Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Doanh nghiệp cần cơ chế, chính sách hơn là tiền hỗ trợ!

Dự thảo vẫn còn nhiều điểm bất cập

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu số liệu cả nước có 1% tổng doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp với số vốn chỉ khoảng 3% tổng vốn đầu tư của cộng đồng doanh nghiệp vào sản xuất, kinh doanh.

Nghị định 210 của Chính phủ về khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn sau 3 năm thực hiện chỉ hỗ trợ được 64 dự án với số vốn rất nhỏ và tác dụng rất hạn chế.

Thống kê cho biết, ngân sách năm 2015 hỗ trợ thí điểm được 200 tỷ đồng cho 40 dự án của 21 địa phương với tổng mức đầu tư khoảng 6.000 tỷ đồng. Năm 2016, ngân sách chỉ bố trí được 185 tỷ đồng làm nguồn vốn thực hiện các chính sách hỗ trợ theo Nghị định 210.

Nhận xét, ông Huệ cho rằng con số trên là quá nhỏ, không giải quyết được gì, trong khi đó thủ tục còn nhiều nhiêu khê, khiến cho doanh nghiệp nản lòng.

Đối với dự thảo nghị định sửa đổi, Phó Thủ tướng cho biết vẫn còn nhiều điểm cần phải xem xét, chỉnh sửa như: tài sản thế chấp để vay vốn ngân hàng, tín dụng, các chính sách hỗ trợ khác…

Phó Thủ tướng nhấn mạnh phải rà soát lại từng điều khoản, đánh giá tính khả thi. Ông đưa ra 4 tiêu chí, gồm: dự thảo đã đúng mong muốn của nhà đầu tư chưa; nếu thực hiện theo thì có chuyển biến không; kinh phí ở đâu; làm thế nào để khi đi vào thực tiễn doanh nghiệp hiểu đúng, làm đúng.

“Phải xem doanh nghiệp cần gì. Giống như Thủ tướng đã từng nói, đừng để ngứa trên đầu mà gãi dưới chân”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết.

Tại hội thảo, bà Thái Hương - TH True Milk đề xuất rằng trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao, các bộ nên thống nhất có quy định chung về chất lượng sản phẩm. Quy định đầu tiên của nông nghiệp phải là chất lượng sản phẩm, vì liên quan đến người tiêu dùng. Doanh nghiệp tự hoạch định cách làm, Nhà nước tập trung vào kiểm định chất lượng.

Bà cũng cho biết đối với điều khoản trong dự thảo quy định về việc đào tạo nhân sự của doanh nghiệp là không cần thiết, doanh nghiệp sẽ lo phần đấy. Nhà nước chỉ cần tập trung vào sản phẩm.

Ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT, TGĐ Công ty giống cây trồng Thái Bình cho biết điều doanh nghiệp mong chờ nhất là được hỗ trợ về thủ tục hành chính, đặc biệt là những doanh nghiệp lớn, họ không cần Chính phủ hỗ trợ về tiền, mà chỉ cần chính sách tốt để yên tâm đầu tư.

Cụ thể, đó là những thủ tục về tiếp cận đất, thu hút đầu tư máy móc, công nghệ hay thủ tục về thuế. Ngoài ra doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp có rất nhiều rủi ro nên chính sách về thuế cần phải khác.

“Dự án đầu tư 100 tỷ đồng mà phải làm nhiều thủ tục, mất công sức, thời gian để nhận 5 tỷ đồng hỗ trợ, doanh nghiệp không làm”, ông nói.

Không đơn thuần hỗ trợ, cần thu hút đầu tư

Nhận xét Nghị định 210 đang quá tập trung vào việc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước trong điều kiện nguồn lực có hạn, Phó Thủ tướng cho biết phải thay đổi, thoát khỏi tư duy này. Cơ chế, chính sách phải là thu hút đầu tư vào trong nông nghiệp chứ không đơn thuần chỉ là hỗ trợ như hiện nay.

Ông nhấn mạnh, doanh nghiệp cần là cơ chế, là chính sách tốt hơn việc hỗ trợ bằng tiền, đấy là chưa kể với điều kiện như hiện nay, nếu hỗ trợ tiền thì ngân sách địa phương sẽ như thế nào.

Thực tế, những ưu đãi hay hỗ trợ bằng tiền, doanh nghiệp không cần bằng giảm thiểu các thủ tục hành chính, công khai quy hoạch, hỗ trợ nông dân xây dựng vùng nguyên liệu, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận công nghệ chế biến, tiếp cận đất đai.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng nêu rõ mục đích cần đạt được là sau khi ban hành Nghị định mới, phải thu hút được mạnh mẽ làn sóng doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn.

Ông đánh giá cao Bộ KH&ĐT đã có bước hoàn thiện Nghị định, đồng thời thể hiện kỳ vọng với việc lấy ý kiến đông đảo các nhà quản lý, khoa học, doanh nghiệp sẽ từng bước hoàn thiện hơn, chính sách khi đưa ra sẽ tác động mạnh mẽ đến cộng đồng.

Dù vậy, ông cũng bày tỏ sau khi lắng nghe các ý kiến, có thể thấy dự thảo Nghị định vẫn “còn xa mới đạt yêu cầu”. Vì về cơ bản, dự thảo vẫn cơ bản giữ như Nghị định 210, chỉ tăng mức hỗ trợ lên trong khi điều kiện ngân sách ngày càng ít đi.

Phó Thủ tướng thẳng thắn: “Nếu cách thức tư duy như Nghị định này thì không bao giờ ra được, ban hành ra mà không có tác dụng gì, không đi vào cuộc sống được thì thà không có chính sách còn hơn”.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ NN&PTNT là Bộ phụ trách, tập trung lãnh đạo đầu tư hơn nữa cho việc xây dựng Nghị định. “Chính phủ rất quyết liệt, anh em chúng tôi được phân công cũng rất lo lắng”, Phó Thủ tướng nói.

Ông nêu rõ, Nghị định trong phạm vi khuôn khổ pháp luật hiện hành, căn cứ vào các Luật Đầu tư, đất đai, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần cụ thể hóa các Luật này. Cách tiếp cận phải tập trung nhiều vào thể chế, chính sách, không phải chủ yếu hỗ trợ về tài chính. Nếu hỗ trợ thì gián tiếp là chủ yếu, thông qua chính sách về tiền thuê đất, thuế, miễn, giảm. Trực tiếp từ tiền của Nhà nước thì tập trung vào đối tượng doanh nghiệp nhỏ, hỗ trợ khuyến khích thành lập doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp trong nông nghiệp, nông thôn, hoặc doanh nghiệp đầu đàn để trở thành thương hiệu quốc gia, có quy mô vùng địa phương nổi trội. Nguồn hỗ trợ không chỉ từ ngân sách Trung ương, địa phương mà qua các quỹ phát triển khoa học công nghệ, lồng ghép các chương trình khác, tạo khung để địa phương tùy khả năng mà bố trí vốn thực hiện.

Ông cũng nhấn mạnh đến việc rà soát lại những quy định hỗ trợ, theo hướng quy định minh bạch, điều kiện thuận tiện, dễ dàng, tránh chuyện không xác định được, thành xin - cho, tiêu cực, hư hỏng cán bộ.