Quyết liệt xử lý vấn nạn sim rác nhằm hạn chế tối đa tình trạng lừa đảo trên không gian mạng

Theo đại diện cục Viễn thông - Bộ TT&TT, sim điện thoại với các ưu điểm như sự phổ cập, dễ tiếp cận, giá thành rẻ… hiện đang là một trong số các công cụ, cùng với các hình thức khác như mạng xã hội, OTT,… để các đối tượng ở Việt Nam, cũng như trên thế giới, lợi dụng thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, bao gồm thực hiện các cuộc gọi lừa đảo, giả danh.

Tương tự như việc ngăn chặn rác, xử lý tội phạm trong không gian thực hiện nay, để ngăn chặn tối đa tình trạng phát tán cuộc gọi rác trên không gian mạng cần sự chủ động vào cuộc của cơ quan, tổ chức có liên quan và của chính người dân.

Bộ TT&TT đã và đang chỉ đạo, đôn đốc các doanh nghiệp viễn thông di động xử lý SIM có thông tin thuê bao không đúng quy định (SIM rác), chuẩn hoá thông tin thuê bao là một trong các biện pháp nhằm ngăn chặn các phương thức đối tượng lừa đảo có thể sử dụng. Bên cạnh đó, còn có việc tăng cường triển khai việc sử dụng cuộc gọi định danh, tin nhắn định danh (Voice brandname); xử lý các website có dấu hiệu lừa đảo…

Các biện pháp nêu trên, cùng với việc từ 01/7/2024, Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu các Giao dịch chuyển tiền ngân hàng (khác chủ tài khoản) hoặc nộp tiền vào ví điện tử trên 10 triệu đồng hoặc tổng giá trị giao dịch chuyển tiền, thanh toán trong ngày vượt quá 20 triệu phải được xác thực bằng sinh trắc học sẽ góp phần hạn chế tối đa tình trạng lừa đảo trên không gian mạng.

Theo báo cáo của các doanh nghiệp viễn thông, ước tính hiện có khoảng 1,62 triệu giấy tờ tương ứng  với khoảng 7,89 triệu SIM thuộc tập thuê bao 1 giấy tờ đang đăng ký từ 04-09 SIM/giấy tờ. Thực hiện chỉ đạo của Bộ, các doanh nghiệp viễn thông di động đã và đang triển khai các biện pháp thông báo đề nghị các thuê bao rà soát, xác minh, làm rõ các SIM mình đang sử dụng, từ đó giúp xử lý các SIM có thông tin không đúng quy định.

Cùng với đó, trong thời gian qua, nhằm bảo đảm bí mật thông tin cho người sử dụng theo nguyên tắc là cá nhân, tổ chức chỉ kiểm tra được thông tin của số thuê bao của mình, không kiểm tra được thông tin của các thuê bao khác theo quy định tại Nghị định 49/2017/NĐ-CP, trên cơ sở trao đổi, thống nhất đề xuất của các nhà mạng, Bộ TT&TT đã đề nghị các doanh nghiệp viễn thông nghiên cứu, thay đổi cú pháp tra cứu từ TTTB thành TTTB + số giấy tờ gửi 1414. Đồng thời, yêu cầu các nhà mạng trong bản tin trả về phải gửi kèm Danh sách các số thuê bao mà Số giấy tờ đang đứng tên đăng ký sử dụng.

Theo báo cáo từ doanh nghiệp, đến thời điểm này, các nhà mạng đều đã xây dựng quy trình tiếp nhận, xác minh xử lý phản ánh của người sử dụng khi phát hiện mình đứng tên sim lạ (các quy trình này đã được các nhà mạng đăng tải trên website của mình hoặc có thể liên hệ tổng đài CSKH của các doanh nghiệp để được hướng dẫn chi tiết).

Đồng thời nhằm bảo đảm quyền lợi của người sử dụng và tính đồng bộ trong quá trình triển khai ngày 20/3/2024 Cục Viễn thông đã có văn bản số 870/CVT-PTHT đề nghị các DNVT: Trong thời gian 01 ngày kể từ thời điểm tiếp nhận phản ánh chính thức của người dùng về số thuê bao mà bản thân không sử dụng (sau khi tra cứu thông tin thuê bao qua 1414), phải tiến hành ngay biện pháp bảo đảm số thuê bao bị phản ánh không còn trong danh sách các số thuê bao của người dùng.

Bộ TT&TT đã quán triệt từ 15/4/2024 các doanh nghiệp viễn thông di động chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu trên thị trường còn xuất hiện SIM được phát triển mới không đúng quy định. Trường hợp phát hiện các vi phạm (như SIM tồn kênh có thông tin thuê bao...), Bộ TT&TT sẽ tổ chức thanh tra xử lý nghiêm các hành vi vi phạm (bao gồm việc xem xét, dừng phát triển mới), đồng thời Bộ sẽ xem xét có văn bản nhắc nhở Người đứng đầu các doanh nghiệp và báo cáo Thủ tướng chính phủ xem xét có hình thức kỷ luật.

Bộ TT&TT khuyến nghị người sử dụng dịch vụ viễn thông trong việc nâng cao nhận thức về các rủi ro cho bản thân và cho xã hội khi sử dụng SIM đăng ký không đúng quy định, chủ động tra cứu thông tin thuê bao, không mua SIM tại các điểm không phải điểm cung cấp dịch vụ viễn thông của doanh nghiệp (hoặc được doanh nghiệp uỷ quyền chính thức).

Người dùng cũng có thể chủ động kiểm tra thông tin (qua cú pháp TTTB + số giấy tờ gửi 1414), đề nghị nhà mạng xử lý các số thuê bao mình không còn sử dụng/không đăng ký và phối hợp cùng các doanh nghiệp thực hiện cập nhật, đăng ký lại thông tin thuê bao khi nhận được thông báo từ doanh nghiệp viễn thông di động.