Ông Obama đáp trả tỉ phú Trump

Không hẹn mà gặp, Tổng thống Mỹ Barack Obama và người sắp kế nhiệm mình, tỉ phú Donald Trump, lần lượt đưa ra những quan điểm được xem là “chỏi nhau” về vấn đề an ninh quốc gia hôm 6-12.

Bảo vệ di sản

Trong bài diễn văn cuối cùng về vấn đề này tại căn cứ không quân MacDill ở TP Tampa, bang Florida, ông Obama bảo vệ di sản để lại nhưng cũng không quên đáp trả những chỉ trích của ông Trump dù không nêu đích danh.

Trước hết, tổng thống Mỹ đương nhiệm khẳng định đã rút ra bài học từ một số sai lầm của cuộc xâm lược Iraq dưới thời người tiền nhiệm George W. Bush, qua đó vừa giúp đất nước an toàn hơn vừa tuân thủ luật pháp quốc tế. Chẳng hạn, thay vì triển khai bộ binh, Mỹ và các đối tác đã lập một liên quân quốc tế để phát động chiến dịch không kích tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Iraq và Syria. Nỗ lực này góp phần khiến IS mất hơn phân nửa lãnh thổ và ngày càng khó tuyển mộ tân binh. Ai cũng biết đây là lời lẽ phản bác tỉ phú Trump, người có lần gọi ông Obama là người sáng lập IS sau khi chỉ trích hướng tiếp cận của ông đối với cuộc chiến chống tổ chức này là sai lầm.

Tỉ phú Donald Trump lắng nghe tướng về hưu James Mattis phát biểu tại cuộc tuần hành ở TP Fayetteville hôm 6-12 Ảnh: REUTERS

Không biết có phải do nóng mặt vì bài phát biểu trên hay không mà Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump ngay tối cùng ngày (giờ địa phương) đã công bố chính sách quân sự trước đám đông ủng hộ tại cuộc tuần hành ở TP Fayetteville, bang Bắc Carolina. Ông Trump cho biết nước Mỹ dưới thời ông sẽ tránh những can thiệp không cần thiết vào các cuộc xung đột ở nước ngoài mà tập trung chủ yếu đánh bại chủ nghĩa khủng bố và tiêu diệt IS.

Theo Reuters, đây là điều người ta đã nghe ông Trump nói khi còn tranh cử nhưng vấn đề là ông chưa công khai sẽ làm gì để đạt mục tiêu đề ra. Lấy cớ không muốn để bọn khủng bố biết mình sẽ làm gì, ông chỉ nói chung chung là sẽ “ném bom ồ ạt” các mục tiêu của IS. Ngoài ra, theo lời Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi, ông Trump hứa hẹn tăng cường hỗ trợ về mặt hậu cần cho Baghdad, nơi 5.000 binh sĩ Mỹ đã được triển khai để giúp lực lượng an ninh nước chủ nhà.

Cần chiến lược thông minh

Về điều này, ông Obama có lời khuyên cho người sắp vào Nhà Trắng: Không nên dựa quá nhiều vào hành động quân sự để giải quyết những vấn đề phức tạp của thế giới. Theo ông Obama, thay vì đưa ra những lời hứa hão huyền rằng có thể tiêu diệt chủ nghĩa khủng bố bằng cách thả nhiều bom hơn hoặc triển khai nhiều binh sĩ hơn, điều cần làm là có tầm nhìn dài hạn về mối đe dọa này và theo đuổi một chiến lược thông minh, bền vững. Dù thừa nhận chủ nghĩa khủng bố tiếp tục là nguy cơ với Mỹ trong những năm tới, ông Obama cảnh báo không được đánh đổi các quyền dân sự, truyền thống dân chủ của Mỹ trong cuộc chiến chống hiểm họa này.

Ông Obama có thêm lý do để lo lắng sau khi nội các sắp tới có thêm một người cứng rắn về vấn đề an ninh quốc gia. Cùng ngày 6-12, tỉ phú Trump chính thức đề cử tướng về hưu James Mattis làm bộ trưởng quốc phòng. Hãng tin PTI nhận định việc bổ nhiệm ông Mattis, người gây tranh cãi với phát biểu “thật vui khi bắn một vài người”, báo hiệu nước Mỹ dưới thời ông Trump có thể quyết đoán hơn trong việc bảo vệ các lợi ích ở nước ngoài. Tổng thống tương lai của Mỹ cũng tìm cách gây chú ý bằng lời hứa tăng chi tiêu quân sự để khôi phục sức mạnh quân đội.

Một chỉ trích nữa của ông Obama là nhằm vào ý định cấm người Hồi giáo nhập cảnh và khôi phục biện pháp trấn nước mà ông Trump ủng hộ trước đây. “Mục tiêu của bọn khủng bố là khiến chúng ta hoảng sợ và thay đổi bản chất nền dân chủ của mình” - ông Obama cảnh báo.

Quan điểm của 2 ông cũng khác nhau về số phận nhà tù Guantanamo, nơi giam giữ nghi can khủng bố không qua xét xử. Chủ trương của ông chủ Nhà Trắng hiện nay là đóng cửa cơ sở tai tiếng này và đưa nghi phạm ra xét xử theo luật. Tuy nhiên, phe Cộng hòa cho đến giờ vẫn phản đối nỗ lực của ông Obama trong việc đưa tù nhân ở đó về lãnh thổ Mỹ hoặc sang nước khác để có thể đóng cửa nhà tù. Ông Trump thậm chí còn nói có thể đưa thêm tù nhân mới đến Guantanamo.