Sẽ có cơ chế thuế, phí để E5 rẻ hơn xăng truyền thống

PV: Thưa ông, Chính phủ đã chính thức thông báo chấm dứt hoàn toàn việc bán xăng truyền thống RON92 từ ngày 1-1-2018 và thay thế bằng xăng E5. Tuy nhiên, hiện nay dư luận vẫn đang băn khoăn về nguồn cung E100 để phối trộn, trong bối cảnh nhiều dự án nhiên liệu sinh học do PVN đầu tư đang “đắp chiếu”.

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Hiện nay, tổng nhu cầu xăng của cả nước, kể cả RON 95, RON 92, E5 là 7,4 triệu m3; trong đó, riêng xăng RON 92 là 5,4 triệu m3. Để thực hiện được lộ trình thì phải thay thế 5,4 triệu m3 này bằng E5, đồng nghĩa với việc nhu cầu E100 để phối trộn sẽ khoảng 250.000 – 270.000m3/năm (E5 có tỷ lệ phối trộn 5% E100 và 95% xăng RON 92 – PV).

Hiện chúng ta có 4 nhà máy E100 tại Dung Quất, Đồng Nai, Bình Phước, Phú Thọ, trong đó có 2 nhà máy của Tùng Lâm đang hoạt động với công suất khoảng 200.000m3/năm; 2 nhà máy tại Dung Quất và Bình Phước đang tạm dừng hoạt động cũng có công suất tương tự. Nếu cả 4 nhà máy này đi vào hoạt động trong năm nay thì chúng ta sẽ có nguồn cung khoảng 400.000m3 E100, hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu.

Tôi cũng nói luôn về hạ tầng, trong tổng số 26 DN đầu mối, có 5 đầu mối đã có trạm trộn xăng E5, tập trung vào các đầu mối lớn như Petrolimex, PV Oil, Mipec, Saigon Petro, Nam Hậu, với công suất đáp ứng được khoảng 2,9 đến hơn 3 triệu m3 xăng E5 một năm. Theo chỉ đạo của Bộ Công Thương, từ nay đến cuối năm, Petrolimex và PV Oil sẽ tiếp tục mở rộng, phát triển thêm trạm trộn, dự kiến sẽ đạt tổng công suất khoảng 6 triệu m3 vào cuối năm. Như tôi đã nói ở trên, nhu cầu E5 chỉ từ 5 – 5,4 triệu m3 nên công suất trạm trộn cũng sẽ đảm bảo nhu cầu tiêu thụ trên toàn quốc.

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng.

PV: Một vấn đề nhiều năm nay đã được các DN và cửa hàng xăng dầu liên tục kiến nghị là giá của xăng E5 phải hấp dẫn hơn. Bộ Công Thương sẽ xử lý vấn đề này như thế nào để khuyến khích người tiêu dùng sử dụng E5?

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Tại thời điểm hiện nay, giá cơ sở của xăng E5 rẻ hơn xăng truyền thống khoảng 200 đồng/lít, và rõ ràng người tiêu dùng vẫn đang chọn xăng truyền thống. Tôi cho rằng, mức chênh lệch này vẫn chưa đủ hấp dẫn. Theo một số ý kiến, sự hấp dẫn sẽ tăng lên nếu mức chênh lệch trên 1.500 – 2.000 đồng/lít. Tuy nhiên, mức cụ thể như thế nào thì Bộ Công Thương sẽ phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu, thông qua các chính sách cụ thể về thuế và phí để tạo chênh lệch hợp lý.

PV: Vừa rồi, Chính phủ đã có thông điệp rất rõ là sẽ không đưa ra các chính sách làm giảm thu ngân sách. Việc tạo cơ chế thuế, phí để E5 có giá hấp dẫn hơn chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu của nhà nước. Liệu các cơ chế này có nhận được sự ủng hộ của Chính phủ?

