Những toà nhà trống chỗ trên đất vàng hé lộ quả bom nợ hẹn giờ

Ở New York và London, chủ sở hữu các tòa tháp văn phòng lấp lánh đang loay hoay trong núi nợ. Chủ trung tâm mua sắm lớn nhất ở trung tâm thành phố San Francisco đang muốn tháo lui. Một tòa nhà chọc trời mới xây ở Hồng Kông, Trung Quốc mới chỉ được thuê ¼ diện tích.

Tình trạng bết bát đang len lỏi bên trong lĩnh vực bất động sản thương mại giống như vết hoại tử, có thể lan ra nền kinh tế toàn cầu. Ngay cả khi thị trường chứng khoán phục hồi và các nhà đầu tư hy vọng lãi suất sẽ không tăng nữa, những rắc rối hiện hữu có lẽ sẽ chưa biến mất trong nhiều năm tới.

Sau một thời gian dài điên cuồng mua sắm do tiền rẻ, chủ sở hữu và người vay đang phải vật lộn với những thay đổi khi lãi suất tăng trong khi nhu cầu, thói quen của người dân thay đổi mạnh mẽ hậu đại dịch Covid-19.

Chỉ riêng ở Mỹ, 1,4 nghìn tỷ USD khoản vay liên quan tới bất động sản thương mại sẽ đáo hạn trong năm nay và năm tới. Khi đến hạn trả nợ, các chủ nợ sẽ phải đối mặt với việc trả khoản tiền gốc khổng lồ. Sẽ có nhiều người lựa chọn vỡ nợ thay vì cố tiếp tục.

Đó không phải viễn cảnh xa xôi. Hiện tại, Blackstone, Brookfield và Pimco nằm trong nhóm các chủ sở hữu lựa chọn ngừng thanh toán nợ của một số tòa nhà khi họ có cách thức sử dụng tiền mặt và tài nguyên tốt hơn.

“Mọi người sẽ không dễ dàng từ bỏ tài sản của mình trừ khi họ chẳng nhìn thấy chút hy vọng nào trong việc giữ lại chúng”, Harold Bordwin của Keen-Summit Capital Partners LLC, trụ sở tại New York, Mỹ cho biết.

Số lượng giao dịch đang giảm xuống và nếu có thể giao dịch, giá cũng giảm rõ rệt. Tại Mỹ, nơi có tỷ lệ quay trở lại văn phòng thấp hơn hẳn so với châu Á và châu Âu, giá các tòa cao ốc văn phòng đã giảm tới 27% kể từ tháng 3/2022 – thời điểm lãi suất bắt đầu tăng. Chi phí xây cao ốc cũng giảm 21% còn chi phí xây dựng trung tâm thương mại giảm 18%. Ở châu Âu, giá văn phòng dự kiến giảm 25% còn ở châu Á là 13%.

Nếu nhìn vào quá khứ, người ta có lý do để tin rằng nỗi đau này sẽ không sớm chấm dứt. Phải mất 6 năm để giá văn phòng ở Mỹ phục hồi sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 dù giai đoạn đó, khủng hoảng chủ yếu bắt nguồn từ bất động sản nhà ở.

“Lần này, chúng tôi nghĩ sẽ mất tới 10 năm”, Richard Barkham, nhà kinh tế trưởng toàn cầu của CBRE Group Inc, cho biết.

Những tai ương trong lĩnh vực bất động sản thương mại sẽ gây thêm căng thẳng cho hệ thống tài chính, vốn đã quay cuồng trong khủng hoảng của lĩnh vực ngân hàng hồi đầu năm. Và khi suy thoái trầm trọng hơn, vấn đề có thể lây lan trên diện rộng.

Câu hỏi đặt ra là liệu vấn đề với bất động sản thương mại có đủ nghiêm trọng để gây bất ổn cho nền kinh tế nói chung hay không. Dù nghe có vẻ không nghiêm trọng như khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản nhà ở nhưng vấn đề này không chỉ nằm trong các tòa nhà chọc trời giữa các đô thị mà nó còn lan tới cả khu vực trung tâm các thị trấn nhỏ, các tòa chung cư ở ngoại ô hay cả những nhà kho rộng lớn.

Và vấn đề này không nằm gọn trong biên giới một quốc gia. Nó kéo dài từ Los Angeles tới Thụy Sĩ hay Hàn Quốc. Những trung tâm tài chính hàng đầu thế giới cũng không tránh khỏi tình trạng này, nhất là khi số người chọn tới văn phòng làm việc đang giảm mạnh.

Tham khảo: Bloomberg