Nhiều “điểm nghẽn” trên thị trường BĐS

Từ cuối năm 2013 đến nay, thị trường BĐS đi vào chu kỳ phục hồi và tăng trưởng trở lại mà đỉnh cao là năm 2015, nhưng đã xuất hiện xu thế chững lại trong năm 2016 và tiềm ẩn những yếu tố rủi ro.

Trong khoảng 1.200 dự án BĐS trên địa bàn TP, có khoảng 500 dự án bị ngừng triển khai, phần lớn do giải phóng mặt bằng dở dang, chính là “phần chìm của tảng băng hàng tồn kho”, đã ngốn một lượng vốn lớn của nhà đầu tư, của ngân hàng và của xã hội, tiềm ẩn nhiều hệ quả rủi ro cho thị trường.

HoREA cho rằng, hiện có 5 “điểm nghẽn” trên thị trường BĐS cần sớm giải quyết. Trong đó, “điểm nghẽn” lớn nhất là tiền sử dụng đất, là ẩn số, tạo ra cơ chế “xin - cho”.

Để giải quyết một phần “điểm nghẽn” này và để hỗ trợ doanh nghiệp, TP HCM đã cho phép doanh nghiệp được tạm nộp tiền sử dụng đất dự án ngay sau khi Sở Tài nguyên và Môi trường xác định giá đất, để chủ đầu tư tiếp tục làm các thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng, đã giúp cho doanh nghiệp giảm được khoảng 6 tháng chờ làm thủ tục thẩm định giá đất như quy trình trước đây, góp phần giảm giá thành nhà ở.

Kế đến là “điểm nghẽn” chuyển nhượng dự án BĐS. Do pháp luật quy định chủ đầu tư phải giải phóng mặt bằng và phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên chưa tạo điều kiện cho nhà đầu tư mới thay thế để khởi động lại các dự án đã bị ngưng triển khai hiện nay, cũng như chưa tạo được sự thông thoáng trong thị trường chuyển nhượng dự án.

Bên cạnh đó, “điểm nghẽn” giải phóng mặt bằng; “điểm nghẽn” chính sách tín dụng chưa phù hợp, chưa tạo được nguồn vốn trung hạn, dài hạn cho thị trường BĐS; “điểm nghẽn” thủ tục hành chính kéo dài, ẩn chứa tiêu cực, nhũng nhiễu trong quá trình phê duyệt, thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất.

Qua khảo sát của Sở Xây dựng, Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM, hiện TP có khoảng 500.000 hộ chưa có nhà; khoảng 81.000 hộ cần nhà ở xã hội trong giai đoạn 2016 - 2020. Do vậy, dự báo nhu cầu nhà ở, trong đó phần lớn là nhà ở vừa túi tiền, nhà ở thương mại giá rẻ, nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê giá rẻ trên địa bàn TP trong 10 năm tới có thể lên đến khoảng 1 triệu căn.

Để phát triển thị trường BĐS TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2017 - 2020, HoREA đề xuất sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách, hoàn thiện hệ thống pháp luật. Trước hết đề nghị Quốc hội thông qua Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về đầu tư, kinh doanh nhằm điều chỉnh hiệu quả nền kinh tế và thị trường BĐS, tạo hành lang pháp lý và môi trường kinh doanh minh bạch, thông thoáng hơn; ngăn ngừa và hạn chế tiêu cực, nhũng nhiễu.

Hiệp hội đề nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại xây dựng Quy chế Hoạt động nội bộ ngân hàng theo hướng khuyến khích chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công, nhà thầu tư vấn, nhà cung cấp vật tư, thiết bị, khách hàng đều mở tài khoản giao dịch tại cùng ngân hàng, để tạo điều kiện cho ngân hàng giám sát dòng tiền được sử dụng đúng mục đích, giúp cho chủ đầu tư và các bên liên quan sử dụng vốn tín dụng hiệu quả, tiết kiệm, giảm thiểu rủi ro cho khách hàng.

Hiện nay, HĐND TP đang giữ thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của TP. Do mỗi năm thường chỉ có 2 kỳ họp, cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Thường trực HĐND với UBND TP, các sở, ngành, các quận, huyện để đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển và kiểm soát, giám sát việc sử dụng đất đai của TP.

Thực hiện cơ chế phối hợp “chuỗi 5 nhà” gồm: Nhà đầu tư phát triển dự án; nhà thầu thi công; nhà cung ứng vật tư, trang thiết bị; nhà băng - ngân hàng; Nhà nước.

Trong đó, các cơ quan Nhà nước, cán bộ Nhà nước liêm chính, kiến tạo, hành động, đồng hành với doanh nghiệp, thực hiện cải cách thủ tục hành chính, cơ chế một cửa, điện tử, liên thông, rút ngắn thời gian hành chính, xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin về thị trường BĐS.

Bên cạnh đó, để phát triển ngày càng đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng trong điều kiện nguồn vốn ngân sách của TP có hạn, rất cần cơ chế xã hội hóa đầu tư theo phương thức đổi đất lấy hạ tầng, thông qua các hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), hoặc hợp tác công - tư (PPP). Tuy nhiên, TP cần tính toán chặt chẽ và có cơ chế giám sát để đảm bảo chất lượng, tiến độ công trình, không để phát sinh tiêu cực và sử dụng hiệu quả quỹ đất.

“Phát triển nhà ở xã hội, nhà ở thương mại vừa túi tiền, nhà ở thương mại giá rẻ, nhà ở cho thuê giá rẻ phù hợp với điều kiện thực tiễn của TP là hướng phát triển nền tảng để đảm bảo an sinh xã hội và thị trường BĐS TP phát triển lành mạnh, bền vững”, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA nói.