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Tôi cho rằng, nguồn thu ngân sách không chỉ trực tiếp từ tiêu thụ xăng. Khi chúng ta có chính sách khuyến khích người tiêu dùng tiêu thụ E5 thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà máy nhiên liệu sinh học phát triển sản xuất, kinh doanh, sẽ có đóng góp vào ngân sách. Trong một hoàn cảnh nào đó, chúng ta có thể giảm thuế, giảm phí ở mặt hàng này, nhưng tăng thu ở mặt hàng khác. Về tổng thể, thu ngân sách nhà nước trên bình diện vĩ mô có thể không giảm đi, thậm chí sẽ tăng.

PV: Như những thông tin ông đã chia sẻ, có thể hiểu là chính sách thuế, phí đối với mặt hàng này đến nay vẫn chưa được định hình cụ thể?

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Chính sách về E5 thì đã có, nhưng cơ chế về giá, thuế, phí chưa đủ hấp dẫn, chúng tôi sẽ xem xét, rà soát để điều chỉnh.

PV: Nhiều nguồn tin cho rằng hiện giá thành E100 trong nước cao hơn giá nhập khẩu khá nhiều (do dùng nguồn nguyên liệu giá cao và công nghệ khá lạc hậu). Điều này cũng là một phần nguyên nhân vì sao E5 chưa hấp dẫn, vì giá E100 đưa vào tính giá cơ sở hiện nay là giá thành sản xuất của Tùng Lâm. Vậy tại sao trong lộ trình, chưa thấy Bộ đề cập đến việc nhập khẩu E100 để giảm giá thành?

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Hiện nay chưa có ai nhập khẩu E100 về Việt Nam cả, nên nói rằng giá rẻ hơn giá bán của Tùng Lâm thì chưa đủ thông tin. Có thể giá sản xuất ở Brazil hay Mỹ rẻ hơn, nhưng còn vận chuyển, thuế nhập khẩu... thì về đến Việt Nam, giá chưa chắc đã thấp hơn giá sản xuất trong nước. Tuy nhiên, quan điểm là chúng ta sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, các đầu mối kinh doanh xăng dầu trong nước có thể nhập khẩu nhiên liệu sinh học ở nước ngoài về để tạo ra tính cạnh tranh.

Phải thấy rằng, chúng ta có nhiều mục tiêu phải hướng tới: vừa thúc đẩy sản xuất, kinh doanh nhiên liệu sinh học trong nước, nhưng mặt khác cũng phải bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, tránh trường hợp không đa dạng được nguồn cung, các nhà máy ethanol trong nước có thể lợi dụng vị thế độc quyền, vị thế chiếm lĩnh thị trường của mình để làm tổn hại đến lợi ích của khách hàng.

PV: Như ông đã đề cập ở trên, ngoài công suất của Tùng Lâm, nguồn cung E100 vẫn bị thiếu hụt khoảng 50.000 – 70.000m3, phụ thuộc vào việc tái khởi động 2 dự án ethanol Bình Phước và Dung Quất. Tuy nhiên, các dự án đó rơi vào tình trạng “đắp chiếu” vì giá thành quá cao. Liệu người tiêu dùng có phải chịu mức giá cao đó không?

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Đúng là chúng ta có nhiệm vụ phải khởi động lại 2 nhà máy đó trong năm 2017. Dù vậy, đương nhiên khi cung ứng sản phẩm ra thị trường, các nhà máy phải cạnh tranh với các sản phẩm khác. Không có lý gì Tùng Lâm bán ra 13.000 đồng/lít E100 mà các nhà máy khác lại bán cao hơn. Chưa kể, chúng ta hoàn toàn cho phép các đầu mối kinh doanh xăng dầu có thể nhập khẩu nhiên liệu sinh học, nếu họ thấy rằng mua ở nước ngoài có lợi hơn.

