Những phát hiện sửng sốt nhất năm 2022

Bài chép phạt 2.000 năm trước

Các nhà khảo cổ học vừa phát hiện 18.000 mảnh gốm tại di chỉ Athribis trong thung lũng sông Nile ở Ai Cập vào đầu năm 2022, trong số này có hàng trăm mảnh có một biểu tượng giống nhau được viết trên cả hai mặt trước và sau.

Các nhà nghiên cứu tại Trường ĐH Tübingen (Đức) tin rằng đây là bằng chứng "chép phạt của học sinh nghịch ngợm" từ xa xưa. Ngoài ra, những mảnh gốm này còn bao gồm hóa đơn, bài học ở trường, thông tin giao dịch…

Hàng trăm mảnh gốm được xem là bảng chép phạt thời xưa. Ảnh: Athribis-Project Tübingen

Đường hầm bí mật có thể liên quan đến Nữ hoàng Cleopatra

Tìm thấy lăng mộ mất tích của Nữ hoàng Cleopatra được xem là "chén thánh" của giới khảo cổ học và một nhóm nhà khoa học của Trường ĐH Santo Domingo (Dominica) có thể đã tìm được lối vào.

Vào tháng 11-2022, Bộ Du lịch và cổ vật Ai Cập thông báo nhóm trên đã định vị được một đường hầm dài hơn 1.300 m, nằm dưới mặt đất hơn 12 m tại một di chỉ quanh một đền thờ ở thành phố đổ nát Taposiris Magna.

Cho đến nay, họ đã tìm được ở đây hơn 1.500 tạo vật, bao gồm các bức tượng và đồng xu, theo nhà khảo cổ Katherine Martinez. Tuy nhiên, "phát hiện thú vị nhất là hệ thống đường hầm dẫn đến Địa Trung Hải và các cấu trúc chìm dưới nước" - bà Martinez cho biết và nói thêm họ vẫn đang tiếp tục khai quật.

Một hệ thống đường ngầm bên dưới đền thờ Taposiris Magna có thể dẫn đến nơi yên nghỉ của Nữ hoàng Cleopatra. Ảnh: EPA/Shutterstock

Tự họa "ẩn" của Van Gogh

Thêm một bức tự họa của danh họa Van Gogh vừa được phát hiện và nó nằm ẩn dưới bức tranh vẽ một nữ nông dân. Các nhà bảo tồn nghệ thuật ở Scotland "nhìn" ra được nhờ chiếu X-quang lên bức tranh được vẽ vào năm 1885.

Tia X-quang thường được dùng để khám phá cấu tạo các bức tranh song việc phát hiện một bức tự họa hoàn chỉnh của họa sĩ người Hà Lan đem lại sự ngạc nhiên lớn lao.

Theo Nhà trưng bày quốc gia Scotland (NGS), Van Gogh hay tái sử dụng vải vẽ để tiết kiệm tiền. Các chuyên gia của NGS đang xem xét khả năng tách riêng bức tự họa ra.

Tia X-quang đã soi ra chân dung tự họa của Van Gogh bên dưới một bức tranh khác. Ảnh: Neil Hanna

"Bóng ma" trong phòng tắm hơi

Một vài vị khách bất ngờ xuất hiện tại một nhà tắm hơi ở TP Siena, vùng Tuscany - Ý vào mùa thu năm ngoái. Đó là hơn 20 bức tượng đồng thời La Mã cổ đại còn trong tình trạng tốt.

Được phủ bởi 6.000 đồng xu, những bức tượng này mô tả những vị thần Hy-La như Apollo, Hygieia… Các nhà khoa học tại Trường ĐH Foreigners in Siena đã khai quật nhà tắm cổ đại chìm dưới bùn kể trên trong 3 năm qua.

Chuyên gia Jacopo Tabolli giải thích các bức tượng được chôn theo một nghi thức hiến tế vào khoảng thời gian từ thế kỷ thứ hai trước Công nguyên và thế kỷ I sau Công nguyên. "Họ chôn tượng xuống nước với hy vọng nước sẽ trao tặng lại họ thứ gì đó" - ông Tabolli nói với Reuters.

Một bức tượng đồng 2.300 năm tuổi lộ ra tại nhà tắm cổ đại ở Tuscany. Ảnh: Reuters

Tấm gương chứa bí mật choáng ngợp

Một tấm gương nằm trong nhà kho của Bảo tàng Nghệ thuật Cincinnati (bang Ohio - Mỹ) hóa ra lại là một đồ vật hiếm có không ngờ. Đặc biệt, nó có một bí mật "ma thuật": Nếu chiếu ánh sáng trực tiếp vào nó sẽ hiện ra một tượng Phật đang ngồi.

Người phụ trách mảng nghệ thuật Đông Á của bảo tàng, bà Hou-mei Sung, phát hiện ra bí mật này vào năm 2021 dựa trên một "linh cảm", sau khi bà để ý thấy tấm gương này giống với những "tấm gương ma thuật" có từ thời Edo ở Nhật Bản.

Bà Sung và một nhà bảo tồn chiếu đèn điện thoại vào tấm gương, lập tức một hình ảnh nhạt nhòa hiện ra trên bức tường trước mặt. Sau nhiều thử nghiệm với ánh sáng tập trung hơn, cuối cùng hình ảnh rõ ràng của Đức Phật A Di Đà hiện ra.

"Chúng tôi vô cùng phấn khích" - bà Sung kể với đài CNN hồi tháng 7-2022, thời điểm bảo tàng công bố phát hiện của mình. Chỉ một vài cơ sở trên thế giới có gương ma thuật trong bộ sưu tập của mình.

Tấm gương "ma thuật" 400 tuổi làm hiện ra hình ảnh Phật A Di Đà một khi ánh sáng được chiếu vào đúng cách. Ảnh: Cincinnati Art Museum

Viên kim cương hồng khổng lồ ở Angola

Mùa hè năm ngoái, công ty khai mỏ Lucapa Diamond (Úc) thông báo họ có thể đã tìm thấy viên kim cương hồng lớn nhất trong vòng 300 năm qua. Được đặt tên là Lulo Rose, viên đá 170 carat này có xuất xứ từ Angola.

Kim cương hồng hiếm hơn kim cương trắng và thường có giá cao hơn. Viên kim cương hồng 11,15 carat có tên "Williamson Pink Star" bán được gần 60 triệu USD vào tháng 10-2022 trong khi viên "Pink Star Diamond" 59,60 carat lập kỷ lục về giá - 71 triệu USD - vào năm 2017.

Lulo Rose có thể là viên kim cương hồng lớn nhất trong 300 năm qua. Ảnh: Lucapa Diamond Company

Thị trấn La Mã dưới lòng đất Anh

Dự án xây dựng tuyến đường sắt cao tốc HS2 ở Anh đã dẫn đến một trong những phát hiện rùng mình nhất năm 2022 - tàn tích của một khu giao thương La Mã gần Northamptonshire vào tháng 1. Họ tìm thấy một con đường và hơn 30 nhà tròn cũng như nhiều xưởng, lò nung, giếng nước, trang sức, mỹ phẩm, gốm…

Dựa vào những gì tìm thấy, cơ quan chức năng tin rằng nơi này từng là một "khu vực nhộn nhịp với nhiều hoạt động" và là nơi cư ngụ của những cư dân giàu có trong ngành thương mại và công nghiệp.

Hình ảnh chụp từ trên không của địa điểm khảo cổ mang tên Blackgrounds Roman. Ảnh: Courtesy HS2 Ltd