Bản sẽ sánh ngang với Đức nếu con số trong quý 4/2023 là khoảng 190 nghìn tỷ yên. Nhưng điều này có vẻ khó xảy ra khi con số trong giai đoạn Q4/2022 là khoảng 147.000 tỷ yên.

GDP danh nghĩa là tổng giá trị gia tăng của hàng hóa và dịch vụ được sản xuất bởi mỗi quốc gia. Đây là một chỉ số quan trọng được sử dụng để so sánh quy mô nền kinh tế của một quốc gia. Hoa Kỳ dẫn đầu thế giới về GDP danh nghĩa, tiếp theo là Trung Quốc.

Sự chuyển đổi thứ hạng giữa Nhật Bản và Đức vào năm 2023 đã được Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo vào tháng 10. Trong khi đồng yên yếu và lạm phát ở Đức góp phần vào sự đảo chiều được dự đoán trước, các nhà kinh tế đã chỉ ra những điểm yếu của nền kinh tế Nhật Bản.

Đức đã vượt qua Nhật Bản về tốc độ tăng trưởng kinh tế trong dài hạn, thu hẹp khoảng cách về quy mô nền kinh tế giữa hai nước. Theo dữ liệu của IMF, nền kinh tế Đức tăng trưởng trung bình 1,2% theo giá trị thực hàng năm từ năm 2000 đến năm 2022, so với mức 0,7% của Nhật Bản.

Shinichiro Kobayashi tại Công ty Nghiên cứu và Tư vấn Mitsubishi UFJ cho biết xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế tổng thể của Nhật Bản đã bị trì trệ, một phần là do tâm lý e ngại rủi ro đã ăn sâu vào các công ty trong ba thập kỷ qua.

Khi bong bóng lạm phát tài sản vào cuối những năm 1980 vỡ tung, các công ty đã thu hẹp quy mô hoạt động bằng cách tinh giảm biên chế và bán bớt tài sản nhàn rỗi.

Khi đồng yên mạnh lên sau sự sụp đổ của ngân hàng đầu tư Mỹ Lehman Brothers vào năm 2008, các nhà sản xuất ô tô và điện tử tiêu dùng đã đẩy mạnh sản xuất ở nước ngoài để tự bảo vệ mình khỏi biến động tỷ giá hối đoái.

Kobayashi cho biết các nhà xuất khẩu đã không thu được lợi nhuận từ việc đồng yên mất giá mạnh kể từ năm 2022 vì họ chọn không đầu tư vào cơ sở sản xuất trong nước. “Xuất khẩu thậm chí còn tăng trưởng nhiều hơn trong quá khứ nếu đồng yên suy yếu xuống còn 140 yên/đô la. Các công ty hiện đang phải trả giá cho việc không đầu tư vào sân nhà”, vị chuyên gia nói.

IMF dự báo Ấn Độ, quốc gia đã vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới vào năm 2023, sẽ vượt qua Nhật Bản về GDP danh nghĩa vào năm 2026, đẩy Nhật Bản xuống vị trí thứ năm trong bảng xếp hạng toàn cầu.

Mặc dù dân số Nhật Bản chưa bằng 1/10 so với Ấn Độ và Trung Quốc, nhưng GDP bình quân đầu người danh nghĩa của Nhật Bản cũng giảm xuống vị trí thứ 21 trong số các nước thành viên OECD vào năm 2022, phản ánh sự suy giảm sức mạnh kinh tế của nước này. Sự mất giá của đồng yên cũng phản ánh sức mạnh kinh tế yếu kém của Nhật Bản, mặc dù nguyên nhân là do nhiều yếu tố.

Theo Asahi Shimbun