Tôi khẳng định lại là chúng ta phải cân đối mấy lợi ích: tạo điều kiện để DN sản xuất nhiên liệu sinh học trong nước phát triển, nhưng cũng phải bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

PV: Liên quan đến E5, còn một vấn đề khác người tiêu dùng lo ngại là chất lượng và độ an toàn. Các nhà khoa học có chia sẻ là ethanol có đặc tính ngậm nước rất mạnh, nên nếu trong quá trình bảo quản không tốt có thể ảnh hưởng đến phương tiện. Ông đã đề cập đến vấn đề hạ tầng, nhưng mới chỉ hạ tầng phối trộn, chưa nói đến các cửa hàng bán lẻ. Chính các DN đầu mối cũng kêu ca về việc thông điệp chính sách thiếu nhất quán nên việc cải tạo bồn bể, cột bơm của họ có chậm trễ. Hiện giờ có đủ thời gian để cải tạo hàng nghìn cửa hàng xăng dầu trên toàn quốc không?

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Không phải đến giờ Bộ Công Thương mới chuẩn bị, mà từ đầu 2017, Bộ đã làm việc với các đầu mối và các địa phương để hoàn thiện việc nâng cấp phương tiện, kỹ thuật phục vụ việc chuyển đổi. Việc này không mất nhiều thời gian như chúng ta nghĩ. Trước đây, khi duy trì cùng lúc 2 loại xăng E5 và RON 92 trên thị trường, rõ ràng các cây xăng cần nhiều hạ tầng hơn. Khi chỉ còn một loại thì các công cụ kỹ thuật, bể chứa có thể chuyển đổi nhanh chóng. Thời gian còn lại hoàn toàn cho phép các đầu mối chuyển đổi kịp thời.

Tôi cũng khẳng định là qua gần 3 năm bán rộng rãi trên thị trường cho thấy xăng E5 hoàn toàn đáp ứng các tiêu chuẩn kĩ thuật, cũng như bảo đảm sự an toàn của phương tiện và người sử dụng. Các bộ, ngành chưa nhận được một sự phàn nàn, khiếu nại nào của khách hàng về E5, đặc biệt trên 8 địa bàn thí điểm cũng như 4 tỉnh đã không còn RON 92 nữa. Nói như thế để thấy rằng, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng vào chất lượng của E5 khi đưa ra thị trường.

PV: Lộ trình phổ biến E5 ban đầu đặt ra mục tiêu đến đầu 2015 phải hoàn thành việc thay thế trên toàn quốc, nhưng không thành công. Vậy thông điệp của Bộ Công Thương đến người tiêu dùng là gì, vì sao chúng ta quyết liệt chuyển đổi và người tiêu dùng sẽ được lợi gì?

Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Tôi cho rằng có mấy lý do: Sự chuẩn bị chưa được chu đáo, cả về nguồn cung, nâng công suất trạm trộn, và thông tin tuyên truyền để người dân thay đổi thói quen. Hơn nữa, chênh lệch giá chưa đủ hấp dẫn. Tất cả những điều này khiến mốc 2015 không đạt được.

Rút kinh nghiệm bài học đó, lần này chúng tôi có sự chuẩn bị quyết liệt, chu đáo. Sử dụng xăng E5 là nỗ lực của chúng ta cùng với cộng đồng thế giới để bảo vệ môi trường. Quan trọng hơn, đây cũng là nguồn năng lượng tái tạo, giúp chúng ta đảm bảo an ninh năng lượng về lâu dài. Thêm vào đó, phát triển sản xuất nhiên liệu sinh học trong nước cũng tạo công ăn việc làm cho một số lượng rất lớn bà con nông dân. Tôi cho rằng lợi ích của việc chuyển đổi là rất lớn. Rõ ràng, khi chuyển đổi một thói quen bao giờ cũng khó khăn và mất thời gian, nhưng tôi tin tưởng rằng E5 sẽ được người tiêu dùng chấp nhận.

PV: Xin cảm ơn ông!