Siêu dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam không 'vừa làm, vừa chờ'

Dự án sẽ khởi công tháng 12/2027

Sáng 26/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo Xây dựng , thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia.

Phó Thủ tướng nêu rõ, mục tiêu của dự án không chỉ xây dựng được một tuyến đường sắt tốc độ cao, mà còn phát triển ngành công nghiệp đường sắt tốc độ cao, đủ năng lực thi công, quản lý, vận hành, khai thác… Vì vậy, kế hoạch thực hiện dự án phải rõ việc, rõ người, không "vừa làm, vừa chờ".

Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy cho biết, sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, Bộ GTVT đã xây dựng kế hoạch tổng thể triển khai dự án. Dự kiến, dự án sẽ khởi công vào tháng 12/2027.

Bộ GTVT đang xây dựng, lấy ý kiến về dự thảo nghị quyết của Chính phủ xác định, quy định cụ thể các mốc tiến độ chính của dự án; thẩm quyền, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương; xây dựng một số chính đặc thù, đặc biệt đối với dự án.

Tại phiên họp, lãnh đạo các bộ đã thảo luận về một số vấn đề đặt ra trong kế hoạch thực hiện dự án, như: Phương án huy động các nguồn vốn cho dự án; sớm ban hành kế hoạch, chỉ tiêu sử dụng đất, định hướng phát triển quỹ đất đô thị theo hướng tuyến giao thông (TOD) cơ chế chính sách thực hiện dự án; ứng dụng, chuyển giao tiến tới làm chủ công nghệ…

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đề nghị Bộ GTVT phối hợp tối đa để tính toán, xác định nhu cầu nguồn nhân lực theo định hướng lựa chọn công nghệ, "càng chi tiết, càng tốt". Tiếp đó, Bộ GD&ĐT sẽ có kế hoạch triển khai, phân bổ cụ thể đến từng trường đại học, phương án hợp tác đào tạo quốc tế.

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh, việc lựa chọn tư vấn thiết kế, giám sát, thẩm định rất quan trọng. Đây phải là những tổ chức có kinh nghiệm, năng lực, chuyên môn hàng đầu thế giới.

Tránh "đẽo cày giữa đường"

Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, Việt Nam phải làm chủ quá trình phát triển tuyến đường sắt, từng bước nắm bắt, làm chủ ngành công nghiệp đường sắt, các phân ngành liên quan đến thông tin, điều khiển, vận hành quản lý và các hệ sinh thái kinh tế đi cùng.

Nhấn mạnh việc bám sát mục tiêu Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội đề ra, Phó Thủ tướng đặt vấn đề "ai làm, bao giờ làm và chú trọng từng khâu cụ thể"; yêu cầu có tầm nhìn rõ ràng về khuôn khổ pháp lý và cơ chế chính sách, tránh " đẽo cày giữa đường ".

Về cơ chế chính sách pháp luật, Bộ GTVT xem xét kỹ lưỡng, xem xét sửa đổi Luật Đường sắt, phải tính toán, đưa vào hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan đến đường sắt tốc độ cao, bao gồm tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến công nghệ, thiết bị vận hành, điều hành, quản lý thông tin, vấn đề an toàn xây dựng, có chế chính sách đặc thù để làm được đường sắt cao tốc.

Phó Thủ tướng lưu ý, cần có những cơ chế, chính sách để lựa chọn "trúng, đúng" tổ chức, đơn vị tư vấn quốc tế uy tín, kinh nghiệm, năng lực hàng đầu thế giới tham gia từ khâu thiết kế tổng thể, đến thẩm định, đánh giá, giám sát…

"Quá trình xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, lựa chọn hướng tuyến, thiết kế kỹ thuật tổng thể dự án đầu tư đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam phải dựa trên tiêu chuẩn, quy chuẩn, và năng lực của tổ chức, chuyên gia tư vấn, thẩm định", ông Hà nói.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ GTVT cần thành lập các tổ công tác có sự tham gia của bộ, ngành liên quan, đơn vị tư vấn, chuyên gia hàng đầu trong trong từng nội dung cụ thể. Ông cũng giao Bộ GTVT đánh giá toàn bộ nhu cầu nhân lực cần đào tạo, đào tạo lại, để triển khai dự án, cũng như phát triển ngành công nghiệp đường sắt.

Bộ GD&ĐT được giao phối hợp thực hiện đặt hàng của Chính phủ về đào tạo nhân lực dựa vào các trường đại học trong nước, hợp tác quốc tế đối với những đối tác công nghệ được lựa chọn.