Ruột thừa: Bộ phận tưởng chừng 'vô dụng' nhưng đầy bí ẩn của cơ thể con người

Mỗi năm, khoảng 300.000 người phải nhập viện vì đau đớn do viêm hoặc vỡ ruột thừa, và không ít người đã thốt lên: "Tại sao chúng ta lại có ruột thừa?". Đây là một câu hỏi thú vị mà khoa học đã cố gắng giải đáp từ lâu. Trong sinh học, ruột thừa được xem là một cơ quan thoái hóa, nghĩa là nó đã trở nên vô dụng trong quá trình tiến hóa của con người. Tuy nhiên, câu chuyện về ruột thừa không đơn giản như vậy.

Ruột thừa: Một phần của sự tiến hóa đa dạng

Ruột thừa là một ống nhỏ, nằm ở chỗ nối giữa ruột non và ruột già. Các loài linh trưởng, gặm nhấm, và thậm chí một số loài thú có túi ở Úc như wombat và cuscus đều có ruột thừa. Điều này cho thấy rằng ruột thừa không chỉ xuất hiện ở con người mà còn tồn tại ở nhiều loài động vật khác. Trên thực tế, ruột thừa đã tiến hóa độc lập tới 32 lần ở các loài động vật có vú khác nhau.

Ngoài ra, còn có những loài động vật có cấu trúc giống như ruột thừa, mặc dù không có manh tràng - túi nhỏ nơi ruột non mở vào ruột già. Những biến thể này có ở một số loài thú mỏ vịt, chim và cá vây tia (Actinopterygians). Điều này đặt ra câu hỏi: nếu ruột thừa là một cơ quan thoái hóa, tại sao nhiều loài động vật lại sở hữu nó?

Một trong những giả thuyết phổ biến là ruột thừa chứa vi khuẩn đường ruột và đóng vai trò nhất định trong hệ thống miễn dịch. Đôi khi, các bệnh liên quan đến đường ruột có thể tàn phá các vi khuẩn đường ruột sống trong ruột của chúng ta. Các nhà khoa học cho rằng ruột thừa là nơi chứa vi khuẩn đường ruột và có thể giúp tái tạo lại chúng.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng ruột thừa ở hầu hết các loài động vật đều có mô lymphoid - nơi tế bào lympho hoạt động và trưởng thành. Điều này cho thấy ruột thừa có vai trò cung cấp khả năng miễn dịch. Ở một số loài động vật như thỏ và một vài loài gặm nhấm khác, ruột thừa còn hỗ trợ tiêu hóa các vật liệu thực vật cứng bằng cách chứa vi khuẩn phân hủy cellulose thành chất dinh dưỡng dễ tiêu hóa. Trong số các loài ăn nhiều thực vật khó tiêu, ruột thừa có vẻ lớn hơn và hữu ích hơn.

Charles Darwin từng cho rằng ruột thừa là một cơ quan thoái hóa, dựa trên giả thuyết rằng tổ tiên của con người hiện đại là động vật ăn cỏ, có ruột già lớn hơn để tiêu hóa cellulose. Tuy nhiên, khi con người chuyển sang chế độ ăn ít thực vật và nhiều trái cây hơn, phần ruột già thừa đã teo lại thành ruột thừa.

Mặc dù lý thuyết của Darwin có tính thuyết phục trong bối cảnh của nó, nhưng công nghệ hiện đại đã mang lại bằng chứng mới về chức năng của ruột thừa. Bằng chứng này hỗ trợ cho giả thuyết rằng ruột thừa vẫn có vai trò trong chức năng miễn dịch và vi khuẩn đường ruột. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp, như tại sao chỉ một số loài động vật có ruột thừa còn những loài khác thì không.

Những câu hỏi chưa được giải đáp

Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về ruột thừa, nhưng vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp. Tại sao chỉ một số loài động vật có ruột thừa còn những loài khác thì không? Nếu ruột thừa có vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch và vi khuẩn đường ruột, tại sao không phải tất cả các loài động vật đều có nó?

Các bác sĩ phẫu thuật thường cắt bỏ ruột thừa như một biện pháp phòng ngừa khi thực hiện phẫu thuật bụng. Tuy nhiên, bằng chứng mới cho thấy rằng cắt bỏ ruột thừa có thể gây hại. Những người đã cắt ruột thừa có thể gặp khó khăn hơn trong việc phục hồi sau nhiễm trùng đường ruột do sự gia tăng quá mức của vi khuẩn C. difficile.

Mặc dù vậy, nếu ruột thừa của bạn sắp vỡ, bạn vẫn phải cắt bỏ nó. Điều này cho thấy rằng ruột thừa có thể có vai trò quan trọng trong cơ thể, nhưng trong trường hợp viêm hoặc vỡ, việc cắt bỏ nó là cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bạn.

Ruột thừa, mặc dù được coi là một cơ quan thoái hóa, nhưng nó vẫn chứa đựng nhiều bí ẩn và có thể có vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch và vi khuẩn đường ruột. Các nghiên cứu tiếp tục về ruột thừa có thể mở ra nhiều bí mật về chức năng và vai trò thực sự của bộ phận này trong cơ thể chúng ta và các loài động vật khác.

Điều này cho thấy rằng trong y học và sinh học, chúng ta vẫn còn nhiều điều cần phải khám phá và hiểu rõ hơn về những bộ phận tưởng chừng "vô dụng" của cơ thể.